Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti Dönemi Uygulamalarından Vatan Cephesinin Sakarya’daki Yansımaları

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 154 - 168, 30.09.2017

Bilal Tunç

Öz

Ülke genelinde gerçekleştirmiş
olduğu toplantı ve mitingler doğrultusunda Başbakan Adnan Menderes, 12 Ekim
1958’de Manisa’daki konuşmasında muhalefet partilerinden başta CHP olmak üzere
CMP ve KP’nin DP’ye karşı oluşturmuş oldukları Güç Birliği Cephesi’ne karşı
bütün vatandaşların yer alabileceği bir Vatan Cephesi’nin teşekkül edeceğini
duyurmuştu. Akabinde de Vatan Cephesi kurulmuştu. Adı geçen cephe, ilk andan
itibaren insanların dikkatini çekmiş ve çok sayıda kişi cepheye dahil olmuştu..
Bu kapsamda Sakarya yerel basını, 
vilâyetlerinden de Vatan Cephesi dolaysıyla da DP ocaklarına büyük
iltihakların varlığını dile getiriyordu. Bilhassa Sakarya Demokrat, Anadolu ve
Cemiyet gazeteleri, mezkûr teşekkülle iktidar partisinin Sakarya’ya bağlı kaza
ve nahiyelerde güçlendiğini yazıyordu. 
1959 yılında DP Sakarya İl Başkanlığı, Kadınlar Kolu Başkanlığı ve
Gençlik Kolları Başkanlığı’nın etkili çalışmaları ve propagandaları ile
vilâyete bağlı kaza ve nahiyelerde binlerce kişi DP ocak ya da bucaklarına
kayıt olmuştu. Hususiyle CHP’den istifa eden esnaf teşkilatları ve vilâyetin
önde gelen aileleri de, DP’ye katılmışlardı. Bunun dışında iktidar partisinin
çalışmalarından memnun olmayarak DP’den ayrılarak CHP’ye iltica edenler de
vardı. Bu durumdan dolayı iktidar partisiyle başta ana muhalefet partisi CHP
olmak üzere diğer partiler arasında büyük sorunlar yaşanmaktaydı. Bu makalede
Vatan Cephesi’nin Sakarya’daki durumu, Başbakan’a gönderilen telgraflardan ve
vilâyetin basın organlarından yararlanılarak kapsamlı bir biçimde
incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Sakarya

In the Turkish Political History Democratic Party's Practices to the Fatherland Front Reflections in Sakarya's City

Öz

The scope of his trips and speeches in Turkey, Prime Minister Adnan Menderes expressed on October 12 that a Fatherland Front would be established because of the opposition’s destructive works (RPP, RNP, VP) against DP, 1958. According to local newspaper in Sakarya, it began to greater participation to DP after his speech. Especially Sakarya Expres, Democratic Sakarya and Anatolia Newspaper wrote that DP had come to an influential position in Sakarya. It was a large number of participation to the Fatherland Front thanks to its effective propaganda. Especially important names of resignation from RPP and people who had a voice in Sakarya by being a member of DP had a significant effect to the increased participation to the Fatherland Front Therewithal, there were also participants in the RPP who weren’t satisfied with the work of the Fatherland Front. Therefore, it consisted major problems between the two parties. In this context, this study examined the development of the Fatherland Front in Sakarya in a comprehensive way. It was taken into account the telegrams which were sent to Adnan Menderes and Local Medias in Sakarya in this study. 

Anahtar Kelimeler

Democratic Party, Republican People's Party, the Fatherland Front, Sakarya

Kaynakça

• Kaynakça Arşiv Belgeleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/2497
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/161
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/1079
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/365
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/1601
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/1634
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/1748
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/1608
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/2362
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/2705
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/5
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/35
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/659
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/559
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/657
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/523 BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/177
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/178 BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/2
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/325
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/326
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/32
• BCA, Fon Kodu: 010. 09. Yer No: 217.672.3/3248
• Süreli Yayınlar Adapazarı Akşam Haberleri Gazetesi
• Anadolu Gazetesi
• Cemiyet Gazetesi
• Demokrat Sakarya Gazetesi
• Sakarya Ekspres Gazetesi
• Sakarya Postası Gazetesi
• Yeni Ada Postası Gazetesi
• Zaman Gazetesi
• Araştırma ve İnceleme Eserleri
• Özçelik, F. (2016). Kocaeli’nde Vatan Cephesi. Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu. Kocaeli, c. III., 2057-2068.
• Şahin, E. ve Tunç, B. Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve DP-CHP Siyasi Mücadelesi (1945-1947). Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi. 1(2), 31-69.
• Tunç, B. (2015). Kocaeli’nde Vatan Cephesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(2), s.733-750.
• Vural, E. (2010). Demokrat Parti Döneminde CHP’nin İzmir Örgütlenmesi ve Seçimler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uyar, H.(2001). Vatan Cephesi Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek, İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Bulut, S. (2009). Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı (1957-1960):Siyasi Baskılar ve Tahkikat Komisyonu. Akademik Bakış Dergisi, 2(4), 125-145.