A Sociolinguistic Research on Language Attitudes of German Turks

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 17, 31.01.2018

Bertuğ Sakın

https://doi.org/10.30613/curesosc.337804

Cited By: 2

Öz

Turkish Society lived for almost more than one century in Germany and they became permanent residents rather than became visitors. Throughout this long period, they faced with significant changes in terms of social, economic and cultural aspects. Besides these changes due to dominant cultural environment they lived, they also adopted different language attitudes. This language attitudes differ depend on the generations while they also formed depend on different social classes. This research investigated the language attitudes of German Turks, which raised due to their migration period. From this perspective, German Turks´ language attitudes, their approaches  to  the  mother  tongue, tendency  to  use  Turkish  language, language  shifting  and maintenance, language preferences, approaches to the German language, ability of using Turkish literature, approaches of young generation to the Turkish literature, interest in Turkish publications, approaches regarding language integration were investigated.  These aspects are considered based on the differences with respect to the state where people live, gender, generation, places where they were born, education levels, citizenship, marital status, monthly revenues, duration of living in Germany, with whom they live together, citizenship of couples and children in families and languages spoken by participants and his/her partners. 

Anahtar Kelimeler

Sociolinguistics, Migration, Language attitudes, Migration of Turkish workers to Germany

Almanya Türklerinin Dil Tutumları Üzerine Toplumdilbilimsel Bir Araştırma

Öz

Almanya’da yarım asrı geride bırakarak misafir konumundan yerleşik duruma geçen Türk toplumu, bu süreç zarfında sosyal, ekonomik ve kültürel bakımdan büyük değişimler yaşamıştır. Hâkim toplumun baskın kültürü sebebiyle uğradıkları değişimlerin yanı sıra Almanya Türklerinde farklı dilsel tutumlar da ortaya çıkmıştır. Bu dilsel tutumlar, nesiller arası farklılık göstermekle beraber aynı zamanda çeşitli sosyal sınıflara göre de şekil almaktadır.  Bu araştırmada, Almanya Türklerinin göç süreçleri sonucunda ortaya çıkan dil tutumları, toplumdilbilim açısından ele alınmıştır. Bu bakış açısıyla Almanya Türklerinin dilsel tutumları; ana dile bakış açısı, Türkçeyi kullanma eğilimi, dil sürdürümü, dil tercihi, dil değiştirimi, Almancaya yaklaşımları, Türkçe hakimiyeti, ağızlara bakış açısı, dil kayması, genç kuşakların Türk edebiyatına yaklaşımları, Türkçe yayınlara eğilim, dil bağlamında entegrasyona yaklaşımları başlıkları altında incelenerek mevcut durum tespit edilmiş ve bu tutumlarda; yaşanılan eyalet, cinsiyet, nesil, doğulan ülke, eğitim durumu, vatandaşlık durumu, medeni hal, aylık gelir durumu, evde kimlerle yaşanıldığı, Almanya’da kalma süresi, eşin ve çocukların vatandaşlık durumu, katılımcının ve eşin konuşabildiği diller değişkenleri açısından tespit edilen farklılıklar ve bu değişkenlerin mevcut tutumlardaki etkileri ortaya konmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Toplumdilbilim, Göç, Dil Tutumları, Almanya’ya Türk İşçi Göçü

Kaynakça

• Abadan Unat, N. (2007). Türk Dış Göçünün Aşamaları: 1950'li Yıllardan 2000'li Yıllara, Kökler ve Yollar. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Abadan Unat, N. (2002). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Adıgüzel, Y. (2004). Kimliğin Korunmasında ve Üretilmesinde Türk Derneklerinin Rolü Almanya / Köln Örneği (Doktora Tezi) . Ulusal Tez Merkezi veri tabanından alınmıştır. (148472).
• Akarsu, B. (1984). Wilhelm von Humboldt'ta Dil-Kültür Bağlantısı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Akkaya, B. (2011). Almanya'da Yaşayan Türklerin Kültürel Sorunları, 50. Yılında Göç (ss.199-207). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Alkan, N. M. (2011). Yeni Bir Fenomen Olarak Çift Yönlü Göç, 50. Yılında Göç (ss. 180-193). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Alpay, N. (2010). Anadili, Yabancı Dil ve Eksiltici İkidillilik. Ankara: Eğitim-Sen Yayınları.
• Arayıcı, A. (2002). Türkiye'den Avrupa'ya Göçün 40 Yılı. İstanbul: Ceylan Yayınları.
• Aslan, A. (1996). Otuzbeş Yıllık Göç ve Almanya'daki Türkler. Durum Raporu.
• Balcı, A., Uyar, Y., Büyükikiz, K.K. (2012). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları, Kütüphane Kullanma Sıklıkları ve Okumaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Turkish Studies, 7(4), 965-985.
• Baş, N. (2014). Federal Almanya’da Yayımlanan Türkçe Günlük Gazetelerin Dil Kullanımı Üzerine. Bilig, 70, 81-104.
• Bavelas, J., Gerwing, J. (2007). Conversational Hand Gestures and Facial Displays in Face-to-Face Dialogue. Social Communication, 283-308. https://www.researchgate.net/publication/291346620 adresinden erişilmiştir.
• Castles, S., Miller, M. (2008). Göçler Çağı-Modern Dünyada Uluslar Arası Göç Hareketleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Crystal, D. (1992). An Encyclopedic Dictionary of Language and Languages. Cambridge: Blackwell.
• Çil, H. (2011). Yarım Asır Önce: 1961 İşçigücü Alımı Anlaşmasına Analitik-Eleştirel Bir Bakış. 50. Yılında Göç, (ss.41-50). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Çolak Bostancı, G. (2014). Amerika’daki Birinci ve İkinci Kuşak Türklerin Dil Tercihleri, Sürdürümleri, Tutumları ve Etnik Dilsel Canlılıkları. Bilig, 70, 105-130.
• Eker, S. (2007). Toplum-Dilbilim, Dil Planlamaları ve Kamu Mensuplarının Dil Kullanımı. Gazi Türkiyat, 1, 127-135.
• Ercan, S.G., Yağcıoğlu, S. (2007). Gazete Köşe Yazılarında Kaçınma Kullanımı ve Cinsiyet İlişkisi. Dilbilim Araştırmaları, 1-16.
• Faist, T. (2003). Ulusaşırı Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar. (A.Z. Gündoğan & C. Nacar, çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Göksu, T. (2000). İşçilikten Vatandaşlığa: Almanya'daki Türkler. Ankara: Özen Yayıncılık.
• Göktuna Yaylacı, F. (2012). Belçika'daki Türklerin Dil Kullanımları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5/2, 63-88.
• Grosjean, F. (1982). Life with Two Languages: An Introduction to Bilingualism. Mass: Harvard University Press.
• Heger, B. (2010). Soziolinguistische Überlegungen zum Phänomen Bastian Sick: Die Diskussion in Info DaF oder eine neuerliche Kontroverse um Defizit- und Differenzhypothese. Norderstedt: GRIN Verlag.
• İmer, K. (1987). Toplumdilbilimin Kimi Kavramlarına Kuramsal Bir Bakış ve Dil Türleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 31(1.2), 213–230.
• İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, S. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Johanson, L., (2009). Türk Dili Haritası Üzerinde Keşifler. (N. Demir & E. Yılmaz, çev.) Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karagöz, R. (2001). Yaban Sıla Oldu: Türkiye'den Almanya'ya Göçün 40. Yılı, Tezkire Dergisi, 19-25.
• Kartal Doyuran, B. (2004). Dış Göç Sürecinde Türk Kadınlarının Durumu: Almanya'daki Türk Kadın Göçmenler. Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma Sempozyum Bildiri Metinleri. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Yayınları.
• Kartal Doyuran, B. (2006). Soziologische Aspekte zur Situation türkischer Migranten in der Bundesrepublik Deutschland, Batı Avrupa’da Türk Dış Göç Sürecinin Güncel Boyutları (ss.161-174). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşlarının Sorunlarını Araştırma Merkezi Yayınları.
• Kılıçaslan, E. (2006). Almanya’daki Türklerin Türk-Alman İlişkileri Açısından Önemi ve Türk Nüfusunun Etkinliğinin Artırılmasına Yönelik Alınabilecek Tedbirler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kipp, S., Clyne, M., Pauwels, A. (1995). Immigration and Australia's Language Resources. Canberra: The Australian Government Publishing Service (AGPS).
• Kocaman, A., Osam, N., (2000). Uygulamalı Dilbilim Yabancı Dil Öğretimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Hitit Basım Yayın.
• Köksal, S., (1986). Refah Toplumunda Getto ve Türkler. İstanbul: Tegnografik Matbaacılık.
• König, C. (2010). Die Differenzkonzeption von William Labov: Eine kritische Reaktion auf die Defizit-Hypothese Basil Bernsteins. Norderstedt: GRIN Verlag.
• König, G. (1992). Dil ve Cins: Kadın ve Erkeklerin Dil Kullanımı, Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 25-36.
• Kulaksızoğlu, A. (2008). Almanya'daki Üçüncü Kuşak Türk Gençlerinin Türkçe ve Almanca Bilme Seviyelerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi ve Eğitim Sorunlarının Tartışılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 1-6.
• Kurtuluş, B. (1999). Amerika Birleşik Devletleri'ne Türk Göçü: Göç Süreci ve Özellikler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Mesthrie, R., Swann J. (2003). Introducing Sociolinguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Myers Scotton, C. (2006). Multiple Voices: An Introduction to Bilingualism. Malden: Blackwell Publishing.
• Nuruan, M., Güneş, T., Beder Şen, R., Güneş, S., Kalaycı, A.R. & Kaplan, M. (2005). Federal Almanya'da Yaşayan Türklerin Aile Yapısı ve Sorunları Araştırması. Ankara: Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Öztürk Dağabakan, F. (2012). Toplumdilbilimsel Bir Kavram Olarak Kadın Erkek Dil Ayrımına Türkçe ve Almanca Açısından Bir Yaklaşım, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 47, 87-106.
• Parekh, B. (2002). Çok Kültürlülüğü Yeniden Düşünmek - Kültürel Çeşitlilik ve Siyasi Teori. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Ryan, E. B., Giles, H., Sebastian, R. J. (1982). An Integrative Perspective for the Study of Attitudes Toward Language Variation. In Attitudes Towards Language Variation: Social and applied contexts, Ellen Bouchard Ryan and Howard Giles (eds), (ss.1-19). London: Edward Arnold.
• Sofu, H. (2002). Sesletim İşlemleri: İngilizce ve Türkçe Edinen İki Dilli Bir Çocuktan Örnekler. Dilbilim Araştırmaları, 27-36.
• Şahin, B. (2010). Almanya'daki Türkler Misafir İşçilikten Ulusötesi (Transnasyonel) Bağların Oluşumuna Geçiş Süreci. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Şen, F., Öz, G., İyidirli, A. (1996). Federal Almanya'da Yaşayan Türklerin Kültürel Sorunları ve Çözüm Yolları. Köln: Önel Verlag.
• Şen, F., Goldberg, A. (2004). Die Deutschen Türken. Essen: Önel Verlag.
• Şen, F., Ulusoy, Y., Öz, G. (1999). Avrupa Türkleri-Federal Almanya ve Diğer AB Ülkelerinde Çalışan Türklerin Ekonomik Gücü. İstanbul: Cumhuriyet Yayınları.
• Taşdelen, M., Sözen, E., Duran, H. & Eskicumalı, A. (2000). Avrupa'da Yeni Kuşak Türk Gençliği (Kimlik ve Uyum Sorunları). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Tekin, H. (2000). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
• Tekin, H., Hasskamp, L. (2011). Türklerin Geri Dönüşü. 50. Yılında Göç (ss. 167-179), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Tekin, U. (2012). Unutulan Tarih: Almanya'da Ford Grevi. Almanya'ya Emek Göçü (ss.71-82), İstanbul: Yazılama Yayınevi.
• Thurstone, L. L. (1928). Attitudes can be Measured. The American Journal of Sociology, 33, 529-554.
• Yağmur, K. (1997). First language attrition among Turkish speakers in Sydney. Tilburg: Tilburg University Press.
• Yağmur, K. (2009). Language use and ethnolinguistic vitality of Turkish compared with the Dutch in the Netherlands. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 1(15), 219-233.
• Yağmur, K. (2010). Batı Avrupa’da Uygulanan Dil Politikaları Kapsamında Türkçe Öğretiminin Değerlendirilmesi. Bilig, 55, 221-242.
• Yağmur, K., Akıncı, M.A. (2003). Language use, choice, maintenance, and ethnolinguistic vitality of Turkish speakers in France: Intergenerational differences. International Journal of the Sociology of Language, 107-128.
• Yağmur, K., Kroon, S. (2003). Ethnolinguistic vitality perceptions and language revitalisation in Bashkortostan. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 24, 319-336.
• Yağmur, K., VIJVER, F.J.R. (2012). Acculturation and language orientations of Turkish immigrants in Australia, France, Germany, and the Netherlands. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43, 110-113.
• Yalınkılıç, K. (2013). Bulgaristan Kırcaali Türklerinin Dil Durumu - Toplumdilbilimsel Bir İnceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Yalınkılıç, K., Yağmur, K. (2014). Batı Trakya Türklerinin Anadillerine ve Kültürlerine Karşı Tutumları. Bilig, 70, 283-308.
• Yıldız, C. (2012). Yurt Dışında Yaşayan Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi (Almanya Örneği). Ankara: Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Yayınları.
• Yüksel, Ö. (2008). Türkiye’den Amerika Birleşik Devletleri’ne Göç Eden Birinci Kuşak Göçmenlerin Yararlandığı Kitle İletişim Ortamlarının Ulusaşırı Kimlik Dönüşümüne Etkileri. (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Zeyrek, D. (2003). Söylem ve Toplum - Söylem Üzerine. Ankara: ODTÜ Yayınları.