Öz
Sanayileşme ile yıllardan beri hoyratça atmosfere yayılmasına göz
yumulan ve insan kaynaklı olan sera gazlarının, iklim değişikliği üzerindeki yıkıcı etkileri,
günümüzde sadece gelişmekte olan ülkeleri değil gelişmiş ülkeleri de etkileyen
bir canavara dönüşmüştür. Gelinen noktada, önlem alma zorunluluğu artık alarm
seviyesine ulaşmıştır. Dünyayı etkileyen küresel iklim krizi ile bütünsel
mücadele etmek amacıyla, uluslararası protokol ve antlaşmalar yoluyla gelişmiş
AB ülkelerinin belirledikleri ve BM’in de iklim değişikliği çerçeve programına
adapte ettiği iklim aksiyonu planı yürürlüğe konulmuştur. Bu çalışmanın amacı başta
Türkiye olmak üzere AB ülkelerinin iklim aksiyon planı çerçevesinde aldıkları
önlemlerin etkinliğini araştırmaktır. Çalışmada, Eurostat veri tabanında yer
alan ve iklim değişikliği ile mücadelede kullanılan ölçme ve değerlendirme
göstergeleri kullanılmaktadır. Gri
ilişki analiz yöntemi kullanılarak seçilen göstergeler altında AB+28, Türkiye,
İsveç ve Norveç karşılaştırılacaktır. Yapılan
analiz sonucuna göre Türkiye’nin gelişmiş bazı Avrupa ülkeleri gibi, 2008-2018 yıllarında
küresel iklimle mücadele konusunda yeterli mücadele yapmadığı; Türkiye’nin AB
ülkeleri ile karşılaştırılmasında bu ülkeler arasında zayıf kalan konumunu
istikrarlı bir şekilde koruduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Avrupa Komisyonu (2008). AB öncülüğünde iklim değişikliği ile mücadele. Lüksemburg: Avrupa Birliği Resmi Yayınlar Ofisi.Bali, Ö. (2014). “Belirsizlik etmenli dinamik bir çok kriterli karar verme modeli”. Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 29(1), 131-140.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2019). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, https://iklim.csb.gov.tr/birlesmis-milletler-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi-i-4362 Erişim: 02.4.2019.Eslen, N. (2010). “İklim değişikliği ve Türkiye'nin güvenliğine etkileri”, Stratejik Araştırmalar Derneği, SAD, 8(15), 237-275.European Commission (2019). “Reflection paper: Towards a sustainable Europe by 2030”. https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/factsheets_sustainable_europe_012019_v3.pdfIPCC Climate Report (2018). Impacts of 1.5°C of Global Warming on Natural and Human Systems, https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Chapter3_Low_Res.pdfİklim Haber (2019). “Küresel karbon emisyonlarının üçte birinden sorumlu 20 şirket açıklandı”, Taylor, Matthew ve Watts, Jonathan dan Çev. Gülce Demirer https://www.iklimhaber.org/kuresel-karbon-emisyonlarinin-ucte-birinden-sorumlu-20-sirket-aciklandi/ Erişim: 13.10.2019Kuşkaya, S. ve Gençoğlu, P. (2017). “OECD ülkelerinin 1995-2015 yılları itibariyle sera gazı salınımları açısından karşılaştırılması: İstatistiksel bir analiz”. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 3(3),177-188.Liu,S., Forest,J. ve Yang, Y. (2013). “Advances in grey systems research”. The Journal of Grey Systems, 25(2), 1-17. Mol, S. ve Doğruyol, H. (2012). İklim değişikliğinin su ürünlerine ve tüketimine etkisi. Journal of FisheriesSciences.com, 6(4): 341-356. Önol, B., Ünal, Y.S. ve Dalfes H.N. (2009). “ İklim değişimi senaryosunun Türkiye üzerindeki etkilerinin modellenmesi”, İTÜ Dergisi / d Mühendislik, 8(5), 169-177. Özçatalbaş, O. (2014). Küresel iklim değişikliğinin tarım yayımı ve politikaları üzerine olası etkileri. Ulusal Aile Çiftçiliği Sempozyumu Bildiri Kitabı, 30-31 Ekim 2014, Ankara.Özdağoğlu, A. (2013). “Çok ölçütlü karar verme modellerinde Normalizasyon tekniklerinin sonuçlara etkisi: COPRAS”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 229-252.Saraç, B. ve Alptekin, N. (2017). “Türkiye’de illerin sürdürülebilir kalkınma göstergelerine göre değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1),20-49.Sarıgül, T. (2017). Dünya’nın Ortalama Sıcaklığı Nasıl Hesaplanıyor?, Tubitak Bilim Genç Dergisi. http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/dunyanin-ortalama-sicakligi-nasil-hesaplaniyor Erişim: 9.10.2019The Guardian (2019a). “Revealed: the 20 firms behind a third of all carbon emissions”, by Matthew Taylor and Jonathan Watts, https://www.theguardian.com/environment/2019/oct/09/revealed-20-firms-third-carbon-emissions Erişim:13.10.2019The Guardian (2019b). “Why we need political action to tackle the oil, coal and gas companies - video explainer”, Jonathan Watts, Alex Healey and Simon Roberts, https://www.theguardian.com/environment/video/2019/oct/08/who-are-the-worlds-biggest-climate-polluters-video Erişim:13.10.2019T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (2018). Temel Ekonomik Göstergeler, https://www.gtb.gov.tr/data/5a4fbca9ddee7d1fa8b6c0aa/GTB_EKONOM%C4%B0%20SUNUMU_05.01.2018.pdf Erişim:2.10.2019Türkeş, M. (2007), “Türkiye’nin kuraklığa, çölleşmeye eğilimi ve iklim değişikliği açısından değerlendirilmesi”, Pankobirlik, 29, 28-47.UN Sustainable Development Goals, Knowledge Platform, https://sustainabledevelopment.un.org/topics/climatechange Erişim:14.3.2019.UN, Sustainable Development Goals, Knowledge Platform, Goal 13: Take urgent action to combat climate change and its impacts https://www.un.org/sustainabledevelopment/climate-change/ Erişim:14.3.2019.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Kasım 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |