Konya Mevlâna Dergâhı Son Aşçıbaşısı Nizameddin Çelebi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 71 - 75, 31.05.2017

Yakup Şafak

Öz

Mevlevîlik tarikatında aşçıbaşılık, önemli bir
makamdır. Büyük Mevlevîhanelerde şeyhten sonra ikinci, diğer Mevlevihanelerde
şeyhten sonra birinci yetkili kişi, “ser-tabbâh” da denilen aşçıbaşıdır. Bu
zatın görevi yemek pişirmek değil, dervişleri yetiştirmekti.

Konya
Mevlâna Dergâhı’nda bu önemli görevin son temsilcisi, Mevlâna soyundan gelen
Mustafa Nizâmeddin Çelebi’dir.  1886
yılında Konya’da doğmuş ve dergâh terbiyesiyle yetişmiş olan Nizâmeddin Çelebi,
babası Ser-tabbâh Salâhaddin Çelebi’nin 1909 yılında vefatı üzerine, genç yaşta
bu göreve getirilmiş ve tarikatların kapatıldığı 1925 yılına kadar vazifesinde
kalmıştır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında oluşturulan Mevlevi Alayı’na
katılarak 1915 senesinde Suriye-Filistin Cephesi’ne gitmiş ve 3,5 yıl kadar
orada bulunmuş; 1957 yılında Adapazarı’nda vefat etmiştir.

Makalemizde, hayatı hakkında fazla malûmat bulunmayan
bu zat hakkında, çeşitli kaynaklardan derlenen bilgiler araştırmacıların
ilgisine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mevlevîlik, Mevlevîhane, Aşçıbaşı, Ser-tabbâh

Kaynakça

• Bakırcı, N. (2005). Mevlevî Mezar Taşları. İstanbul: Rumî Yayınları. Çelebi, A. H. (2006). Mevlâna ve Mevlevîlik. İstanbul: Hece Yayınları. Çelebi, V. (ty.). Silsile-nâme. Selçuk Üniversitesi Kütüphanesi, Uzluk Arşivi, Yazma No: 131. Duru, M. C. (2011). Aşka Allah’a ve Akla Tarihi Simalardan Mevlevî. İstanbul: Destek Yayınevi. Gölpınarlı, A. (1971). Konya Mevlâna Müzesi Yazmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Gölpınarlı, A. (1983). Mevlâna’dan Sonra Mevlevîlik. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevi. İzbudak, V.Ç. (2009). Tekke’den Meclis’e Sıra Dışı Bir Çelebi’nin Anıları. İstanbul: Timaş Yayınları. Kaya, B. A.- Küçük, S. (2011). Defter-i Dervîşân. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları. Koşay, H. Z. (1927). Mevlevîlikte Matbah Terbiyesi. Türk Yurdu, V(27), s.280-286. Köstüklü, N. (2005). Vatan Savunmasında Mevlevîhaneler. Konya: Çizgi Kitabevi. Küçük, S. (2003). Mevlevîliğin Son Yüzyılı. İstanbul: Vefa Yayınları. Mazıoğlu, H. (1987). Ahmet Remzi Akyürek ve Şiirleri. Ankara: Sevinç Matbaası. Rıfat, M. (ty.) Mecma-ı uşşâk. Selçuk Üniversitesi Kütüphanesi., Uzluk Arşivi, Yazma No: 37. Şafak, Y. (2006). Mevlâna Dergâhı’nın Son Görevlileri. Yeni İpek Yolu, (226), s.51-53. Şafak, Y. (2007). Veled Çelebi’nin Menâkıb’ına Göre 1912’de Faal Olan Mevlevihaneler ve Şeyhleri. Sanat Tarihi Araştırmaları – Prof. Dr. Haşim Karpuz Armağanı, s.341-346. Şafak, Y. (2009). 150. Vuslat Yıldönümünde Mehmed Said Hemdem Çelebi. Yüzakı,(51), s.18-21. Uzluk, Ş. (1957). Mevlevilikte Resim Resimde Mevleviler. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.