KİTÂB-I TERCÜME-İ TEZKİRE-İ DÂVÛD FÎ İLMİ’T-TIBB

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 2, 1 - 16, 30.04.2016

Meryem Arslan

Öz

Bu çalışmada, Osmanlı İmparatorluğu içerisinde yararlanılan ilk üç tıp kitabından biri olan Kitâb-ı Tercüme-i Tezkire-i Dâvûd Fî İlmi‟t-Tıbb adlı eser tanıtılmaya çalışılacaktır. Bu eser, Dâvûd-ı Antâkî tarafından 16. yüzyılda yazılmış Tezkiretü Uli‟l-Elbâb Ve‟l-Câmiü‟l-Acebü‟l-Ucâb adlı eserin 3. bâb‟ının 17. yüzyılda Muhammed Bin Mustafa El-Gûrânî tarafından yapılmış çevirisidir. Bu çevirinin tek nüshası bulunmaktadır. Bu nüsha Süleymaniye Kütüphanesi 566 numarada kayıtlıdır.

Anahtar Kelimeler

Tıp, tarihî tıp kitabı, sözvarlığı, Klasik Osmanlıca, Dâvûd-ı Antâkî, Muhammed Bin Mustafa El-Gûrânî

Kaynakça

• Acıduman, A., Özay İ. (2009). Antakya‟lı Ünlü Hekim Dâvud el-Antakî‟nin Nöroanatomi Hakkında Yazdıkları ve Bu Bilgilerin İslâm Tıp Tarihindeki Yeri. Sinir Sistemi Cerrahisi Dergisi, 2, 106-118. Adıvar, A. A. (1970). Osmanlı Türklerinde İlim. Remzi Kitabevi. Adıvar, A. A. (1977). Antakî. İslam Ansiklopedisi. (C. 1). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi, 454-456. Ahmed İsa Bey, (1930). Dictionnaire des Noms Des Plantes En Latin- Français. İmprimerie Nationale, Anglais Et Arabe, Le Caire. Akbayar, N. (2003). Osmanlı Yer Adları Sözlüğü. (2. bs.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Aktaş, E. G. (2010), Abdulvehhab‟ın Müntehab Adlı Tıp Kitabı (İnceleme- Metin-Dizinli Sözlük).Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas. Al-Buşrî, S.A.S. (2009). Dr. Dâvûd El-Antâkî‟ye Göre Çevre Ve Çevrenin İnsanoğluna Etkisi. Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 43-58. Al-Naser, F. A. (2009). Dâvûd-ı Antâkî‟ye Göre, İnsanın Hastalıklardan Korunma ve Psikolojik Durumunun, Vücudunda Gelebilecek Hastalıklara Olan Etkileri. Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 33-42. Altıntaş, A., Şahin, O. (2003). Yâdigâr (Tabîb İbn-i Şerîf). (C. 1), İstanbul: Yerküre Yayınları. Altıntaş, A., Okutan Y., Koçer D., Yıldız M. (2004). Yâdigâr (Tabîb İbn-i Şerîf). (C. 2), İstanbul: Yerküre Yayınları. Ana Britaninnica (1986). Davud Antaki. Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi. (C. 7), İstanbul: Ana Yayıncılık, 23-24. Armenag, B. (1936). Illustrated Polyglottıc Dictionary of Plant Names. Cairo: Argus and Papazian Presses. Ayhan, Z. A. (2011). Kitabü Emrazi‟l-Ayn (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas. Bayat, A. H., Okumuş, N. (2004). Muhammed Bin Mahmûd-ı Şirvani, Mürşid (Göz Hastalıkları). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Baytop T. (2007). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. (3. bs.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Bedevian, K. A. (1936). İllustrated Polyglottic Dictionary of Plant Names in Latin, Arabic, Armenian, English, French, German, Italian and Turkish Language. Kahire: Argus and Papazian Presses. Brockelman, C. (1960). Al-Antaki, Da‟ud B. „Umar Al-Darir. The Encyclopaedia of Islam, New Edition, (Vol. 1), Leiden: E.J. Brill, 516. Büyük Türkçe Sözlük. (2011), (11. bs.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Canpolat, M. (1973). 14. Yüzyılda Yazılmış Değerli Bir Tıp Eseri Edviye-i Müfrede. DTCF Türkolji Dergisi, 5, 20-47. Canpolat M., Önler Z. (2007). İshâk bin Murâd, Edviye-i Müfrede (Metin-Sözlük). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Çağıran, Ö. (1992). Ahmed-i Dâi: Tıbb-ı Nebevî. (C. 1-3), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. Demir, H. (2002). Zahire-i Muradiye. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Devellioğlu, F. (1997). Osmanlıca-Türkçe Sözlük. (19. bs.), Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. Dilçin C. (1983), Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Dinçer, F. (1969). Hastalık Adlarına Halk Dilindeki Türkçe Karşılıklar. Türk Dili, 20, 60-63. Doğan, Ş. (2009), Terceme-i Akrabâdîn Sabuncuoğlu Şerefeddin (Giriş-İnceleme-Metin-Dizinler). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya. -------------- (2010). XVI. ve XVII. Yüzyıl Başlıca Türkçe Tıp Yazmaları Ve Bulundukları Kütüphaneler. Turkiye Klinikleri J Med Ethics, 18 (3), 162-77. -------------- (2011). Onyedinci Yüzyılda Kaleme Alınmış Bir Tıp Ve Eczacılık Sözlüğü: Lügât-ı Müşkilât-ı Eczâ. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, (C. 12), 2. Elbir, Z. G. (2000). Salih bin Nasrullah (İbn Sellum el-Halebi) / Gayetü`l-Beyan fi Tedbiri Bedeni`l-İnsan (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin). (C. 1-2). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ. El-Nassan, M.H. (2009). Mühendislik ve Bitkiler Arasında Dâvûd El-Antâkî. Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 27-32. Erdağı, B. (2001). Tuhfe-i Mübarizi. (Metin-İnceleme-Sözlük). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Erdemir, A. D. (1982). Kısa Tıp Tarihi. Bursa. ........................... (1989). Ahlat-ı Erbaa. Diyanet İslam Ansiklopedisi, (C. 2), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 24. --------------- (1994). Dâvûd-i Antâkî. TDV İslâm Ansiklopedisi, (C. 9), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 26-27. Erkan, A. (2006). El-Beyan Arapça-Türkçe Büyük Sözlük. İstanbul: Yasin Yayınevi. Günargun, F. (1986). 14.-17. Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu‟nda Kullanılan Anorganik İlaçlar. İstanbul. Gürlek, M. (2011) İbrahim Bin Abdullah‟ın Cerrahname (Alâ‟im-i Cerrâhîn) Adlı Eseri (Giriş-Metin-Sözlük). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. ------------- (2011). Anadoluda Yazılmış İlk Türkçe Cerrahî Yazmalara Bir Örnek: Alâ‟im-i Cerrâhîn. Turkish Studies, (C. 6), Yaz, 3, 1423-1434. Güven, M. (2005). Abdülvehhâb Bin Yusuf‟un Müntehab-ı Fi‟t-Tıbb‟ı ( Dil İncelemesi-Metin-Dizin ). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. --------------- (2008). Kitâbu‟l-Mühtehab fi‟t-Tıb‟daki Organ Adları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar, 23, 111-135. -------------- (2012). İslâmî Dönem İlk Türkçe Tıp Yazmalarının Türk Tıp Bilimi ve Deontolojisi Açısından Görüngesel “Perspektifi” Bağlamda Değerlendirilmesi. Lokman Hekim Journal, 2(1,: 1-10. Hatemi, H., Işıl, Y. (1989). Bir Bilim Dili Mücadelesi ve Tanzimat. İstanbul: İşaret Yayınları. Hayatizade Mustafa Feyzi Efendi (1978). Yabani Bitkiler Sözlüğü. (C. 1), (Çev. H. Tuncer), Atak Matbaası. İhsanoğlu, E.,Unat, E. K. (2004). Osmanlıca Tıp Terimleri Sözlüğü. (Yayımlayan: S. Vural), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. İhsanoğlu, E., Şeşen, R., v.d. (2008). Osmanlı Tıbbi Bilimler Literatürü Tarihi. (C. 1), İstanbul: IRCİCA Yayınları. Kafadenk, N. (1996). Hekim Bereket‟in Tuhfe-i Mübârizî Adlı Eserinin Tenkitli Metni ve Akrabadin Kısmının İncelemesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Kâhya, E. (1978). İki Osmanlıca Metinden Derlenmiş Anatomi ve Fizyoloji Terimleri. Bilim ve Kültür Dalı Olarak Türkçe, 233-269. ------------ (1992). On Beşinci Yüzyılda Yaşamış Bir Hekimimiz Mümin Bin Mukbil. I. Türk Tıp Tarihi Kongresi, 93-102. ----------- (1992). İbn Nefis ve Eseri, El-Mucez. Araştırma, (C. 14), 189-200. ----------- (1995). İbn-i Sinâ El-Kanûn Fi‟t-Tıbb. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. ----------- (1996). Şemseddin İtâkî‟nin Resimli Anatomi Kitabı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. ----------- (2009). İbn-i Sinâ El-Kanûn Fi‟t-Tıbb 2. Kitap. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Kahya E., Erdemir A. (2000). Osmanlıdan Cumhuriyete Tıp ve Sağlık Kurumları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Kanar M. (2000). Farsça- Türkçe Sözlük. İstanbul: Deniz Kitabevi. Karasu, M.-Nazik, S. (Yayına hazırlayanlar) (2009). Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), Ankara: Omay Ofset. Kâtip Çelebi, Keşfü‟z-Zünûn An-Esâmi‟l-Kütübi ve‟l-Fünûn. (Arapçadan tercüme eden: R. Balcı (2007)), (C. 5), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Kavsara, F. (2009). Antakyalı Davut. Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî. (2. bs), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 59-64. Kaya, E. (2002). Hekim Hayreddin Amasyavî‟nin Hulasatu‟t-Tıbb Adlı Eseri (İnceleme-Metin-Dizin). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. -------------- (2006, 16-18 Haziran). Hekim Hayreddin‟in Hulâsatu‟t-Tıbb Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme. VIII. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri, 297-315. --------------- (2008). Muhyîddin Mehî‟nin Müfîd (Nazmü‟t-Teshîl) Adlı Eseri ve Bu Eserin XV. Yüzyıl Türk Tıp Dilinin Oluşmasındaki Yeri (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. Kaya, Ö. (2006). Doğu Türk Yazı Dili ve Edebiyatı Araştırmaları VI: Doğu Türk Yazı Dili Alanına Ait Bir Tıp Metni. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, (C. 3), 4, 111-129. Kılıçoğlu, V. (1956). Cerrahiye-i İlhaniyye. Ankara Üniversitesi: Ankara: Dil Tarih Coğrafya Fakültüsi Yayınları. Kırkkılıç, A. (1999). Lehçetü‟l-Lugat. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Kızıldağlı, E. (1950). Dâvûdu Antakî‟nin Antakya‟da Yaşayan Hatıraları. Türk Folklor Araştırmaları, (C. 1), 10, 153-154. Kızıldağlı, E. (1979). Hekim Davudu Dariri Antaki. Dirim, (C. 54) 9-10, 309-10. Köktekin, K. (2007). Hazâinü‟s-Saadât‟ta Geçen Tıp Terimleri. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 35, 13-27. Kutlar, F.S. (2005). Klâsik Dönem Metinlerinde Değerli Taşlar ve Risâle-i Cevâhirnâme. Ankara: Öncü Kitap. Lev, E. (2005). The Contribution of the Sixteenth-Century Turkish Physician Daud al-Antaki to the Research of Medical Substances in Use in the Levant (Bilad al-Sham) (16. Yüz Yıl Türk Hekimi Daud al–Antakî‟nin Doğu Akdeniz Bölgesi‟nde (Bilad al-Sham) Kullanılan Tıbbî Maddelerin Araştırılmasına Katkısı). Türkiye Klinikleri J Med Ethics, (C. 13), 75. Meninski, F. M. (2000). Thesaurus, Linguarum Orientalium, Turcicae- Arabicae-Persicae, Lexicon, I-II-III-IV. (Hazırlayan: Mehmet Ölmez ). İstanbul: Simurg Yayınları. Mevaldî, M. (2009) Dünya Kütüphanelerinde Dâvûd El-Antâkî‟nin El Yazması Eserler. Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 19-26. Meyerhof, M. (1984). Studies in Medieval Arabic Medicine, Theory and Practice. London: Variorum Reprints. Muhibbî, M. E. ( t.y.). Hulasatü‟l-Eser Fî A‟yani‟l-Karni‟l-Hadi Aşr. (C. 4), Beyrut: Daru Sadır. Mutçalı S. (1995). Arapça- Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık Yayınları. Mütercim Asım Efendi, Burhan-ı Katı. (Hazırlayan: Mürsel Öztürk- Derya Örs (2009)), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Nazima A., Reşad, F. (2005). Mükemmel Osmanlı Lügati. (Hazırlayan: Necati Birinci-Kâzım Yetiş-Fatih Andı vd), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Okumuş, N. (1998, 27 Temmuz). Ünlü Türk Hekimi Şirvanlı Mahmud‟un Sultâniyye Adlı Eserinin Bilinmeyen Nüshası. Kubbealtı Akademi Mecmuası, 3, 30-33. Önler Z. (1985). Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Yazılmış İki Tıp Kitabında Yer Alan Sağlık Bilgisi Terimleri. TDAY Belleten, 89-130. -------------- (1990). 14 ve 15. Yüzyıl Anadolu Türkçesi Botanik Terimleri. Journal of Turkish Studies, (Vol.14), (Fahir Öz Armağanı), 357-392. ---------------- (1990). Celâlüddin Hızır Paşa, Müntahab-ı Şifâ I, (Giriş-Metin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. -------------- (1998). XIV-XV. Yüzyıl Türkçe Tıp Metinlerinin Dili ve Söz Varlığı. Kebikeç, 6, 157-168. --------------- (1999). Müntahab-ı Şifâ II (Sözlük). İstanbul: Simurg Yayınları. -------------(2004). XIV.-XV.Yüzyıl Tıp Metinlerinde Türkçe Bitki Adları. Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul, 52, 53-63. -------------(2006). Divanü Lugati‟t-Türk ve Kutadgu Bilig‟de Tıp Terimleri. Kebikeç, 22, 135-150. Özçelik, S. (1990). Nidayî, Menâfiü'n-Nâs (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. ------------(2001). Kitabü‟l-Mühimmât. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Özden, H. (2002). Kutadgu Bilig‟de Âhlak Kavramı ve Tıp Etiğine Katkısı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir. Özer, A.A. (2009,). Şeyhî, Hayatı Sanatı ve Eserleri. Yağmur, Ekim-Kasım-Aralık, 45. Pamuk, H. A. (2002). Şifalı Bitkiler ve Emraz. İstanbul: Pamuk Yayınları. Plessner, M. (1962). Daud al-Antaki‟s Sixteenth-Century Encyclopedia On Medicine, Natural History and Occult Sciences. International Congress of the History of Science, (Vol. 26), 635-637. Plessner, M. (1964). On Daud al-Antaki's Medical and Magical Encyclopediaand Some of its Sources. Eretz-Israel, (Vol. 138), 138-41. Redhouse, Turkish And English Lexıcon. (2006). (3. bs.), İstanbul: Çağrı Yayınları. Rehber Ansiklopedisi, Dâvud-ı Antakî. http://www.yolgecenhani.biz/davud-antaki-t294726.html. Erişim tarihi: 13.01.2009. Rıfat, A. (2004). Lügât-i Tarihiyye ve Coğrafiyye (C. 1-7). (2. bs.) Tıpkıbasım/Faksimile, Ankara: 2004. Sarı, M. (1984). El-Mevârid, Arapça Türkçe Lügat. İstanbul: İpek Yayınları.Lev, E. (2005). The Contribution of the Sixteenth-Century Turkish Physician Daud al-Antaki to the Research of Medical Substances in Use in the Levant (Bilad al-Sham) (16. Yüz Yıl Türk Hekimi Daud al–Antakî‟nin Doğu Akdeniz Bölgesi‟nde (Bilad al-Sham) Kullanılan Tıbbî Maddelerin Araştırılmasına Katkısı). Türkiye Klinikleri J Med Ethics, (C. 13), 75. Meninski, F. M. (2000). Thesaurus, Linguarum Orientalium, Turcicae- Arabicae-Persicae, Lexicon, I-II-III-IV. (Hazırlayan: Mehmet Ölmez ). İstanbul: Simurg Yayınları. Mevaldî, M. (2009) Dünya Kütüphanelerinde Dâvûd El-Antâkî‟nin El Yazması Eserler. Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 19-26. Meyerhof, M. (1984). Studies in Medieval Arabic Medicine, Theory and Practice. London: Variorum Reprints. Muhibbî, M. E. ( t.y.). Hulasatü‟l-Eser Fî A‟yani‟l-Karni‟l-Hadi Aşr. (C. 4), Beyrut: Daru Sadır. Mutçalı S. (1995). Arapça- Türkçe Sözlük. İstanbul: Dağarcık Yayınları. Mütercim Asım Efendi, Burhan-ı Katı. (Hazırlayan: Mürsel Öztürk- Derya Örs (2009)), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Nazima A., Reşad, F. (2005). Mükemmel Osmanlı Lügati. (Hazırlayan: Necati Birinci-Kâzım Yetiş-Fatih Andı vd), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Okumuş, N. (1998, 27 Temmuz). Ünlü Türk Hekimi Şirvanlı Mahmud‟un Sultâniyye Adlı Eserinin Bilinmeyen Nüshası. Kubbealtı Akademi Mecmuası, 3, 30-33. Önler Z. (1985). Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Yazılmış İki Tıp Kitabında Yer Alan Sağlık Bilgisi Terimleri. TDAY Belleten, 89-130. -------------- (1990). 14 ve 15. Yüzyıl Anadolu Türkçesi Botanik Terimleri. Journal of Turkish Studies, (Vol.14), (Fahir Öz Armağanı), 357-392. ---------------- (1990). Celâlüddin Hızır Paşa, Müntahab-ı Şifâ I, (Giriş-Metin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. -------------- (1998). XIV-XV. Yüzyıl Türkçe Tıp Metinlerinin Dili ve Söz Varlığı. Kebikeç, 6, 157-168. --------------- (1999). Müntahab-ı Şifâ II (Sözlük). İstanbul: Simurg Yayınları. -------------(2004). XIV.-XV.Yüzyıl Tıp Metinlerinde Türkçe Bitki Adları. Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul, 52, 53-63. -------------(2006). Divanü Lugati‟t-Türk ve Kutadgu Bilig‟de Tıp Terimleri. Kebikeç, 22, 135-150. Özçelik, S. (1990). Nidayî, Menâfiü'n-Nâs (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. ------------(2001). Kitabü‟l-Mühimmât. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Özden, H. (2002). Kutadgu Bilig‟de Âhlak Kavramı ve Tıp Etiğine Katkısı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir. Özer, A.A. (2009,). Şeyhî, Hayatı Sanatı ve Eserleri. Yağmur, Ekim-Kasım-Aralık, 45. Pamuk, H. A. (2002). Şifalı Bitkiler ve Emraz. İstanbul: Pamuk Yayınları. Plessner, M. (1962). Daud al-Antaki‟s Sixteenth-Century Encyclopedia On Medicine, Natural History and Occult Sciences. International Congress of the History of Science, (Vol. 26), 635-637. Plessner, M. (1964). On Daud al-Antaki's Medical and Magical Encyclopediaand Some of its Sources. Eretz-Israel, (Vol. 138), 138-41. Redhouse, Turkish And English Lexıcon. (2006). (3. bs.), İstanbul: Çağrı Yayınları. Rehber Ansiklopedisi, Dâvud-ı Antakî. http://www.yolgecenhani.biz/davud-antaki-t294726.html. Erişim tarihi: 13.01.2009. Rıfat, A. (2004). Lügât-i Tarihiyye ve Coğrafiyye (C. 1-7). (2. bs.) Tıpkıbasım/Faksimile, Ankara: 2004. Sarı, M. (1984). El-Mevârid, Arapça Türkçe Lügat. İstanbul: İpek Yayınları. Sarı, M (2012). Eski Anadolu Türkçesinde Teklik-Çokluk Uyumunda Bozulmalar. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildirileri, Adana. Siggel, P. A. (1950). Arabisch-Deutsches Wörterbuch Der Stoffe. Berlin: Akademie Verlag. Steingass, F. (1930). Persian-English Dictinary. London. Steingass, F. (1993). Arabic-English Dictionary. New Delhi, First Reprint. Süveren, K. (1987). Şerefeddin Sabuncuoğlu‟nun Mücerrebnâme Eserinin Tıp ve Bilim Tarihi Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. ------------- (1991). İbni Sina(980-1037)'nin Akrabadin Eseri İle Şerefeddin Sabuncuoğlu (1385-1468)‟nun Akrabadin Eserinin Tıp Ve Bilim Tarihi Açısından Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. GATA Tıp Fakültesi, Ankara. Şahin, H. (2007), Câmi„ü‟l-Fürs Örneğinde XVI. Yüzyıl Bitki İsimleri. Türkoloji Araştırmaları, (C. 2) 2, 570-602. Şahin, M. Ü. (1994). Mü‟min bin Mukbil, Miftâhu‟n-Nûr ve Hazâinü‟s-Surûr (Dil İncelemesi- Metin- Söz Dizini). Yayınlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya. Şakaik-ı Numaniyye ve Zeyilleri, Vekayiü‟l-Fudala II-III Şeyhi Mehmed Efendi (1500-1650). (Hazırlayan: Abdülkadir Özcan (1989)), İstanbul: Çağrı Yayınları. Şehsuvaroğlu, B. N. (1961). Eşref bin Muhammed, Hazâinü‟s-Saâdat (Dizin ve Tıpkıbasım). Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları. ------------------- (1970). Eczacılık Tarihi Dersleri. İstanbul. ------------------- (1978). Dâvud-ı Antakî. TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 125 – 126. --------------------- (1984). Türk Tıp Tarihi, Bursa. Şemsettin Sami (1896). Kamusü‟l Alâm (C. 1-6). Mihran Matbaası. Şenel, Ü. (1988). Amasyalı Hekim Sabuncuoğlu Şerefeddin'in Eseri -Mücerrebname- (İnceleme-Metin-Transkripsiyon-İndeks). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir. Terzioğlu, A. (1983, Eylül). Osmanlı Yükseliş Devrinin Ünlü Hekimbaşısı: Ahi Çelebi, Tarihte Tıp, Yıl 4, S 11. ----------------(1997). Yeni Kaynaklar Işığında Karahanlı Hastane ve Tıp Tarihine Bir Bakış. Uluslararası Osmanlı Öncesi Türk Kültürü Kongresi Bildirileri (Hazırlayan: Azize Aktaş Yaşa- Sevay Okay Atılgan (1989, 4-7 Eylül)), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 359-369. Tokat, F. (2012). Hezârfen Hüseyin Efendi‟nin “Tuhfetü‟l- Erîbi‟n- Nâfia Li‟r-Rûhânî Ve‟t-Tabîb‟i (İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. Turan, Z. (1992). Hacı Paşa, Teshil (Dil Özellikleri-İnceleme-Söz Dizini). (C. 1-2), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. Türkmen, S. (2006). Eski Anadolu Türkçesinde Tıp Terimleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale. Uçar, İ. (2009). Hazâ Kitâb-ı Hulâsa-i Tıbb-Cerrâh Mesûd (Giriş-İnceleme-Metin-Dizinler). (C. 1), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Uludağ, O. Ş. (1935). Eski Tıbbımızda Değerli Kitaplar. Ülkü, (C. 5), 1935. Uzel, İ. (1979). İlk Türkçe Yazmalarının Ağız ve Diş Hastalıkları Yönünden İncelenmesi. İstanbul. ------------------ (1992). Cerrâhiyyetü‟l-Haniyye. (C. 2), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Uzel, İ., Suveren, K. (2000). Mücerrebnâme (İlk Türkçe Deneysel Tıp Eseri-1468). Ankara: AKM Yayını. ----------------(1978). Antakî. Küçük Türk İslam Ansiklopedisi, İstanbul. ---------------- (1993). Asırlara Göre Osmanlı Türklerinde Hekimlik, Tıp Tarihi Yıllığı II, İstanbul: Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları. Üşenmez, E. (2008). XV. Yüzyılda Yazılmış Bir Tıp Eseri: Kemâliye, I. Uluslararası Türk Tıp Tarihi Kongresi, Mayıs, (C 2), 20-24. -------------- (2008). Terimsel Açıdan Divanu Lugati‟t-Türk, Akademik Araştırmalar Dergisi 2008 Kaşgarlı Mahmud Özel Sayısı, Kasım 2008-Ocak 2009, İstanbul, 166-181. Yavuz, Y. (2008). Hekim Hayreddin‟in Kitâb-ı Akrabâdin‟i. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. Yelten, M. (1993). Şirvanlı Mahmud–Kemâliyye (Giriş-İnceleme-Cümle Bilgisi-Metin-Sözlük). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları. -------------- (1988). Şirvanlı Mahmud‟un Hayatı ve Eserleri. Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul, 57. Yıldırım, N. (1986). Alâim-i Cerrâhîn'in Bilinmeyen Bir Özeti: Nebzeti‟n-Mine‟l-Cerrâhîn. Tıp Tarihi Araştırmaları, İstanbul, 100-104. ---------------- (2000). İbrahim bin Abdullah, Alaim-i Cerrahin Adlı Türkçe Eseriyle Tanınan Osmanlı Cerrahı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (C. 21), İstanbul, 284-286. Yurdakul, Y. (2001). Risale-i Hasatü‟l-Külye ve‟l-Mesane (Giriş-İnceleme- Metin-Sözlük-Tıpkıbasım). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Zakkur, M. Y. (2009). Bedenlerin İyileştirilmesinde Zihinlerin Yolculuğu Kitabı Ömer Oğlu Dâvûd El-Antâkî (Miladi 1539- 1599/ Hicri 942-1008). Antakyalı Bilge Hekim Dâvûd El-Antâkî, (2. bs.), (Yayına hazırlayanlar: Mehmet Karasu, Sadık Nazik), 77-89. http://www.seslisozluk.net (10.07.2009) http://www.sozluk.net/index.php?word=azbe&sozluk=osmanlica (31.03.2014) http://www.loghatnaameh.com (Loghatname Sözlüğü ya da Dehkhoda Sözlüğü 12.09.2013) http://tr.wikipedia.org/wiki/Geleneksel_Anadolu_Halk_Hekimli%C4%9Fi (30.09.2014)