RUSYA İLE YAŞANAN POLİTİK VE EKONOMİK PROBLEMLERİN TÜRK PAY PİYASASI SİSTEMATİK RİSKİNE ETKİSİ: 24 KASIM 2015-15 TEMMUZ 2016 DÖNEMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, , 222 - 238, 31.10.2021

Gamze Vural

https://doi.org/10.35379/cusosbil.762992

Öz

24 Kasım 2015’de Rus uçağımın düşürülmesi, Türkiye ve Rusya arasında politik kriz yaratmış ve ekonomik yaptırımlarla sonuçlanmıştır. Bu çalışmada, 15 Temmuz 2016 darbe kalkışması ile sonlanan bu problemli dönemin, Borsa İstanbul’un ve Rusya ile yaşanan eko-politik sorunlardan etkilenen sektörlerimizin ulusal ve uluslararası sistematik risk düzeyine etkileri araştırılmıştır. Haziran 2012-Haziran 2019 dönemi piyasa verileri kullanılmıştır. Dünya portföyünü temsilen MSCI dünya tüm ülkeler hisse senedi endeksi, MSCI dünya enerji endeksi, Rus piyasasını temsilen RTSI ve RTSI petrol-gaz endeksi ve ruble üzerinden hesaplanan Rus ulusal MOEX ve MOEX petrol gaz endeksi ve BIST 100 endeksi ve Borsa İstanbul elektrik, gıda, turizm, tekstil, kimya-petrol ve sanayi sektör endeksleri günlük getiri verileri kullanılmıştır. Türk gıda, kimya-petrol ve sanayi sektörlerinin uçak krizi dönemi betalarının, kriz öncesi ve kriz sonrası betalarından daha yüksek olduğu saptanmıştır. Gıda, kimya-petrol ve turizm sektörlerinin uluslararası betasının da kriz döneminde daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu dönemde BIST100, gıda, turizm, sanayi ve tekstil sektör endeks getirilerinin Moskova Borsası MOEX endeks getirisine duyarlılıklarının ise çok daha belirgin bir şekilde arttığı belirlenmiştir. BIST100, gıda, kimya-petrol, elektrik, turizm, sanayi ve tekstil sektör endekslerinin MOEX petrol-gaz endeksine duyarlılığının da dikkat çekici düzeyde daha yüksek olduğu saptanmıştır. İki ülke arasındaki eko-politik problemler ülkemizin piyasa riskini arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rus uçağının düşürülmesi,, BIST,, Sistematik risk

Teşekkür

İlgi ve destekleriniz için teşekkürler.

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• Abdullah, A. & Babaç, E. (2016). Ekonomik açıdan rusya’ya uygulanan yaptırımlar ve Türkiye ile yaşanan uçak krizinin etkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7):2134-2143. Akkaya M. & Kanar S., (2017).Sosyal ve toplumsal olayların Finansal yapıya etkisi: Türkiye-Rusya krizi ve 15 Temmuz olayı. Internatıonal Congress on Management Economics and Business-ICMEB’17 Zonguldak-Türkiye.
• Ayaydın H., Pala, F. & Barut, A. (2016). Ülke riskinin hisse senedi getirisine etkisi: Ampirik bir analiz. GJEBS Global Journal Of Economics And Business Studies, 5(10): 66-75.
• Aydınbaş, G. (2018). Uluslararası siyasi krizler ve ekonomik etkileri: Türkiye-Rusya uçak krizi örneği [Yüksek Lisans Tezi]. T.C. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Canbaş, S. & Doğukanlı, H. (2007), Finansal pazarlar finansal kurumlar ve sermaye pazarı analizleri (4.Baskı), Karahan Kitabevi.
• Çelik, MS & Koç, R. (2019).Türkiye ve Rusya arasındaki uçak krizinin borsa İstanbul(BİST) turizm ve enerji şirket hisselerine etkisi üzerine bir event study analizi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, I(1): 1-15.
• Çetinkaya, Ş. & Öztürk, A. (2019). 2006-2009 Doğal gaz krizleri sürecinde Türkiye’nin ‘Güvenilir Güzergâh’ tezinin enerji güvenliği bağlamında değerlendirilmesi. Karadeniz Araştırmaları, XVI(63): 401-415.
• Demir, AO & Çınar, A. (2016). Politik istikrarsızlığın Ekonomik Etkileri: 24 kasım sonrasında Türkiye-Rusya ekonomik ilişkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(29): 311-323.
• Demiryol T. (2018).Türkiye-Rusya ilişkilerinde enerjinin rolü: Asimetrik karşılıklı bağımlılık ve sınırları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4): 1438-1455.
• Doğukanlı H. & Borak, M. (2018), Portföy yönetimi. Karahan Kitabevi.
• Doğanay, R. (2009). Milli mücadele döneminde Türkiye, Sovyet Rusya ve itilaf devletlerinin Kafkas politikaları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2): 279-298.
• Durmuşoğlu, S. (2016). 21.yüzyılın enerji denklemi ve Türkiye. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(29): 283-303.
• Ekşi, E. Keskin. (2017). Türkiye-Rusya ilişkilerinde yabancı misyonların dış ticarete etkileri. [Yüksek Lisans Tezi]. T.C.İstanbul Ticaret Üniveristesi.
• Kaya, E. (2015). Ülke riskinin yabancı portföy yatırımları üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, ,29(4): 611-623.
• Oral, M. & Özdemir, Ü. (2017). Küresel Enerji Jeopolitiğinde Türkiye: fırsatlar ve riskler/The position of Turkey in global energy geopolitics: opportunities and risks. Journal Of History Culture And Art Research (Tarih Kültür Ve Sanat Araştırmaları Dergisi), 6(4): 948-959.
• Özer, A. Coşkun. (2019).Türkiye’nin komşu ülkelerle ticareti üzerine bir değerlendirme (An Evaluation On Turkey's Trade With Neighboring Countries). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi (Journal Of The Human And Social Sciences Researches), 8(1): 292-313.
• Özşahin, Ş. (2017).Yükselen Piyasa ekonomilerinde menkul kıymetler borsalarının entegrasyonu: Türkiye ve BRICS ülkeleri üzerine çoklu yapısal kırılmalı eş-bütünleşme analizi. YÖNETİM VE EKONOMİ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F, 24(2): 601-619.
• Rusya Federasyonu Pazar Raporu. (2017). Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü Moskova Kültür ve Tanıtma Müşavirliği/Ataşeliği.
• Rusya Federasyonu Ülke Raporu. (2017). T.C. Moskova Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği.
• Rusya Ülke Raporu. (Şubat 2019). İTKİB Hazırgiyim ve Konfeksiyon AR&GE Şubesi.
• Selmi R. & Bouoiyour, J. (2020). The financial costs of political uncertainty: Evidence from the 2016 US presidential elections. Scottish Journal of Political Economy, 67:166–185.
• Şahin E., Konak, F. & Karaca, SS (2017). Türkiye ve Rusya arasındaki “Uçak Krizinin” Borsa İstanbul gıda, içecek ve turizm endeksleri üzerine etkisi (Impact of “Aircraft Crisis” Between Turkey and Russia on Borsa Istanbul Food, Beverage and Tourism Indexes). Business and Economics Research Journal, 8(3): 473-485.
• Telli, A. (2017). Rusya-Türkiye Enerji İlişkilerinde Akkuyu’nun Rolü: Bağımlılık mı, Karşılıklı Bağımlılık mı? Alternatif Politika, İklim Değişikliği ve Enerji Özel Sayısı (Aralık): 156-181.
• Yılmaz S. & Hazır, ÜN (2016). Rusya-Türkiye arasındaki Rus jeti Krizi’ne Türkiye’den bakış. Yeni Türkiye, Ortadoğu Özel Sayısı -VI, 87: 150-158.