STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE’YE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 3, 273 - 286, 30.10.2016

Ayşe İpek Koca Ballı Kemal Can Kılıç

Öz

Bu çalışmanın amacı, Moos (1993) tarafından geliştirilmiş olan Stresle Başa Çıkma Yöntemleri Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Çalışmada Çukurova Bölgesi’nde faaliyet gösteren 535 kadın girişimcinin oluşturduğu katılımcılardan veri toplanmıştır. Toplanan veriler ölçeğin faktör yapısını incelemek üzere açıklayıcı faktör analizinde (AFA) kullanılmıştır. AFA sonuçları, toplam varyansın %71.95’ini açıklayan ve beş faktörlü bir yapı ortaya koymuştur. AFA’dan elde edilen madde-faktör yapısının doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile model uyumu test edilmiştir Buna göre ölçeğin beş faktörlü yapısının doğrulandığı görülmüştür. (X2 /sd=3,61). Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uyum indekslerine bakıldığında RMSEA= 0,070; SRMR= 0,048; GFI= 0,90; NFI= 0,913; TLI= 0,924; CFI= 0,935 ve IFI= 0,935 olarak bulunmuştur. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için yapılan toplam iç tutarlılık katsayısının 0,93; problem çözme boyutunun 0,91; pozitif değerlendirme boyutunun 0,91; mantıksal analiz boyutunun 0,91; profesyonel destek arama boyutunun 0,80; çevre desteği arama boyutunun ise 0,73 olduğu ve ölçeğin iç tutarlılığa sahip olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak Duygusal Tepkisellik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması için yapılan AFA ve DFA sonucunda ölçeğin güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Stresle başa çıkma ölçeği, güvenirlik, geçerlilik

Kaynakça

• Carver C. S., Scheier M. F. & Weintraub J. K. (1989). Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personel Social Psycholgy, 56, 267-28. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Doğan, E. & Eser, M. (2013). Üniversite öğrencilerinin stresle başa çıkma yöntemleri: Nazilli MYO örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, UMYOS Özel Sayı. Folkman S. & Lazarus R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal of Health and Social Behaviour, 21, 219-239. Holahan, C. J., & Moos, R. H. (1987). Personal and contextual determinants of coping Kirchner, T., Forns, M., Muñoz, D. & Pereda, N. (2008). Psychometric properties and dimensional structure of the Spanish version of the coping responses inventory-adult form. Psicothema, 20 (4), 902-909. Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equations modeling. New York: Guilford. Lazarus, R. S, (1966). Psychological stress and the coping process. New York: McGraw-Hill. Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Psychological stress and the coping process. New York: Springer. Marsh, H. W. & Hocevar, D. (1988). A new more powerful approach to multitrait‐ ultimethod analyses:Application of second‐order confirmatory factor analysis. Journal of Applied Psychology, 73, 107‐117. Marsh, H. W., Balla, J. R., & McDonald, R.P.(1988). Goodness‐of‐fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391‐410. Moos, R. (1993). Coping responses inventory: Professional manual (2nd ed.). New York: PAR Assessment Resources. Moos, R., & Billings, A. (1982). Conceptualizing and measuring coping resources and processes. In L. Goldberger and S. Breznitz (Eds.), Handbook of stress: Theoretical and clinical aspects. New York: Macmillan. Sabuncuoğlu, Z. & Tüz, M. (1998). Örgütsel psikoloji. Bursa: Alfa/Aktüel Kitapevleri. Steptoe, A. (1991). Psychological coping, individual differences and physiological stress responses. In C. L. Cooper ve R. Payne (Eds.), Personality and stress: Individual differences in the stress process (pp. 205-233). Chichester: Wiley. strategies. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 946-955. Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74. Şimsek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks Yayınları. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.