Administrative Structure and Population of Dogubayazit District in Republic Period (1923-1970)

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 132 - 142, 30.09.2017

Bilal Tunç Harun Aydın

Öz

Dogubayazit, which one of the great district of Agri province, has been one of the important
settlement areas of Anatolia throughout history. In the Ottoman period Dogubayazit, which was
the center of Bayazıt, was brought to an independent district after the administrative changes In
the Republican era. Changes were made from time to time in the district and its affiliated units
in the administrative area from 1923 to our day. In this work the administrative structure and
population of Dogubayazit district from the publication of the Republic until 1970 have been
handled in a specific chronology. Because of the administrative arrangements some changes had
been made in the structures of the towns and villages of Doğubayazıt, and these were
reorganized. Naturally, this situation also affected the population. In this essay developments in
the population also have been subjected to a separate evaluation. In this context The population movements in Doğubayazıt were
subjected to a general evaluation and The
developments in the population have been
analyzed in detail. This work was created mainly
archive records, Official Gazette and TSI data and
by research and investigation works.

Anahtar Kelimeler

Administrative, Agri, District, Dogubayazit, Municipality, Population

Cumhuriyet Döneminde Doğubayazıt İlçesinin İdarî Yapısı ve Nüfusu (1923-1970)

Öz

Ağrı vilâyetinin büyük ilçelerinden birisi olan Doğubayazıt, tarih boyunca Anadolu’nun önemli
birleşim alanlarından birisi olmuştur. Osmanlı Dönemi’nde Bayazıt Sancağının merkezi olan
Doğubayazıt, Cumhuriyet devrinde idari alandaki değişikliklerden sonra müstakil bir kaza
durumuna getirilmiştir. 1923’ten günümüze kadar mezkûr ilçe ve bağlı birimlerinde idari alanda
bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu eserde Cumhuriyet’in ilanından 1970 yılına kadar
Doğubayazıt kazasının idari yapısı ve nüfusu incelenerek gelişmeler belirli bir kronoloji halinde
ele alınmıştır. Zira idarî alandaki düzenlemelere bağlı olarak Doğubayazıt’ın nahiye ve
köylerinin statülerinde birtakım değişiklikler yapılmış ve bunlar yeniden
teşkilatlandırılmışlardır. Bu durum, doğal olarak nüfusu da etkilemiştir. Çalışmanın ikinci
konusu olan nüfus alanındaki gelişmeler de ayrı bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu
kapsamda, Doğubayazıt’taki nüfus hareketleri genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuş ve
nüfustaki gelişmeler ayrıntılı bir biçimde analiz edilmiştir. Bu eser başta arşiv kayıtları, Resmî
Gazete ve TÜİK verileri olmak üzere; araştırma ve inceleme eserlerinden istifade ederek
oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, Belediye, Doğubayazıt, İdari, İlçe, Nüfus

Kaynakça

• Apan, A. (2010). Türkiye’de Mülki İdare: Tarihsel Gelişimi ve İşlevsel Dönüşümü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), , Fon Kodu: 54.33.16, Yer No ve Tarihi: 04.05.1935.
• BCA, Fon Kodu: 54.33.16, Yer No ve Tarihi: 04.05.1935.
• BCA, Yer No: 191.15.44, Tarih: 27.05.1947.
• BCA, Yer No: 265.23.2; Tarih: 29.06.1957.
• BCA, Yer No:64-39-19, Tarih: 04.09.1936.
• Bilgi, N. (2010). Cumhuriyet’in İlk Döneminde Mülkî Yapının Gelişimi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Yayınları. Demokrat Ağrı Gazetesi, 24 Eylül 1958,Sayı:1203.
• http://www.diyadinnet.com/Bolgemiz-104&Bolge=do%C4%9Fubayaz%C4%B1t-belediye-ba%C5%9Fkanlar%C4%B1.
• http://www.dogubayazit.bel.tr/index.php?page=kurumsal&op=arg&id=12&title=Goerev-Yapan-Belediye-Baskanlarimiz.
• http://www.dogubayazit.bel.tr/index.php?page=kurumsal&op=arg&id=12&title=Goerev-Yapan-Belediye-Baskanlarimiz.
• İl İl Büyük Türkiye Ansiklopedisi (1990)., c.I, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM). “Ağrı Maddesi”, İstanbul.
• İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), “İshak Paşa Sarayı Maddesi”, İstanbul.
• Kalağan, G. (2010). Cumhuriyet Dönemi Türk Kamu Bürokrasisinde Yeniden Yapılanma ve Yönetsel Reform Çalışmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, ss.65-84.
• Karataş, Y. (2014). Bayezid Sancağı ve İdarecileri (1700-1914). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Karataş, Y. (2010). XIX. Yüzyılın Sonlarında Bayazıt Sancağı’nın Demografik Yapısına Dair Tespitler. Tarih Dergisi. 52/2, ss.103-122.
• Köse M.(2010).1927 Nüfus Sayımı ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyonkarahisar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Resmi Gazete, 16 Mayıs 1935, Sayı:1714, s.5181.
• Resmi Gazete, 3 Ekim 1936, Sayı:3425, s.7194.
• Resmi Gazete, 12 Temmuz 1941, Sayı:45858, s.1328.
• Resmi Gazete, 12 Ağustos 1944, Sayı: 5781, s.7493
• Resmi Gazete, 28 Eylül 1946, Sayı: 6420, s.11262.
• Resmi Gazete, 15 Aralık 1950, Sayı: 7683, s.182.
• Resmi Gazete, 30 Mayıs 1952, Sayı: 8122, s.3790.
• Resmi Gazete, 20 Ekim 1953, Sayı:8535, s.7410.
• Resmi Gazete, 10 Mart 1955, Sayı: 8951, s.11302.
• Resmi Gazete, 6 Nisan 1957, Sayı: 9579, s.16842.
• Resmi Gazete, 21 Şubat 1958, Sayı:9840, s.18680.
• Resmi Gazete, 9 Temmuz 1963, Sayı: 11449, s.2.
• Resmi Gazete, 8 Kasım 1966, Sayı: 12466, s.2.
• Resmi Gazete, 11 Nisan 1970, s.13469, s.2.
• Resmi Gazete, 12 Temmuz 1941, Sayı:45858, s.1328.
• Resmi Gazete, 12 Ağustos 1944, Sayı: 5781, s7493.
• Resmi Gazete, 28 Eylül 1946, Sayı: 6420, s.11262.
• Resmi Gazete, 9 Temmuz 1963, Sayı: 11449, s.2.
• Resmi Gazete, 14 Haziran 1934, Sayı:2727, s.3981.
• Resmi Gazete, 10 Temmuz 1964, Sayı:11750, s.7.
• Resmi Gazete, 21 Haziran 1965, Sayı: 12028, s.4.
• Resmi Gazete, 18 Mart 1968, Sayı:12851, s.4.
• Resmi Gazete, 2 Şubat 1968, Sayı: 12816, s.1.
• Resmi Gazete, 14 Ağustos 1968, Sayı: 12976, s.2.
• Sayan, Ö.S. (2003). Türkiye’de İdari Sistem ve Örgütlenme. Konrad-Adenauer Temsilciliği Yayınları.
• Tamer, A., Bozbeyoğlu A.Ç. (2004).1927 Nüfus Sayımının Türkiye’de Ulus Devlet İnşasındaki Yeri: Basındaki Yansımalar. Nüfus Bilim Dergisi, Sayı: 26. ss.73-88.
• Tunç, B. (2016). Demokrat Parti Döneminde Kocaeli (1950-1960). Basılmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tunç, B. (2016).Eskişehir’de Vatan Cephesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sayı: 52.ss.198-212.
• Tutar H. (Editör (2013). Ağrı’nın Sosyo-Ekonomik Durumu ve Uygun Yatırım Alanları.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1936). 20 Ekim 1935 Genel Nüfus Sayımı, “Kati ve Mufassal Neticeler Ağrı Vilâyeti. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1941). 20 Ekim 1940 Genel Nüfus Sayımı. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1953). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. Ankara: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1950). 22 Ekim 1950 Genel Nüfus Sayımı. Ankara: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1960). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1963). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. Ankara: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1968). 24 Ekim 1965 Genel Nüfus Sayımı. Ankara: Devlet Basımevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1970). 25 Ekim 1970 Genel Nüfus Sayımı Ağrı İli. Ankara: Devlet Basımevi.
• Yayla Gazetesi, 16 Temmuz 1953, Şeref Saraçoğlu “Demokrat Parti ve Kuruluşu”. Yurt Ansiklopedisi (1981). İl İl Türkiye, Dünü, Bugünü, Yarını. c.I, İstanbul: Anadolu Yayınları.