THE EFFECT OF BUDGET DEFICITS ON BIST-100 INDEX IN TÜRKİYE

Yıl 2023, , 65 - 77, 30.12.2023

Hünkar Güler , Özkan Haykır

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1252940

Cited By: 2

Öz

This paper investigates the impact of budget deficits on BIST-100 index for 2003Q1-2019Q4 employing the ARDL model. Estimating the impact of budget deficits as a macroeconomic variable on stock indexes is very crucial to market efficiency, capital flow, and also investment decisions. The analysis results of the study show that although the model is integrated in the long term, there is no statistically significant relationship between the budget balance and the stock market index. However, a decrease in the budget deficits affects the stock market index positively in the short-run. Moreover, there is a positive relationship between money supply and stock market index, and also a negative relationship between interest rate and stock market index whereas there is no statistically considerable relationship between GDP, CPI, and exchange rate variables and stock market index in the long-run. There is a negative relationship among exchange rate and stock exchange in the short-run, and furthermore there is a positive relationship between interest rate and stock exchange. Exchange rate is still the alternative of stock market in Türkiye. Regarding the positive effects of the stabilities of money supply and exchange rates on the stock market, the long-term effect of fiscal discipline should be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Budget Deficits, BİST-100, ARDL Model

Proje Numarası

SBT 2022/2-BAGEP

TÜRKİYE’DE BÜTÇE AÇIKLARININ BİST-100 ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Bu çalışmada, bütçe açıklarının BİST-100 endeksi üzerindeki etkisi ARDL modeli kullanılarak 2003Q1-2019Q4 dönemi için tahmin edilmektedir. Bütçe açığı gibi makroekonomik bir değişkenin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisinin bilinmesi piyasa etkinliği, sermaye hareketleri ve yatırım kararları açısından önem taşımaktadır. Çalışmanın analiz sonuçları, modelin uzun dönemde entegre olmakla birlikte, bütçe dengesi ile borsa endeksi arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmadığını göstermektedir. Bununla birlikte, kısa dönemde bütçe açığındaki bir azalış borsa endeksini pozitif yönde etkilemektedir. Uzun dönemde GSYH, TÜFE ve döviz kuru değişkenleri ile borsa endeksi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamakla birlikte para arzı ile borsa endeksi arasında pozitif; faiz oranı ile borsa endeksi arasında ise negatif bir ilişki bulunmaktadır. Kısa dönemde, döviz kuru ile menkul kıymetler borsası arasında negatif ve faiz oranı ile menkul kıymetler borsası arasında pozitif bir ilişki söz konusudur. Kısa dönemde döviz kuru getirisinin borsa getirisinden yüksek olması Türkiye’de döviz kurunun borsanın alternatifi olduğunu göstermektedir. Para arzı ve döviz kurlarındaki istikrarın borsa üzerindeki olumlu etkisi dikkate alındığında mali disiplinin uzun dönem etkisi üzerinde durulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Bütçe Açığı, BİST-100, ARDL Modeli

Destekleyen Kurum

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

Proje Numarası

SBT 2022/2-BAGEP

Kaynakça

• Adrangi, B. & Allender, M. (1998). Budget deficits and stock prices: International evidence. Journal of Economics and Finance, 22(2-3), 57-66. https://doi.org/10.1007/BF02771476
• Agnello, L. & Sousa, R. M. (2010). Fiscal policy and asset prices. NIPE WP, 25, 1-36. https://core.ac.uk/download/pdf/55615607.pdf
• Akkum, T. & Vuran, B. (2005). Türk sermaye piyasasındaki hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik faktörlerin arbitraj fiyatlama modeli ile analizi. İktisat İşletme ve Finans, 20(233), 28-45. https://doi.org/10.3848/iif.2005.233ek.3256
• Aktaş, M. & Akdağ, S. (2013). Türkiye’de ekonomik faktörlerin hisse senedi fiyatları ile ilişkilerinin araştırılması. International Journal Social Science Research, 2(1), 50-67. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/381974
• Albayrak, A.S., Öztürk, N. & Tüylüoğlu, Ş. (2012). Makro ekonomik değişkenler ile sermaye hareketlerinin İMKB-100 endeksi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1-22, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/69229
• Ayaydın, H. & Dağlı, H. (2012). Gelişen piyasalarda hisse senedi getirisini etkileyen makro ekonomik değişkenler üzerine bir inceleme: Panel veri analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 45-65. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/30413
• Barro, R. J. (1989). The Ricardian approach to budget deficits. Journal of Economics Perpectives, 3(2), 37-54. https://pubs.aeaweb.org/doi/pdfplus/10.1257/jep.3.2.37
• Blanchard, O. J. (1981). Output, the stock market, and ınterest rates. American Economic Review, 71(1), 132-143, https://www.jstor.org/stable/1805045#metadata_info_tab_contents
• Chatziantoniou, I., Duffy, D. & Filis, G. (2013). Stock market response to monetary and fiscal policy shocks: multi-country evidence, Economic Modelling, 30, 754-769. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2012.10.005.
• Çıtak, L. (2003). Para ve maliye politikalarının İMKB endeksi üzerindeki etkilerinin incelenmesi: İMKB, makroekonomik politikalar açısından bilgi etkin midir? Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 129-141. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55293
• Darrat, A. F. (1988). On fiscal policy and the stock market. Journal of Money, Credit, and Banking, 20(3), 353-363. https://www.jstor.org/stable/1992261
• Darrat, A. (1990). Stock returns, money and fiscal deficit. Journal of Financial and Quantitative Analysis. 25(3), 387–398. https://doi.org/10.2307/2330703
• Direkçi, T.B. & Kaygusuz, S. (2013). Kısa vadeli sermaye hareketlerinin makro ekonomik değişkenler ile olan etkileşimi: Türkiye örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 28-42. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/180486
• Emeksiz, E. (2020). Bütçe uygulama sonuçlarının Borsa İstanbul 100 endeksine etkileri [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/22432
• Fama, E. (1970). Efficient capital market: a review of theory and empirical work. The Journal of Finance, 25(2), 383-417. https://www.jstor.org/stable/2325486
• Flannery, M. & Protopapadakis, A. (2002). Macroeconomic factors do influence aggregate stock returns. Review of Financial Studies, 15(3), 751–782. https://www.jstor.org/stable/2696720
• Jansen, D. W., Li, Q., Wang, Z. & Yang, J. (2008). Fiscal policy and asset markets: A semiparametric analysis. Journal of Econometrics, 147(1), 141-150. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2008.09.007
• Kaya, V., Çömlekçi, İ. & Kara, O. (2013). Hisse senedi getirilerini etkileyen makro ekonomik değişkenler: 2002-2012 Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55845
• Koyuncu, T. (2018). BİST-100 endeksinin makroekonomik değişkenler ile ilişkisi: Ampirik bir çalışma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 615-624. https://doi.org/10.29106/fesa.423051
• Kripfganz, S. & Schneider, D. C. (2020). Response surface regressions for critical value bounds and approximate p-values in equilibrium correction models. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 82 (6), 1456-1481. https://doi.org/10.1111/obes.12377
• Kurz, H. D. (2018). İktisadi düşünce tarihi. Heretik Yayınları.
• Laopodis, N. T. (2012). Dynamic linkages among budget deficits, interest rates and the stock market. Fiscal Studies, 33(4), 547-570. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1475-5890.2012.00172.x
• Mbanga, C. & Darrat, A. (2016). Fiscal policy and the US stock market. Review of Quantitative Finance and Accounting, 47(4), 987–1002. https://doi.org/10.1007/s11156-015-0528-y
• Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Özer, A., Kaya, A. & Özer, N. (2011). Hisse senedi fiyatları ile makroekonomik değişkenlerin etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 163-182. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/210999
• Sayılgan, G. & Süslü, C. (2011). Makro ekonomik faktörlerin hisse senedi getirilerine etkisi: Türkiye ve gelişmekte olan piyasalar üzerine bir inceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(1), 73-96. https://dergipark.org.tr/en/pub/bddkdergisi/issue/57359/812690
• Sevinç, E. (2014). Makro ekonomik değişkenlerin BİST-30 endeksinde işlem gören hisse senedi getirileri üzerindeki etkilerinin arbitraj fiyatlama modeli kullanarak belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2), 271-292. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/98213
• Shin, Y., Yu, B. & Matthew, G. N. (2013). Modeling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in an ARDL framework. William C. Horrace and Robin C. Sickles (eds.), Springer Science and Business Media. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-8008-3_9
• Stoian, A. & Iorgulescu, F. (2020). Fiscal policy and stock market efficiency: An ARDL bounds testing approach. Economic Modelling, 90, 406-416. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2019.12.023
• Tekeli, R. (2007). Bütçe açıklarının hisse senedi fiyat hareketlerine etkisi: Türkiye örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1-2), 215-230. https://dergipark.org.tr/en/pub/selcuksbmyd/issue/11298/135050
• Tobin, J. (1969). A general equilibrium approach to monetary theory. Journal of Money, Credit and Banking, 1(1), 15-29. https://www.jstor.org/stable/1991374#metadata_info_tab_contents
• Ünal, S. (2020). Hisse senedi getirileri üzerinde para ve maliye politikası araçlarının etkisi: Borsa İstanbul üzerine bir araştırma. Journal of Yaşar University, 15(60), 772-789. https://doi.org/10.19168/jyasar.725055
• Zivot, E. & Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251-270. DOİ: 10.1080/07350015.1992.10509904