The Port of Suakin in the Late 19th Century: Trade and Politics

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 259 - 275, 31.05.2025

Sacit Uğuz

https://doi.org/10.30613/curesosc.1631037

Öz

Suakin, a strategically significant port on the Red Sea, came under the Ottoman control without direct military confrontation following Yavuz Sultan Selim’s conquest of Egypt in 1517. Strategically located, it became a key hub for the Ottoman trade and especially in the 19th century, a focal point of colonial competition. The opening of the Suez Canal in 1869 changed trade dynamics and increased British influence in the region. Britain has now begun to pursue a proactive policy in the region. Although the Ottoman presence in Suakin and the entire Abyssinian geography effectively ended with the British occupation of Egypt in 1882, relations with the region, which was officially considered Turkish territory, continued in some way until 1917. This study focuses on the strategic significance of the Port of Suakin, a key maritime hub that has retained its geopolitical relevance from the Ottoman period to the present. Suakin’s role as a major center of trade in the Red Sea positioned it at the intersection of global economic and political transformations, particularly during the era of European colonial expansion. The research examines the policies pursued by the Britain to assert its influence in Sudan and the broader region, with a particular focus on the instrumentalization of trade as a mechanism for political and territorial consolidation. Furthermore, the study assesses the interplay between trade, diplomacy, and military intervention in shaping Suakin’s historical trajectory, offering insights into the dynamics of colonial competition and the long-term implications of the British policies for Sudanese sovereignty.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire , Red Sea , Suakin Port , Sudan , Britain

Etik Beyan

This study is not a research conducted with qualitative or quantitative approaches that require collecting data from participants using survey, interview, focus group study, observation, experiment, and interview techniques. Therefore, it does not fall within the scope of studies that require ethics committee approval. In this study, all the rules specified in the “Directive on Scientific Research and Publication Ethics of Higher Education Institutions” were followed. None of the actions specified in the second part of the Directive, “Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics”, were carried out.

19. Yüzyılın Sonlarında Sevakin Limanı: Ticaret ve Siyaset

Öz

Kızıldeniz'de stratejik açıdan önemli bir liman olan Sevakin, Yavuz Sultan Selim'in 1517'de Mısır'ı fethetmesinin ardından doğrudan askeri bir çatışma olmadan Osmanlı kontrolüne girdi. Stratejik bir konuma sahip olan Sevakin, Osmanlı ticaretinin önemli bir merkezi ve özellikle 19. yüzyılda kolonyal rekabetin odak noktası haline geldi. 1869'da Süveyş Kanalı'nın açılması ticaret dinamiklerini değiştirdi ve bölgedeki İngiliz etkisini artırdı. Büyük Britanya artık bölgede proaktif bir politika izlemeye başladı. Sevakin'deki ve tüm Habeş coğrafyasındaki Osmanlı varlığı, 1882'de İngilizlerin Mısır'ı işgaliyle fiilen sona ermesine rağmen, resmen Türk toprağı olarak kabul edilen bölgeyle ilişkiler 1917'ye kadar bir şekilde devam etti. Bu çalışma, Osmanlı döneminden günümüze jeopolitik önemini koruyan Sevakin Limanı'nın stratejik önemine odaklanmaktadır. Sevakin'in Kızıldeniz'deki önemli bir ticaret merkezi olarak rolü, onu özellikle kolonyalist devletlerin genişlemesi döneminde küresel ekonomik ve politik dönüşümlerin kesiştiği noktaya yerleştirdi. Araştırma, İngiltere’nin Sudan’daki nüfuzunu arttırmak için izlediği politikaları inceliyor ve özellikle ticaretin politik ve bölgesel konsolidasyon mekanizması olarak araçsallaştırılmasına odaklanıyor. Sevakin'in tarihsel gelişimini şekillendirmede ticaret, diplomasi ve askeri müdahale arasındaki etkileşimi değerlendiren bu çalışma, sömürgeci rekabetin dinamikleri ve İngiliz politikalarının Sudan egemenliği üzerindeki uzun vadeli etkileri hakkında fikir vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti , Kızıldeniz , Sevakin Limanı , Sudan , İngiltere

Kaynakça

• Akalın, D. (2016). XIX. yüzyılda Kızıldeniz’de Avrupalı güçler ve Osmanlı hâkimiyeti. In M. Ertaş & H. Şahin & H. Kılıçaslan (Eds.), Osmanlı’da siyaset ve diplomasi, (pp. 111-152).
• Alvares, F. F. (1881). Narrative of the Portuguese embassy to Abyssinia during the years 1520-1527, London: Printed for the Hakluyt society.
• Armaoğlu, F. (1997). 19. yüzyıl siyasî tarihi (1789-1914). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bilge, M. L. (2010). Süveyş. TDV İslâm Ansiklopedisi, (Vol. 38, pp. 186, 187). İstanbul, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Bloss, J.F.E., The story of Suakin, Sudan Notes and Records, 19(2), 271-300.
• BOA, Y.PRK.PT, 2/66; Y.A.HUS, 178/80; Y.A.HUS, 178/45; Y.PRK.SNR, 1/69.
• Evliya Çelebi. (2007). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (Prep. S. A. Kahraman & Y. Dağlı & R. Dankoff), Vol. 10, YKY Yayınları.
• Görgün, H. (2004). Mısır. TDV İslam Ansiklopedisi, (Vol. 29, pp. 569-575). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• House of Commons parliamentary papers, diplomatic and consular reports on trade and finance Egypt, trade and commerce of Suakin, reprt for the year 1887, 1888, 1889, 1890, 1891, 1892, 1893, 1894, 1895, 1896, 1897, 1899.
• Kızıltoprak, S. (2010). Mısır’da İngiliz İşgali: Osmanlı’nın Diplomasi Savaşı (1882-1887).Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Nour, T. M. (2012). İngilizlerin Sudan’da Türk dönemine son vermesi, İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 8,115-124.
• Nour, T. M. (2006). Sevakin’de Türk İngiliz rekabeti. [Unpublished doctoral dissertation]. İstanbul University.
• Orhonlu, C. (1996)a. Habeş Eyaleti. TDV İslâm Ansiklopedisi, (Vol. 14, pp. 363-367). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Orhonlu, C. (1996)b. Osmanlı İmparatorluğu’nun güney siyaseti; Habeş Eyaleti. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Osmanlı idaresinde Sudan. (2013). İstanbul: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları.
• Özdağ, A. (2018). Sudan’da Mehdilik hareketi (1881-1885). Tarih Araştırmaları Dergisi, 37(63), 309-330. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000685
• Özdağ, A. (2021). Sudan’da İngiliz kolonyalizmine geçiş: Condominium antlaşması (1899), Karadeniz Araştırmaları, 18(72). 853-861.
• Özdağ, A. (2022). Nil’de ayaklanma ve savaş: Sudan’da İngiliz politikası (1881-1899). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özçelik, F. & Öztürk, M. (2021). İngiltere’nin Mısır’ı işgali ve “taçsız hükümdar” Lord Cromer’in Mısır idaresi (Eylül 1883-Mart 1907). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 477-494. https://doi.org/10.18069/firatsbed.780842
• Peacook, A.C.S. (2021). Suakin: A northeast African port in the Ottoman Empire”. Northeast African Studies, 12(1), 29-50. https://doi.org/10.1353/nas.2012.0009.
• Sarıyıldız, G. (2003). Mısır’da kurulan Mecidiye vapur kumpanyası ve faaliyetleri. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 9, 17-36. https://doi.org/10.24058/tki.125.
• Ticaret ve Ziraat Nezareti Mecmuası, 30 Nisan 1329.
• Uğuz, S. (2016). Mersin Limanı’nda ticaret. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 334-363.
• Zengin, İ. (2018). Köle ticaretinin XIX. Yüzyılda Sudan’ın sosyal, siyasal ve iktisadi yaşantısına etkileri, [Unpublished Doctoral Thesis]. Ankara Yıldırım Beyazıt University.