The dominance process in Latakia, from the conquest of Islam to the control of the Crusaders (636-1098)

Yıl 2018, , 116 - 131, 30.09.2018

Sedat Bilinir

https://doi.org/10.30613/curesosc.448473

Öz

636-1098, which forms the boundaries of the study, is a
period in which sources do not have detailed information about Latakia. While
giving information about this region, it is expressed as the northern or
southern region of Syria (Bilâd-i Şam), but the city names are rarely used. In
fact, among the names of these cities, only a few cities of the region are
mentioned. This situation has made it difficult to collect detailed information
about Latakia. In addition, the information given is very superficial, consists
of general geographic information. There
is no definite information as to which period and who you are in possession of.
For this reason, the relations between the states operating in the region and
their political situation was tried to be determined. In this context, it was
aimed to establish a dominance chart based on the developments in the region
related to Latakia and to see how the city of Latakia changed. In this process,
Latakia; Byzantine, Fatimid, Abbasid, Tolunoglu, Ihşidi, Seljuk State and
occasionally the native Arab tribes have been controlled. From the main sources
of the political, economic and socio-cultural process of Latakia until the
Crusader's control was tried to be given.

Anahtar Kelimeler

Latakia, Syria, Bilâd-i Şam, Ubâde b. Sâmit, II. Nikephoros Phokas, II. Basileios, Benu Munkiz

Lazkiye’de İslâm Fethinden Haçlı Kontrolüne Kadar Geçen Hâkimiyet Süreci (636-1098)

Öz

Çalışmanın sınırlarını oluşturan 636-1098 yılları arası, kaynaklarda
Lazkiye hakkında detaylı bilgilerin bulunmadığı bir dönemdir. Bu bölge hakkında
bilgi verilirken, Suriye’nin (Bilâd-ı Şam) kuzey ya da güney bölgesi şeklinde
ifadeler geçmekte ancak şehir isimleri çok nadir kullanılmaktadır. Hatta
verilen bu şehir isimleri arasında da yalnızca bölgenin büyük bir kaç şehri
zikredilmektedir. Bu durum Lazkiye hakkında detaylı bilgi toplanmasını
güçleştiren bir durum olmuştur. Ayrıca verilen bilgiler de çok yüzeysel, genel
coğrafi bilgilerden ibarettir. Hangi dönemde kimin elinde bulunduğuna dair ise
kesin bilgiler bulunamamaktadır. Bu sebeple bölgede faaliyette bulunan
devletlerin aralarındaki ilişkilere ve siyasi durumlarına bakarak tespitler
yapılmaya çalışıldı. Bu bağlamda Lazkiye ile ilgili bölgede yaşanan gelişmeler
temel alınarak hâkimiyet çizelgesi oluşturulmaya çalışılmış ve bu süreçte
Lazkiye’nin nasıl bir değişim geçirdiğini görmek amaçlanmıştır. Bu süreçte
Lazkiye; Bizans, Fâtımî, Abbasî, Tolunoğlu, İhşidî, Selçuklu Devletleri ve
zaman zaman da yerli Arap kabilelerinin kontrolüne geçmiştir. Haçlı kontrolüne
kadar Lazkiye’nin siyasi, iktisadi ve sosyo-kültürel olarak nasıl bir süreç
geçirdiği ana kaynaklar ışığında verilmeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Lazkiye, Suriye, Bilâd-ı Şam, Ubâde b. Sâmit, II. Nikephoros Phokas, II. Basileios, Benu Munkız

Kaynakça

• Abû’l-Farac. (1999). Abû’l-Farac Tarihi (Bar Hebraeus). (Cilt I). (Ömer Rıza Doğrul, çev.) 3. Baskı. Ankara: TTK. Ağırakça A. (2000). İhşîdîler. DİA. (Cilt. XXI, ss. 551-553).Aktan A. (2016). İslam Tarihi (Başlangıcından Emevilerin Sonuna Kadar. Ankara: 5. Baskı, Nobel Yayınları.Akyol H. (2012). Suriye Selçukluları. Refik Turan (Ed.), Selçuklu Tarihi El Kitabı, (ss. 215-235) Ankara: Grafiker Yayınları. Avcı C. (2003). İslam-Bizans İlişkileri. İstanbul: Klasik Yayınları.Azîmî. (2006). Azîmî Tarihi. (Ali Sevim çev.) 2. Baskı. Ankara: TTK.Belâzurî. (2013). Füthû’l Buldân, (Ülkelerin Fetihleri). (Mustafa Fayda, Terc.). İstanbul: Siyer Yayınları.Bilinir S. (2017). Ortaçağ’da Halep ve Türkler (944-1117). Basılmamış Doktora Tezi. Isparta: Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bozkurt N. (2014). Abbasîler. İstanbul: İsam Yayınları.Brocelmann. (1964). İslam Milletleri ve Devletleri Tarihi. (Cilt I). (Neşet Çağatay, çev.). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. Brockelmann C. (1992). İslam Ulusları ve Devletleri Tarihi. (Neşet Çağatay, çev.).Bundârî (Muhammed Bundârî). (1943). Zübdetü’n-Nusra ve Nuhbetü’l Usra, İran ve Horasan Selçukluları Tarihi. (Kıvameddin Burslan, çev). İstanbul: Maarif Matbaası.Buzpınar Ş. T. (2003). Lazkiye. DİA. (Cilt. XXVII, ss. 117-118).Cemâlüddin Muhammed b. Sâlim b. Vâsıl. (1960). Mektebetü’l Asriyye. (Cilt. I). İskenderiyeDarkot B. (1978). Lazkiye. İA. (Cilt. VII, ss. 22-25).Demir M. (2017). 13. Yüzyıl Doğu Akdeniz’inin (Antalya-Alanya-Misis-Tarsus-Anazarba-Lazkiye-Süveydiye)Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Tarihi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Sosyal Bilimler Enstitüsü. Downey G. (1961). A History of Antioch in Syria, From Seleucos to the Arab Conquest, Princeton: Princeton University Press.el-Azhari T. K. (1997). The Seljuqs of Syria, During the Crusade (1070-1154). Berlin: Publisher Klaus Schwarz Verlag.Es-Seyyid E. F. (1995). Fâtımîler. DİA. (Cilt. XII, ss. 228-237).Fayda M. (1994). Ebû Bekir. DİA. (Cilt. X, ss. 101-108).Grainger J. D. (1990). Seleukos Nikator, Constructing A Hellenistic Kingdom. London And New York.Hitti P. K. (1951). History of Syria. London: MacMillion, Co.Ltd.Hitti P. K. (1989). Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, (Cilt. I). (Salih Tuğ, çev.). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.Honigman E. (1970). Bizans Devleti’nin Doğu Sınırı. (Fikret Işıltan, çev.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.İbn Battûta. (2004). İbn Battûta Seyahatnâmesi. (Cilt. I). (A. Sait Aykut, çev.) İstanbul: Yapı Kedi Yayınları.İbn Hallikân. (1970). Vefay’âtu’l-a’yânve ebnâu’z-zamân. (Cilt. III). (Baron Mac Guickin de Slane, Translate). Beirut: Mektebut Lübnan.İbn Kesîr. (1994). el-Bidâye ve’n-Nihâye. (Cilt. XI). (Mehmet Keskin, çev.) İstanbul: Çağrı Yayınları.İbn Rusteh. (2013). Kitâbü’l, A’lâki’n-Nefise. (Yusuf Ziya Yörükhan, çev.). 2. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.İbn Şıhne. (1909). ed-dürû’l Müntehâb fi tarih-i Memleket-i Halab. Beyrut.İbnü’l Adim. (1997). Zübdetü’l-Haleb min Târihî Haleb. (Cilt. I.). Suheyl Zakkar, Şam: Daru’l Kitabu’l Arabi Yayınları.İbnü’l Adim. (2014). Zübdetü’l-Haleb min Târihî Haleb’de Selçuklular. (Ali Sevim, Trc.). Ankara: TTK.İbnü’l Verdi. (2017). Selçuklular. (Mustafa Alican, Trc.). 2. Baskı. İstanbul: Kronik Yayınevi.İbnü’l-Adim. (1988). Bugyetü’t-taleb fi târihi Haleb. (Cilt. I, IV). Suhayl Zakkar. Beyrut: Dârü’l-Fikr. İbnü’l-Esir. (1991). el-Kâmil fi’t-tarih. (Cilt. II, VII, VIII, X). (M. Beşir Eryarsoy, çev.). İstanbul: Bahar Yayınları.İshakoğlu Ö. (2012). Suriye Tarihi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.Kandemir M. Y. (2012). Ubâde b. Sâmit. DİA, (Cilt. XXXXII, ss. 13-14).Kazvînî. (2015). Târih-i Güzide, (Zikr-i Pâdişâhân-i Selçukiyân). (Erkan Göksu, çev.). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.Kılıç Ü. (2013). Yezîd II. DİA, (Cilt. XXXXIII, ss. 515-516).Kırpık G. (2011). Haçlı Seferlerinin İlginç Olayları. (Joseph François Michaud). Ankara: Lotus Yayınları.Lemerle P. (2013). Bizans Tarihi. (Galip Üstün, çev.). 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.Mc Evedy C. (2010). Ortaçağ Tarih Atlası. (Ayşen Anadol, çev.). 3. Baskı. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.Mc. Neill W. H. (2005). Dünya Tarihi. (Alâeddin Şensel, çev.). 10. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.Mukaddesî. (2015). Ahsenü’t-Tekâsim, (İslâm Coğrafyası). (Ahsen Batur, çev.). İstanbul: Selenge Yayınevi.Ostrogorsky G. (2015). Bizans Devleti Tarihi. (Fikret Işıltan, çev.). 8. Baskı. Ankara: TTK.Özkuyumcu Nadir. (2012). Tolunoğulları. DİA. (Cilt. XXXXI, ss. 233-236). Pirenne H. (2014). Ortaçağ Kentleri. (Şadan Karadeniz, çev.). 13. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.Polat M. S. (2002). Selçuklu Türkiye’sinde Ticaret. Türkler Ansiklopedisi. (Cilt. VII, ss. 567-577). Ankara.Roux J. ve P. (2007). Türklerin Tarihi, Pasifik’ten Akdeniz’e 2000 Yıl. (Aykut Kazancıgil, Lale Arslan, çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.Runciman S. (1989). Haçlı Seferleri Tarihi. (Cilt. I). (Fikret Işıltan, çev.). 2. Baskı. Ankara: TTK.Salibi K. (1929). Syria Under Islam (634-1097). New York: Caravan Books.Scylitzes J. (2000). A Synopsis A Histories (811-1057). (John Wortley Translated). Kanada: Published by the Centre for Hellenic Civilization at University of Manitoba.Sevim A. ve Merçil E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi. Ankara: TTK.Şihabeddin b. Fazlullah el-Ömerî. (2014). Mesâliku’l Ebsâr, (Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım). (D. Ahsen Batur, çev.). İstanbul: Selenge Yayınları.Şükrullah Efendi. (2013). Behcetü’t-Tevârîh, (Tarihin Aydınlığında). (Hasan Almaz, çev.). İstanbul: Mostar Yayınları.Tâberî. (1992). History of al-Tabari, Târîh el-Rusul ve’l Muluk. (Philip M. Fields. Çev.). Albany: State University of New York Press. Taberî. (1992). Târîh el-Rusul ve’l Muluk, (History of al Tabari) (Cilt. XXXVI). (Philip M. Fields, çev.). New York: State University of New York Press.Uçar Ş. (1990). Anadolu’da İslam Bizans Mücadelesi. Bilimsel Araştırma Dizisi 5. İstanbul: İşaret Yayınları. Urfalı Mateos. (2000). Urfalı Mateos Vekâyî-Namesi, (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162). (Hrant D. Andreasyan, çev.). 3. Baskı. Ankara: TTK.Yahyâ b. Said el-Antakî. (1990). Tarih el-Antakî. (Ömer Abdullah Tedmuri, Neşr.). Lübnan.Yiğit İ. (2007). Ömer b. Abdülaziz. DİA. (Cilt. XXXIV, ss. 53-55).Yusuf M. D. (1985). Economic Survey of Syria During The Tenth and Eleventh Centuries. Berlin: Klaus Schwartz Verlay.Zakkar S. (1971). The Emirate of Aleppo (1004-1094). (Prefaced by Bernard Lewis). Beirut: Published Dar al-Amanah.