İÇ TİCARET HADLERİNİN TARIMSAL ARAZİ SATIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ: ÇUKUROVA ÖRNEĞİ

Yıl 2019, , 45 - 54, 15.10.2019

Erkan Aktaş , Hakan Doğan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.616754

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de
arazi satışları sıklıkla tartışılan konuların başında gelmektedir. Türkiye’de
yıllardır tarım arazilerinin temerküzü ve küçük meta üreticiliğinin gelişiminin
seyri ile ilgili bir çok makale olmasına rağmen; bu konu ile ilgili model
çalışmalarına hiç rastlanmamıştır. Bunun en temel nedeni bu konuya ilişkin veri
setinin olmamasıdır. Bu çalışmada, Türkiye’de 1980’li yıllarda yaşanan yapısal
dönüşümün neticesinde oluşan iç ticaret hadlerinin tarımsal arazi satışları
üzerine etkisi Çukurova örneği üzerinden incelenmektedir. Çalışmada kullanılan
veriler 1980-2013 yıllarını kapsamaktadır. Arazi satış verileri bu konuda yapılan
doktora çalışmasından elde edilmiştir. Bu çalışmada kullanılan iç ticaret
hadlerinin oluşturulmasında kullanılan veriler motorin, gübre,su ve tohum
fiyatları ile mısır, pamuk, buğday ve portakal fiyatlarıdır. Adana’da tarımsal
arazi satışlarının genel olarak tarımsal girdi ve ürün piyasası arasındaki
ilşkiyi anlamada ve ekonomik etkilerini tahmin etmede VAR model kullanılarak etkiye-tepki
fonksiyonlarından yararlanılmıştır.Yapılan analiz sonucunda Çukurova’da arazi
satışları ile sektörel ticaret hadleri arasında ilişki içerisinde tepki vermede
üç yıl gibi bir zaman dilimine ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır. Doğası gereği
tarımsal üretim kısa sürede ekonomik koşullardaki ani değişimlere tepki
veremez. Bunlara rağmen, iç ticaret hadlerindeki değişim ile tarımsal
arazilerin verimli ölçeklerde işletilmesi için uzun dönem politikalarına gerek
kalmadan kısa ve orta vade de belirlenecek çözümlerle sonuç alınması mümkün
gibi görünmektedir. Özellikle son yıllarda artan oranlarda olan arazi satışları
ile iç ticaret hadlerindeki değişim arasında kuvvetli bir ilişkiden söz
edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Arazi, İç Ticaret Hadleri, VAR, Çukurova

Kaynakça

• Aktaş, E. (2004). Destekleme Ve Teknoloji Politikalarının Çukurova Bölgesinde Mısır Tarımı Üzerine Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Bölümü, Doktora Tezi, Adana. Aktaş, E. (2006). Çukurova Bölgesi’nde Pamuk Arz Duyarlılığının Tahmini Üzerine Bir Çalışma. Tarım Ekonomisi Dergisi, 2006; (12) 1: 3-8. Aktaş, E., İpek, S., Işık, S. (2010a). Türkiye’de Tarım Sektöründe Kullanılan Mazota Yönelik Vergi Ve Destekler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 2010, 1-6. İzmır. Aktaş, E., Tuncer, İ., Aydın, M. (2010b). 1980 Sonrası Ekonomik Krizlerin Türkiye Tarım Sektörü Üzerindeki Etkileri. IX. Tarım Ekonomisi Kongresi. Ş.Urfa Aktaş, E., Değirmen, S., Sosracı,İ., E.,Songur,M.. (2016). Do Diesel Price Fluctuations Induce Economic Convergence Over Agriculture Sector Among Oecd Countries? 17th International Symposium On Econometrics, Operations Research And Statistics.S52-63. Doğan, H. (2016). 1980 Sonrasında Adana Ova Kesimindeki Tarım İşletmelerinde Arazi Tasarruf Biçimlerindeki Değişim Ve Arazi Birikim Süreci. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Bölümü, Doktora Tezi, Adana. Kip, E. (1980). Türkiye’de İç Ticaret Hadleri. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 1(3), 7–36. Pindyck, Robert S. Ve Daniel L. Rubinfeld (1991).Econometric Models & Economic Forecasts, Mcgraw-Hill Inc. Third Edition. Şahinöz, A.(2011). Neolitik’ten Günümüze Tarım Ekonomi Ve Politikaları. Turhan Kitabevi, Ankara.