Ebeveynlerin sosyal görünüş kaygı düzeylerine göre çocuklarının sosyal görünüşleri ile ilgili tutum ve davranış farklılıkları

Yıl 2022, Cilt: 47 Sayı: 3, 1197 - 1209, 30.09.2022

Mahmut Gümüş , Mustafa Kale , Soner Çakmak

https://doi.org/10.17826/cumj.1131420

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırmada, sosyal görünüş kaygı düzeyi yüksek ve düşük ebeveynlerin, çocuklarının sosyal görünüşlerine ilişkin tutum ve davranış farklılıklarının incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden bütüncül çoklu durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Adana ili Yüreğir ilçesinde yaşayan okul öncesi dönemde çocuğu olan 16 ebeveyn oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde, aykırı durum örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada ebeveynlerin sosyal görünüş kaygı düzeylerini belirlemek için, Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği (SGKÖ) kullanılmış ve 100 katılımcıya uygulanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 25 programıyla analiz edilerek, katılımcılardan en yüksek ve en düşük puan alan sekizer kişi olmak üzere toplam 16 ebeveyn belirlenmiştir. Araştırmacı tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak, ebeveynlerle görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler ses kaydı alınarak yapılmış ve ses kayıtları metne dönüştürülerek, metinler içerik analizine tabii tutulmuştur.
Bulgular: Çalışmada, katılımcı grupta SGKÖ puanı en yüksek 66, en düşük 24, ortalama puan 35,71 ± 9,98 olarak elde edilmiştir. SGKÖ puan düzeyi düşük ebeveynlerin yaş ortalaması 34,75 ± 5,57’dir. SGKÖ puan düzeyi yüksek ebeveynlerin ise yaş ortalaması 31,62 ± 2,38’dir. Ebeveynlerin SGKÖ puan düzeylerine göre çocuklarının sosyal görünüşleri hakkındaki düşüncelerinde, çocuklarının bedenlerine yönelik beklentilerinde ve ideal çocuk bedeni tanımlamalarında farklılıklar belirlenmiştir. SGKÖ puanı yüksek ebeveynler, daha çok estetik görünüme ilişkin tanımlamalar yapmışlardır. Ayrıca SGKÖ puanı yüksek ebeveynlerin çocuklarının Beden Kitle İndeksi (BKİ) ile uyumsuz tanımlamalara sahip oldukları görülmüştür. Aksine SGKÖ puan düzeyi düşük olan ebeveynlerin ise çocuklarının bedenlerine ilişkin idealleştirmeye gitmedikleri anlaşılmıştır. Düşük ve yüksek SGKÖ puan düzeylerine sahip ebeveynlerin, çocuklarının sosyal görünüşlerine müdahalelerinde; fiziksel etkinliklerde, kıyafet tercihleri ve fiziksel görünüş uygulamalarında da farklılıklar bulunmuştur.
Sonuç: SGKÖ puan düzeyleri düşük ebeveynler, çocuklarının bedenine ilişkin idealleştirmeye gitmezken, SGKÖ puanı yüksek ebeveynlerin estetik görünüme ilişkin tanımlamalar yaptıkları görülmektedir. Bunun yanı sıra, SGKÖ puanı yüksek ebeveynlerin çocuklarının BKİ ile uyumsuz tanımlamalara sahip olduğu görülmüştür. SGKÖ puan düzeylerindeki farklılığın, ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutum ve davranışlarında da farklılıklara sebep olduğu belirlenmiştir. Çalışmamıza göre, SGKÖ puan düzeyi yüksek olan ebeveynler çocuklarının beden görünümlerine daha fazla müdahale etmektedirler. Yeme kısıtlamaları, harekete teşvik ve akranları ile kıyaslama şeklinde tutum ve davranışları daha fazla göstermektedirler.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi dönem, sosyal görünüş kaygısı, ebeveyn, çocuk

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Attitude and behavioral differences regarding their children's social appearance according to the social appearance anxiety levels of the parents

Öz

Purpose: The aim of this study was to examine the attitudes and behaviors of parents with high and low social appearance anxiety levels regarding their children's social appearance.
Materials and Methods: In this study, a holistic multiple case study, one of the qualitative research methods, was used. The participants of the research are 16 parents who have a child in the preschool period living in Yüreğir district of Adana province. The outlier sampling method was used to determine the participants. In the study, Social Appearance Anxiety Scale (SSAS) was used and applied to 100 participants to determine the social appearance anxiety levels of parents. The data obtained were analyzed with the IBM SPSS 25 program, and a total of 16 parents, eight of whom had the highest and the lowest scores, were determined. Interviews were conducted with the parents using the semi-structured interview form created by the researcher. The interviews were made with audio recordings and the audio recordings were converted into texts and the texts were subjected to content analysis.
Results: The highest SSAS score in the participant group was 66, the lowest was 24, and the mean score was 35.71 ± 9.98. The mean age of parents with low SSAS scores is 34.75 ± 5.57. The mean age of parents with high SSAS scores is 31.62 ± 2.38. Differences were determined in the opinions of the parents about their children's social appearance, their expectations for their children's bodies, and the ideal child body definitions according to the SSAS score levels of the parents. Parents with high SSAS scores made more definitions of aesthetic appearance. In addition, it was observed that the children of parents with high SSAS scores had incompatible definitions with Body Mass Index (BMI). On the contrary, it was understood that parents with low SSAS scores do not idealize their children's bodies. In the interventions of parents with low and high SSAS scores on their children's social appearance; Differences were also found in physical activities, clothing preferences and physical appearance practices.
Conclusion: While parents with low SSAS scores do not idealize their children's body, it is seen that parents with high SSAS scores make definitions regarding aesthetic appearance. In addition, it was observed that the children of parents with high SSAS scores had definitions that were incompatible with BMI. According to study, parents with high SSAS scores interfere more with their children's body appearance. They show more attitudes and behaviors in the form of eating restrictions, encouragement to action, and comparison with their peers.

Anahtar Kelimeler

Preschool period, social appearance, anxiety, parent, child

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Dakanalis A, Clerici M, Caslini M, Gaudio S, Serino S, Riva G et al. Predictors of initiation and persistence of recurrent binge eating and inappropriate weight compensatory behaviors in college men. Int J Eat Disord. 2016; 49(6):581-90.
• Dohnt HK, Tiggemann M. Promoting positive body image in young girls: An evaluation of ‘Shapesville’. Eur Eat Disord Rev. 2008; 16:222-33.
• Drummond M. Boy’s bodies in early child hood. Australasian Journal of Early Childhood. 2012; 37:107-14.
• Levine MP, Piran N. The role of body image in the prevention of eating disorders. Body Image. 2004; 1(1):57-70. doi:10.1016/s1740-1445(03)00006-8.
• Damiano SR, Paxton SJ, Wertheim EH, McLean SA, Gregg KJ. Dietary restraint of 5-year-old girls: Associations with internalization of theth in ideal and maternal, media, and perin fluences. Int J Eat Disord. 2015; 48:1166-9.
• Kale M, Karaboğa A, Hurşidi S. Okul öncesi dönemde beden algısı. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2021; 17(34):1408-35.
• Cash TF, Pruzinsky T. Cognitive behavioral perspectives on body image. Body image: A handbook of theory, research, and clinical practice. New York: Guilford Press. 2002; 38-46.
• Wertheim EH, Paxton SJ. Body image development in adolescent girls. Guilford Press. 2011; 76-84.
• Puhl RM, Heuer CA. The stigma of obesity: A review and update. Obesity. 2009; 17:941-64.
• Işık M. Erişkinlerin sosyal medya kullanım özelliklerinin sosyal görünüş kaygısı ve yeme tutumlarına etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Üsküdar Üniversitesi, 2019.
• Doğan T. Sosyal görünüş kaygısı ölçeği’ nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010; 39:151-9.
• Karakuş Ö, Kılıç M. Üniversite öğrencileri arasında sosyal görünüş kaygısı, benlik saygısı düzeyleri ve yalnızlık ile ilgili kaygıları ile benlik saygıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Journal of Human Sciences. 2016; 13(3):3837-52. doi:10.14687/jhs.v13i3.4054.
• Altun Yılmaz NŞ. Obez erişkinlerde beden imgesinin yaşam niteliğine etkisi, sosyal görünüş kaygısı ve benlik saygısının değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Okan Üniversitesi, 2019.
• Cresswell JW, Poth CN (editors). Qualitative in quiry and research design. Choosing Among Five Approaches. 4th ed. SAGE Publications, Inc, 2017.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı,’’Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’’, erişim: 10 Ocak 2022; https://hsgm.saglik.gov.tr.(2022).
• Yılmaz R, Oflaz MB. İştahsız Çocukların Anne Babalarının Çocuklarının Vücut Ağırlığı ve Gelişimi Hakkında Görsel Algıları. Bakırköy Tıp Dergisi. 2009; 5(1):11-7.
• Tremblay L, Lovsin T, Zecevic C, Larivière M. Perceptions of self in 3-5-years old children: a preliminary investigation into the early emergence of body dissatisfaction. Body image. 2011; 8(3):287-92.
• Clark L, Tiggemann M. Appearance culture in nine- to 12-year-old girls: Media and peer influences on body dissatisfaction. Social Development. 2006; 15:628-43. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2006.00361.x
• Ricciardelli LA, Mccabe M, Finemore J. The role of puberty, media and popularity with peers on strategies to increase weight, decrease weight and increase muscletone among adolescent boys and girls. J Psychosom Res. 2002; 52(3):145-53.
• Musher-Eizenman DR, Holub SC, Edwards-Leeper LA, Persson AV, Goldstein SE. The narrow range of acceptable body types of preschoolers and their mothers. J Appl Dev Psychol. 2003; 24:259-72.
• Grabe S, Ward LM, Hyde JS. The role of the media in body image concern samon women: A meta-analysis of experimental and correlational studies. Psychol Bull. 2008; 134(3):460-76.
• Gültzow T, Guidry J, Schneider F, Hoving C. Male body image portrayals on instagram. Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2020; 23(5):281-9. http://doi.org/10.1089/cyber.2019.0368.
• Spiel E, Rodgers RF, Paxton SJ, Wertheim EH, Damiano SD, Gregg KJ et al. He’s got his father’s bias: Parental influence on weight bias in young children. Br J Dev Psychol. 2016; 34:198-211.
• Striegel-Moore RH, Kearney-Cooke A. Exploring parents' attitudes and Behaviors about their children's physical appearance. Int J Eat Disord. 1994; 15(4):377-85.
• Michael SL, Wentzel K, Elliott MN, Dittus PJ, Kanouse DE, Wallander JL et al. Parental and perfactors associated with body image discrepancy among fifth-grade boys and girls. J Youth Adolesc. 2014;43(1):15-29.
• Tatangelo G, McCabe M, Mellor D, Mealey AA. Systematic review of body dissatisfaction and sociocultural messages related to the body among preschool children. Body Image. 2016; 18:86-95.
• McCabe MP, Ricciardelli LA, Stanford J, Holt K, Keegan S. Miller L. Where is all the pressure coming from? Messages from mothers and teachers about preschool children’s appearance, diet and exercise. Eur Eat Disord Rev. 2007; 15:221-30.
• Harrison K, Hefner V. Media Exposure, current and future body ideals, and disordered eating among preadolescent girls: A longitudinal panel study. J Youth Adolesc. 2006; 35(2):146-56.
• Davison KK., Birch LL. Weight status, parent reaction, and self-concept in five-year-old girls. Pediatrics. 2001; 107(1):46-53.
• Sinanoğlu F, Ulutaş İ. Çocukların Kaygı Düzeyleri ile Annelerinin Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim. 2003; 28(128): 65-71.
• Sümer N, Gündoğdu Aktürk E, Helvacı E. Anne-Baba Tutum ve Davranışlarının Psikolojik Etkileri: Türkiye’de Yapılan Çalışmalara Toplu Bakış. Türk Psikoloji Yazıları. 2010; 13(25):42-59.
• Myers S, Vargas Z. Parental perceptions of the preschool obese child. Pediatr Nurs. 2000; 26:8-23.
• Wong Y, Chang YJ, Lin CJ. The influence of primary caregivers on body size and self-body image of preschool children in Taiwan. Asia Pac J Clin Nutr. 2013; 22(2):283-91.
• Zaiilah MS, Anida HA, Merlin A. Parental perceptions child body shapes. Med J Malaysia. 2003; 58:731-51.
• Bhuiyan AR, Gustat J, Srinivasan SR, Berenson GS. Differences in body shapere presentation among young adults from a biracial (Black-White), semirural community. Am J Epidemiol. 2003; 158(8):792-7.
• Celio AA, Zabinski MF, Wilfley DE. African American body images. New York: Guild ford Press. 2002; 234-42.
• Garry JP, Morrissey SL, Whetstone LM. Substance use and weight loss tactics among middle school youth. Int J Eat Disord. 2003; 33:55-63.