BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 3, 69 - 83, 31.07.2015

Öz

The Ottoman State accumulated a very substantial archival material as a consequence of the understanding and tradition of respecting written documents. The registers that are from these archival materials are the series in which the decisions taken and the issues resolved in the Ottoman bureaucracy were recorded in the Council and Finance private secretaries. 70 Curr Res Soc Sci (2015), 1(3)In the light of the data provided from these records, it is aimed to determine the sense of justice in tha t period and to reveal important information in terms of the functionality of jurisdiction mechanism. Besides, the given records are also important in the way of the Ottoman citizens’ effort to seeking a right in the presence of judicial and administrative authorities and because they show the manner and approach of the relevant authorities towards the effort

Kaynakça

  • Akyıldız, A. (2012), Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İstanbul, İletişim Yayınları.
  • Alkan, M. (2013), “Osmanlı Devletinde Merkez Teşkilatı”, (Ed. Turan Gündüz), Osmanlı Teşkilat Tarihi El Kitabı, Ankara, Grafik Yayınları.
  • Aydın, M. (2015), 1281-1296/1864-1879 Tarihli 19 Numaralı Erzurum Vilâyet Ahkâm Defterinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Bab-ı Âsafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkâm Defterleri, Erzurum Ahkâm Defteri (A. DVN. AHK. Er. D): 19.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, (2000), İstanbul, Devlet Arşivi Genel Müdürlüğü Yayınları.
  • Cin, H., Akyılmaz, S. G. (2000), Tarihte Toplum ve Yönetim Olarak Feodalite ve Osmanlı Düzeni, Adana, Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • Çadırcı, M. (1985), “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Ülke Yönetimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’’e Türkiye Ansiklopedisi, C. I, İstanbul, İletişim Yayınları.
  • Çadırcı, M. (2011), Tanzimat sürecinde Türkiye: Anadolu Kentleri, Ankara, İmge Kitabevi.
  • Devellioğlu, F. (2001), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügât, Ankara, Aydın Kitabevi.
  • Dursun, K. (2015), 1 Numaralı Sivas Ahkâm Defterlerinde Yer Alan Vakıf Davalarının Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Tokat, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Emecen, F. (2005), “Osmanlı Divanının Ana Defter Serileri: Ahkâm-ı Mîrî, Ahkâm-ı Kuyûd-ı Mühimme ve Ahkâm-ı Şikâyet”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C: 3, S: 5, İlkbahar.
  • Genç, M.(2014), “Klasik Osmanlı Sosyal-İktisadi Sistemi ve Vakıflar”, Vakıflar Dergisi, Sayı (S): 42, Aralık.
  • Gümrükçüoğlu, S.O. (2012), “Şikâyet Defterlerine Göre Osmanlı Teb’asının Şikâyetleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara, C: 61, S: 1.
  • Gökbilgin, M. T. (1992), Osmanlı İmparatorluğu Medeniyet Tarihi Çerçevesinde Osmanlı paleografya ve Diplomatik İlmi, İstanbul, Enderun Kitabevi.
  • Halaçoğlu, Y. (1991), Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Ankara,TTK Basımevi.
  • İnalcık, H. (2005), Osmanlı’da Devleti Hukuk, Adâlet, İstanbul, Eren Yayınları.
  • Kütükoğlu, M. S. (1994), Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İstanbul, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı.
  • Mumcu, A. (1976), Hukuksal ve Siyasal Karar Organı Olarak Divan-ı Hümayun, Ankara, Sevinç Matbaası.
  • Mumcu, A.(2007), Divan-ı Hümayun, Ankara, Phoenix.
  • Ortaylı, İ.(1985), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Yerel Yönetim Geleneği, Ankara, Hil Yayın.
  • Özel, A.(1988),“Ahkâm”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.I, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Pakalın, M. Z.(2004), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.I, İstanbul, MEB Yayınları.
  • Sahillioğlu, H.(1988), “Ahkâm Defterleri”, DİA. C.I, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Sertoğlu, M. (1986) ,Osmanlı Tarih Lugatı, İstanbul, Enderun Kitabevi.
  • Uzunçarşılı, İ. H.(1988) Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Ankara, Türk Tarih Kurumu (TTK) Basımevi.
  • Uzunçarşılı,İ. H., (1988), Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilâtı, Ankara, TTK.
  • Ünal, M. A., (2007)Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Isparta,Fakülte Kitap Evi.

OSMANLI DİVAN TEŞKİLATI ve 1281-1296/1864-1879 TARİHLİ 19 NUMARALI ERZURUM VİLÂYET AHKÂM DEFTERİNİN TARİHİ KIYMETİ

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 3, 69 - 83, 31.07.2015

Öz

Osmanlı Devleti yazılı vesikaya saygı gösterme anlayış ve geleneğinin bir sonucu olarak çok zengin bir arşiv malzemesi biriktirmiştir. Bu arşiv malzemelerinden olan defterler, Osmanlı bürokrasisinde alınan kararların, hükme bağlanan konuların Divan ve Maliye kalemlerinde kaydedildiği serilerdir.

              Divan-ı Hümayun görüşmeleri sonunda alınan kararların müsveddeleri temize çekilerek belirli adlarla, belirli defterlere, tarih sırasına göre özet olarak kaydedilmiştir. Divan-ı Hümayun Sicilleri adı verilen bu defterler, ihtiva ettikleri çeşitli meselelere göre tasnife tabi tutulmuşlardır. Bu defter serilerinin en önemlilerinden biri de hiç şüphesiz Ahkâm Defterleridir. Bu çalışmaya konu olan 19 Numaralı Erzurum Vilâyet Ahkâm Defterini kapsayan bu çalışma,1281-1296/1864-1879 yılları arasında bölgede halledilemeyen meselelerin çözüme kavuşturulması için vatandaşların padişaha veya onun yetki vermiş olduğu kurumlara, kişilere başvurmaları sonucunda görüşülen meselelerle alakalı kayıtları ihtiva etmektedir.

            Bu kayıtların sağladığı veriler ışığında dönemin adalet anlayışının tespiti ve yargı mekanizmasının işlerliği açısından önemli bilgilerin gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır. Öte yandan söz konusu kayıtlar Osmanlı tebaasının adli ve idari makamlar nezdinde hak arama çabalarını ve bu çabalara karşı ilgili makamların tavır ve yaklaşımını göstermesi açısından da ayrı bir öneme sahiptir.

Kaynakça

  • Akyıldız, A. (2012), Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İstanbul, İletişim Yayınları.
  • Alkan, M. (2013), “Osmanlı Devletinde Merkez Teşkilatı”, (Ed. Turan Gündüz), Osmanlı Teşkilat Tarihi El Kitabı, Ankara, Grafik Yayınları.
  • Aydın, M. (2015), 1281-1296/1864-1879 Tarihli 19 Numaralı Erzurum Vilâyet Ahkâm Defterinin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Bab-ı Âsafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkâm Defterleri, Erzurum Ahkâm Defteri (A. DVN. AHK. Er. D): 19.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, (2000), İstanbul, Devlet Arşivi Genel Müdürlüğü Yayınları.
  • Cin, H., Akyılmaz, S. G. (2000), Tarihte Toplum ve Yönetim Olarak Feodalite ve Osmanlı Düzeni, Adana, Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • Çadırcı, M. (1985), “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Ülke Yönetimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’’e Türkiye Ansiklopedisi, C. I, İstanbul, İletişim Yayınları.
  • Çadırcı, M. (2011), Tanzimat sürecinde Türkiye: Anadolu Kentleri, Ankara, İmge Kitabevi.
  • Devellioğlu, F. (2001), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügât, Ankara, Aydın Kitabevi.
  • Dursun, K. (2015), 1 Numaralı Sivas Ahkâm Defterlerinde Yer Alan Vakıf Davalarının Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Tokat, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Emecen, F. (2005), “Osmanlı Divanının Ana Defter Serileri: Ahkâm-ı Mîrî, Ahkâm-ı Kuyûd-ı Mühimme ve Ahkâm-ı Şikâyet”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C: 3, S: 5, İlkbahar.
  • Genç, M.(2014), “Klasik Osmanlı Sosyal-İktisadi Sistemi ve Vakıflar”, Vakıflar Dergisi, Sayı (S): 42, Aralık.
  • Gümrükçüoğlu, S.O. (2012), “Şikâyet Defterlerine Göre Osmanlı Teb’asının Şikâyetleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara, C: 61, S: 1.
  • Gökbilgin, M. T. (1992), Osmanlı İmparatorluğu Medeniyet Tarihi Çerçevesinde Osmanlı paleografya ve Diplomatik İlmi, İstanbul, Enderun Kitabevi.
  • Halaçoğlu, Y. (1991), Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Ankara,TTK Basımevi.
  • İnalcık, H. (2005), Osmanlı’da Devleti Hukuk, Adâlet, İstanbul, Eren Yayınları.
  • Kütükoğlu, M. S. (1994), Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İstanbul, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı.
  • Mumcu, A. (1976), Hukuksal ve Siyasal Karar Organı Olarak Divan-ı Hümayun, Ankara, Sevinç Matbaası.
  • Mumcu, A.(2007), Divan-ı Hümayun, Ankara, Phoenix.
  • Ortaylı, İ.(1985), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Yerel Yönetim Geleneği, Ankara, Hil Yayın.
  • Özel, A.(1988),“Ahkâm”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.I, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Pakalın, M. Z.(2004), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.I, İstanbul, MEB Yayınları.
  • Sahillioğlu, H.(1988), “Ahkâm Defterleri”, DİA. C.I, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Sertoğlu, M. (1986) ,Osmanlı Tarih Lugatı, İstanbul, Enderun Kitabevi.
  • Uzunçarşılı, İ. H.(1988) Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Ankara, Türk Tarih Kurumu (TTK) Basımevi.
  • Uzunçarşılı,İ. H., (1988), Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilâtı, Ankara, TTK.
  • Ünal, M. A., (2007)Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Isparta,Fakülte Kitap Evi.
Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Meryem Aydın

Yayımlanma Tarihi 31 Temmuz 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 1 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Aydın, M. (2015). OSMANLI DİVAN TEŞKİLATI ve 1281-1296/1864-1879 TARİHLİ 19 NUMARALI ERZURUM VİLÂYET AHKÂM DEFTERİNİN TARİHİ KIYMETİ. Current Research in Social Sciences, 1(3), 69-83.