ÖRGÜT YAPISI İLE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 3, 457 - 470, 30.10.2016

Fuat Oktay

Öz

Bu araştırmanın amacı, örgüt kültürünün örgüt yapıları üzerindeki etkisini incelemek ve örgüt yapıları ile örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel tarama ve betimsel tarama modellerine göre yürütülen çalışmanın toplama araçları olarak Harris ve Moran (1991) tarafından geliştirilen ve Genç (2000) tarafından Türkçeye uyarlanan Örgüt Kültürü Ölçeği ile İçerli (2009) tarafından geliştirilen Örgüt Yapısı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için örgüt yapısı ile örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson korelasyon katsayısı hesaplanmış, örgüt kültürünün örgüt yapısını yordama durumunu belirlemek için ise çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın belli başlı sonuçlarına göre örgüt kültürü ile örgüt yapısı değişkenlerinin alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Araştırmada ayrıca örgüt kültürünün alt boyutlarından biri olan vizyonun paylaşımı, örgüt yapısının alt boyutlarından biri olan biçimselleştirme boyutunu; örgüt kültürü alt boyutlarının ise örgüt yapısının merkezileştirme-karara katılım ve merkezileştirme-yetki hiyerarşisi alt boyutlarını daha yüksek oranlarda yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Benzer çalışmaların özel kurum ve kuruluşlarda da yürütülmesinin alanyazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt, örgüt kültürü, örgüt yapısı

Kaynakça

• Akbaba A. (2002), Örgütsel Kültür, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (3), 1-32. Akıncı, B. Z. (1998), Kurum Kültürü ve Örgütsel İletişim, İletişim Yayınları, İstanbul. Aydoğan, Z. F. (2004), Örgüt Kültürü ve İklimi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 203-215. Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage.Journal of management, 17(1), 99-120. Bayram, A, (2011), Örgüt Kültürünün Kurumsal İtibara Etkisi Ve Kayseri’deki Özel Hastanelerde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde, Türkiye. Berberoğlu, G. (1990), Örgüt Kültürü ve Yönetsel Etkinliğe Katkısı, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1-2). Bozkurt T. (2000), İsletme Kültürü, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, 2. Baskı, Türk Psikologlar Derneği-Kalder Kalite Derneği Yay., İstanbul. Denison, D. R. (1996). What is the difference between organizational culture and organizational climate? A native's point of view on a decade of paradigm wars. Academy of management review, 21(3), 619-654. Doğan, S. (1997), İnsan Kaynakları Potansiyelini Artırmada İşletmeleri Etkinliğe Götüren Yol: Örgüt Kültürü, Amme İdaresi Dergisi, 30 (4), 53-74. Ehtiyar, R. (2003), Kültürel Sinerji: Uluslararası İşletmelere Yönelik Kavramsal Bir İrdeleme, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 5, 66-78. Erdem R. (2007), Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 63-79. Fidan, Y. (1996), Örgüt Kültürünün Verimlilik Artışına Etkisi, Verimlilik Dergisi, 2, 17-29. Fiş, A. M. ve Wasti, S. A. (2009), Örgüt Kültürü ve Girişimcilik Yönelimi İlişkisi, METU Studies In Development (Muhan Soysal Special Issue), 35, 127-164. Genç, N. (1993), Örgüt Kültürünün Oluşumu ve Bireysel ve Örgütsel Davranışlar Üzerindeki Etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1-2), 299-304. Gürgen, H (1997) Örgütlerde İletişim Kalitesi, İstanbul: Der Yayınları Hage, J. ve Michael A. (1967). “Relationship of Centralization to Other Structural Properties”, Administrative Science Quarterly, Vol.12, Issue.1, June 1967, ss.72-92. Harris, M. R. ve Moran, R. T. (1991). Managing Cultural Differences. 3rd ed. Huston Golf Publishing: Huston. İçerli, L. (2009). Örgüt Yapısı Ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir İlhan, T. (2006), Kültürün Örgütlerdeki Rolü: Benimsenen Teorik Perspektif ve Yöntem Tartışmalarına İlişkin Kavramsal Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi. İ.İ.B.F. Dergisi, 20 (2), 273-292. Karahan, A. (2008) “Çalışanların Örgüt Kültürünü Algılamalarına Yönelik Ampirik Bir Çalışma”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20): 457- 478. Karasar, N. (1999) Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Yayınevi. Karcıoğlu, F. (2001), Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi İlişkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1-2), 265-283. Koçel, T. (2010). İşletme yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayınevi. Kozlu, C. (1986), Kurumsal Kültür Amerika, Japonya ve Türkiye: Başarılı Firma Yönetimlerinde Kurumsal Kültürün Rolü, Bilkom Yayınları, İstanbul. Kurt, T. (2004). Örgüt Yapısının Örgütsel İletişime Etkisi (Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Teşkilatı Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Mintzberg, H. (1979). The Structuring of Organizations. Prentice-Hall, Inc. Englewood Cliffs, NJ. Nadler D.A., Tushman, M.L. (1999). The Organization of the Future: Strategic Imperatives and Core Competencies for the 21st Century. Organizational Dynamics, 45-60. O’Reilly, C. (1989). Corporations, Culture and Control: Motivation and Social Control in Organizations. California Management Review, Summer, 9-25. Özalp, E. ve Kırel. Ç. (2000). Örgütsel davranış (Beşinci baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Ders Kitapları Yayın No:11. Özkalp E. (1999), Örgütlerde Kültürel Sorunlar ve Örgüt Kültürünün Korunmasında ve Geliştirilmesinde Uygulanabilecek Programlara İlişkin Eskişehir’de Yapılan Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1-2), 437-472. Pınar, İ. (1999), Öğrenen Organizasyonların Kültürel Çerçevesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 28 (2), 37-78. Podsakoff, Philip M. ve Scott B. MacKenzie.(1994). “An Examination of the Psychometric Properties and Nomological Validity of Some Revised and Reduced Substitutes for Leadership Scales”, Journal of Applied Psychology, Vol.79, No.5, 1994, ss.702-713. Ruigrok, W. ve Achtenhagen, L. (1999). Organizational Culture and the Transformation Towards New Forms of Organizing. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(4), 521-536. Sargut S. (1995), Yönetme ve Yükselme Sanatı, Mükemmeli Arayış, 2. Baskı, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul. Schein, E. H. (2006). Organizational culture and leadership (Vol. 356). John Wiley & Sons. Scott, W, R. (1998). Organizations: Rational, natural and open systems. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall. Smircich, L. (1983). Concepts of culture and organizational analysis. Administrative science quarterly, 339-358. Şişman, M. (2002), Örgütler ve Kültürler, PegemA Yayıncılık, Ankara. Taşdan, G. (2014). Örgüt Kültürünün Akademisyenlerin Kariyer Gelişimi Üzerine Etkisi Hitit Üniversitesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Temiz, M. Ö. (2001), Organizasyonel Kültür ve İş Performansı, Active Bankacılık Finans Dergisi, Eylül-Ekim, 1-6. Tınar, M. Y. (1990), Kurumsal Kültür: Örgütlerin Yönetiminde Görünmeyen El, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1-2), 78-90. Torlak, N.G. (2008). Organizasyon teorileri, İstanbul: Beta Yayınevi. Tushman, M.L. ve O’Reilly, C.A. (1997). Winning through Innovation. Harvard Business School Press, Boston, MA. Unutkan, G. A. (1995), İşletmelerin Yönetimi ve Örgüt Kültürü, Tümken Kitabevi, Ankara. Unutkan, G.A. (1995). İşletmelerin Yönetimi Ve Örgüt Kültürü, Ankara: Türkmen Kitabevi. Üçok, T. (1989), Organizasyon Kültürünün Oluşumu, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1-2), 308-323. Üsdiken, B. (1989), Mükemmeli Arayış: On Yıl Önce Beş Yıl Sonra, Journal of Economics and Administrative Sciences, 3 (1), 72-95. Varol, M. (1989), Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 44 (1-2), 195-222. Yağmurlu, A. (1997), Örgüt Kültürü: Tanımlar ve Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52 (1-4), 717-724. Yeşil, S., Doğan, İ. F. ve Doğan, Ö. (2016). Örgüt Kültürünün Girişimcilik Yönelimi İle Örgütsel Performans Üzerindeki Etkisi: Kahramanmaraş İli Tekstil Sektörü Örneği. Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 150-172. Zheng, W., Yang, B. ve McLean, G. N. (2010). Linking organizational culture, structure, strategy, and organizational effectiveness: Mediating role of knowledge management. Journal of Business research, 63(7), 763-771.