SAĞLIK ANTROPOLOJİSİ ARAŞTIRMALARINDA YAŞLILIK

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 3, 139 - 154, 30.10.2016

Nilüfer KORKMAZ Yaylagül Ahmet Melik Baş

Öz

Bu araştırma, sağlık antropolojisi alanında yaşlılık konusunda yapılan araştırmaların konu ve yöntem açısından özelliklerini ortaya koymak ve böylece dünyada sağlık antropolojisi ve özelde yaşlılık konusunda yapılan çalışmaların eğilimlerini Türkçe literatüre tanıtmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla bu alanda önde gelen bir uluslararası dergi olan Journal of Medical Anthropology dergisinin 2000-2015 yılları arasında yayınlanan tüm sayıları (272 makale) bibliyometrik ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre sağlık antropolojisi alanında en çok üzerinde durulan konuları, kronik hastalıklar, hastalıkların tedavi yöntemleri ve HIV/AİDS oluşturmaktadır. Yaşlılık konusu ile ilgili makaleler (19 makale) ise bu konuları takip etmekte ve tüm makaleler içinde dördüncü sırada yer almaktadır. Yaşlılık konusundaki makalelerde en sık ele alınan konu kronik hastalıklardır. Bunu menopoz, bakım ve demans konuları takip etmektedir. Yaşlılık alanındaki sağlık antropolojisi araştırmalarının yöntemleri genellikle nitel etnografik yöntemdir. Bunun yanı sıra karma etnografik yöntemin benimsendiği araştırmalar da bulunmaktadır. Etnografik yöntem içinde görüşme ve gözlem teknikleri en çok kullanılan tekniklerdir, bunların yanı sıra vaka incelemeleri, örnek olay incelemeleri, anket gibi veri toplama teknikleri de kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sağlık antropolojisi, yaşlılık, içerik analizi, bibliyometrik analiz

Kaynakça

• Baer, H. A., Singer, M., & Susser, I. (2003). Medical Anthropology and the World System, Praeger, Westport. Benyshek, D. C., Martin, J. F., & Johnston, C. S. (2001). A reconsideration of the origins of the type 2 diabetes epidemic among Native Americans and the implications for intervention policy, Medical Anthropology, 20(1): 25-64. Dalan, G. (2013). Alzheimer Hastalığının Antropolojisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji Anabilim Dalı, İstanbul. Duyar, İ. (2006). Eleştirel Medikal Antropoloji, Toplum ve Hekim, 21(1): 17-20. Elmacı, N. (2013). Sağlığın Antropolojisi, Siyasal Kitabevi, Ankara. Ergenekon, B. (2006). Estetik Cerrahiye Başvurmanın Kültüre Bağlı Nedenleri – Kendi İstekleriyle Ameliyat Olan Bireyler Üzerine Sosyal Antropolojik İnceleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji Anabilim Dalı, Ankara. Fry, C. (2006). Whatever happened to culture? Enduring Questions in Gerontology, D. J. Sheets, D. Burradley, & J. Hendricks (Eds.), pp. 159-173, Springer, New York. Holden, G., Rosenberg, G., Barker, K., & Lioi, J. (2010). Research on social work practice a bibliometric evaluation of the first decade, Research on Social Work Practice, 20(1): 11-20. Kaplan, M. (2008). Geleneksel Tıbbın Yeniden Üretim Sürecinde Kadın-Ankara Kent Örneğinde Kuşaklar Arası Çalışma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Karagöz, D., & Kozak, N. (2014). Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi’nin Bibliyometrik Analizi: Araştırma Konuları ve Kurumlar Arası İş Birliğinin Sosyal Ağ Analizi ile İncelenmesi, Türk Kütüphaneciliği, 28(1): 47-61. Kinsella, K. (2000). Demographic dimensions of global aging, Journal of Family Issues, 21(5): 541-558. Mantzoukas, S. (2009). The research evidence published in high impact nursing journals between 2000 and 2006: A quantitative content analysis. International Journal of Nursing Studies, 46(4): 479-489. Pool, R., & Geissler, W. (2005). Medical Anthropology. Understanding Public Health. Berkshire: Open University Press Raineau, C. (2013). “Talking Fire out of Burns”: Biomedical Transgressions and the Logic of Care. Medical anthropology, 32(1), 46-60. Singer, M., & Erickson, P. I. (2011). Introduction, A Companion to Medical Anthropology, Singer M., & Erickson, P.I. (Eds.), pp.1-7, Blackwell, West Sussex. Sobo, E. J. (2011). Medical anthropology in disciplinary context: Definitional struggles and key debates (or answering the Cri Du Coeur), A Companion to Medical Anthropology, Singer M., & Erickson, P.I. (Eds.), pp. 7-28, Blackwell, West Sussex. Sokolovsky, J. (2003). Aging. Encyclopedia of Medical Anthropology: Health and Illness in the World's Cultures. Ember, C. R., & Ember, M. (Eds.), pp. 217-223, New York, Springer Science & Business Media. Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri, Epsilon Yayınları, İstanbul. Trostle, J. A. (2005).Epidemiology and Culture, Cambridge University Press, Cambridge. Winkelman, M. (2008). Culture and Health: Applying Medical Anthropology, John Wiley & Sons, San Francisco. Yazgan Aksoy, D. (2010). Şişmanlık ve Şeker Hastalığında Halk Tababeti Kullanımı Üzerine Antropolojik Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji Anabilim Dalı, Ankara. Young, A., & Rees, T. (2011). Medical Anthropology Enters the 21st Century, The Journal of Nervous and Mental Disease, 199(8): 592-596. doi: 10.1097/NMD.0b013e318225f344 Adams, V., Kaufman, S. R., Van Hattum, T., & Moody, S. (2011). Aging disaster: mortality, vulnerability, and long-term recovery among Katrina survivors, Medical Anthropology, 30(3): 247-270. Benyshek, D. C., Martin, J. F., & Johnston, C. S. (2001). A reconsideration of the origins of the type 2 diabetes epidemic among Native Americans and the implications for intervention policy, Medical Anthropology, 20(1): 25-64. Brijnath, B. (2011). Alzheimer's and the Indian Appetite, Medical Anthropology,30(6): 610-628. Erol, M. (2009). Tales of the second spring: Menopause in Turkey through the narratives of menopausal women and gynecologists, Medical Anthropology, 28(4): 368-396. Ferzacca, S. (2004). Lived food and judgments of taste at a time of disease, Medical Anthropology, 23(1): 41-67. Hendriks, R. (2012). Tackling indifference—Clowning, dementia, and the articulation of a sensitive body, Medical Anthropology, 31(6): 459-476. Honkasalo, M. L. (2001). Vicissitudes of pain and suffering: chronic pain and liminality, Medical Anthropology, 19(4): 319-353. Kielmann, K. (2002). Theorizing health in the context of transition: the dynamics of perceived morbidity among women in peri-urban Maharashtra, India, Medical Anthropology, 21(2): 157-205. Leibing, A., & Collin, J. (2013). The Multiple Anxieties of Getting Older: Tranquilizers and the Ambivalence of Effect, Medical Anthropology, 32(5): 399-416. Livingston, J. (2003). Reconfiguring old age: Elderly women and concerns over care in southeastern Botswana, Medical Anthropology, 22(3): 205-231. McLean, A. (2001). Power in the nursing home: The case of a special care unit, Medical Anthropology, 19(3): 223-257. Norwood, F. (2007). Nothing more to do: Euthanasia, general practice, and end-of-life discourse in the Netherlands, Medical Anthropology, 26(2): 139-174. Pavey, A., Warren, N., & Allen-Collinson, J. (2015). “It Gives Me My Freedom”: Technology and Responding to Bodily Limitations in Motor Neuron Disease, Medical Anthropology, 34(5): 442-455. Rasmussen, S. J. (2000). From childbearers to culture‐bearers: Transition to postchildbearing among tuareg women, Medical Anthropology, 19(1): 91-116. Romain, T. (2010). Extreme life extension: Investing in cryonics for the long, long term, Medical Anthropology, 29(2): 194-215. Russ, A. J., Shim, J. K., & Kaufman, S. R. (2005). “Is there life on dialysis?”: time and aging in a clinically sustained existence, Medical Anthropology, 24(4): 297-324.Stansbury, J. P., Mathewson-Chapman, M., & Grant, K. E. (2003). Gender schema and prostate cancer: veterans' cultural model of masculinity, Medical Anthropology, 22(2): 175-204. Van Dongen, E. (2001). Paradise regained: How elderly people who are chronically mentally ill reinvent a social self, Medical Anthropology, 19(4): 383-409. Whitaker, E. D. (2005). The bicycle makes the eyes smile: exercise, aging, and psychophysical well-being in older Italian cyclists, Medical Anthropology, 24, 1-43.