HAMASİ VE DESTANİ ŞİİRLERİYLE YUSUF ZİYA ORTAÇ

Yıl 2024, , 522 - 536, 20.10.2024

Bedri Aydoğan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1398348

Öz

1895’te doğan, ilk şiirlerini 1914’te yayımlayan Yusuf Ziya Ortaç, hecenin beş şairinden biri olarak edebiyat tarihine geçmiştir. Gazetecilikle yaşamını sürdüren Yusuf Ziya oyun, hatıra, gezi yazısı ve roman da yazmakla birlikte şairliğiyle öne çıkmış ve sekiz şiir kitabı yayımlamıştır. Heceyi kullanması ve sade Türkçeyle yerli ve millî konuları ele almasıyla MillîEdebiyat’ın bir temsilcisi olur. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ve Millî Mücadele döneminde şiirleriyle toplumun ihtiyacı olan duyguları işleyerek harp edebiyatına katkı verir. Bu kapsamda iki kitabıyla öne çıkar: Akından Akına(1916) ve Cenk Ufukları(1917).Yirmi iki şiirin yer aldığı Akından Akına kitabı âdeta bir sipariş üzerine yazılmıştır. Harbiye Nezareti şairlerden hamasi ve destani şiirler yazmalarını istemiştir. O da bu isteğe cevap kabilinden bu kitabı oluşturur. Kitap, Harbiye Nezareti tarafından orduya dağıtılmak maksadıyla satın alınmıştır. Cenk Ufukları da aynı düşünce ve duyguların işlendiği bir devam kitabıdır. Bu makalede Yusuf Ziya’nın bu yönü ele alınacak, Çanakkale Savaşı günlerinde ve sonrasında millî duyguyu, heyecanı yansıtan şiirleri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yusuf Ziya, Harp Edebiyatı, Edebi Heyet, Hamasi Şiir

YUSUF ZIYA ORTAÇ WITH HIS HAMASI AND EPIC POEMS

Öz

Yusuf Ziya Ortaç, born in 1895 andpublished his firstpoems in 1914, wentdown in literaryhistory as one of thefivepoets of thesyllabary. Yusuf Ziyawho continuning his life as a journalist, Yusuf Ziya alsowroteplays, memoirs, travelarticlesandnovels andstoodout as a poetandpublishedeight poetrybooks. He becomes a representative of National Literaturebyaddressinglocalandnationalissues witha syllabicandplainTurkish. Duringthe First World WarandtheWar of Independence, he contributes to the war literature by addressing theemotionsneededbysociety inhis poems. Inthiscontext, he stands outwithtwo of his books:Akından Akına(1916) andCenk Ufukları (1917). Thebook Akından Akına, whichincludestwenty twopoems, waswritten as if on commission. TheMinistry of Warasked the poettowritehamasiandepicpoems. He created thisbookasa responsetothis request. Thebook was purchasedbytheMinistry of War with the intention of distributing it tothearmy. Cenk Ufuklarıserves as a sequel, exploring similar themes and sentiments. Inthisarticle, thisaspect of Yusuf Ziya is discussed and hispoemsreflectingnational sentiment andexcitementduringandaftertheGallipoliWar are assessed

Anahtar Kelimeler

Yusuf Ziya, War Literature, Literary Comittee, Hamasi Poetry

Kaynakça

• Akyüz, K. (1986). Batı tesirinde Türk şiiri antolojisi. İnkılâp Kitabevi.
• Ayvazoğlu, B.( 2015). Edebiyatın Çanakkale’yle imtihanı. Kapı Yayınları.
• Çakır, Ö. (2004). Türk şiirinde Çanakkale Muharebeleri. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Çetişli, İ. vd, (2012). II. Meşrutiyet Dönemi Türk edebiyatı. Akçağ Yayınları.
• Çıkla,S. (2005). Cumhuriyet düşüncesinin kökleşmesinde Yusuf Ziya Ortaç’ın yapıtlarının yeri ve önemi. Doktora tezi, Danışman: Mustafa Özbalcı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gövsa, İ. A. (1993). Çanakkale izleri. Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Kocahanoğlu, O.S. (1976). Milli edebiyat hareketi ve Beş Hececiler. Toker Yayınları.
• Odabaşı, A. II. Meşrutiyet Dönemi fikir dergilerinden “GençKalemler”. https://psi203.cankaya.edu.tr/uploads/files/Odabasi%2C%20II.%20Mesrutiyet%20Dergilerinden%20Genc%20Kalemler. pdf erişim tarihi: 10.03.2024.
• Ortaç, Y. Z. (1332-1916). Akından akına. Hilal Matbaası.
• Ortaç, Y. Z. (1966). Bizim yokuş. Akbaba Matbaası.
• Ortaç, Y. Z.(1336-1917). Cenk ufukları. Kader Matbaası.
• Ortaç, Y. Z. (1962). Bir rüzgâr esti… -Şiirler- Binnaz -Trajedi 3 perde-. Akbaba Matbaası. (İçinde Akından Akına bölümü ve o kitaptan dört şiir de yer alır)
• Önal, M. (1986). Yusuf Ziya Ortaç.Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Tuncer, H. (1994), Beş hececiler. Akademi Kitabevi.