Çin’de “Yelpaze” Kültürü ve Yelpazenin Tarihsel Gelişimdeki Sembolizmi

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 96 - 106, 30.09.2016

İlknur Sertdemir Dıagne

Öz

Kültür, medeniyetleri var eden ve beşeri ilişkileri düzenleyen bir oluşum olarak insanlık tarihiyle doğrudan ilişkilendirilir. Şartlar her ne olursa olsun çağlar boyunca her toplumun kültürel bir birikimin izleriyle yoğrulduğu söylenebilir. Dünya tarihindeki en köklü uygarlıkların başında gelen Çin ise, oldukça zengin bir kültür birikimine sahiptir. Öyle ki edebiyat, felsefe ya da sanat gibi alanlar, Çin toplumunun yaşayan değerlerinden yalnızca bir kısmıdır. Çünkü bu birikim, Çin’in tarihsel gelişimiyle birlikte yol almaya başlayarak günümüz dünyasına dek korunan bir miras niteliği gösterir. Böylesi bir miras, ancak birbirinden farklı kültürel öğelerle birlikte varlığını sürdürebilir. Bu kültürel öğelerin en eski örneklerinden biri ise “yelpaze”dir. İlk biçimlerinin Çin topraklarında ortaya çıktığı bilinen “yelpaze”, Çin sanatının ayrılmaz bir parçası kabul edilir. Fakat yelpazenin etki alanı yalnızca sanatla sınırlı kalmamıştır. Antik dönemlerden itibaren Çin felsefesi ve toplumsal gelenekler kapsamında çok sayıda sembolik anlam taşımış; musikiyle bütünleşmiş ve hatta şiirlere konu olmuş ve böylece edebi bir değer kazanmıştır. Geçen zamanla birlikte yelpaze, Çin sınırlarını aşarak Batılı toplumlara ulaşmış ve ardından dünya çapına yayılmasıyla beraber popüler hale gelmiştir.

Bu çalışmada, yelpazenin ortaya çıkış süreci ve dönemlere göre biçimsel değişimi ele alınarak anlamsal ve betimsel açıdan temelde neyi sembolize ettiği irdelenecektir. Sonuç olarak yelpazenin Çin kültüründeki yeri ve önemi incelenmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çin Kültürü, Yelpaze, Çin Yelpazesi, Çin Yelpazesinin Sembolizmi

Kaynakça

• Armstrong, N. (1984). The Book of Fans. London: Souvenir Press.
• Craighead, W. E. ve Nemeroff, C. B. (2004). The Concise Corsini Encyclopedia of Psychology and Behavioral Science. New Jersey: John Wiley&Sons, Inc.
• Guo, Y. (2001). Zhongguo De Shanzi Wenhua. Volume 28/5. Wuhan: Hubei Daxue Xuegao.
• Ji L. ve Yang, X. M. (2011). Zhongguo Shanzi Yu Liyue Wenhua. Nanjing: Nanjing Shifan Daxue Meishu Xueyuan.
• Kongzi. (2013). “Lun Yu” Quan Shu (“论语”全书). Beijing: Zhongguo Huaqiao Chubanshe.
• Qian, G. (2004). Chinese Fans: Artistry and Aesthetics. San Francisco: Long River Press.
• Wu, K.C. (1982). The Chinese Heritage, New York: Crown Publishers.
• Yang, L. (2007). Zhongguo Gudai De Shanzi. Tianjin: Nankai Daxue Wenxueyuan.