KOCA RAGIP PAŞA DİVANI’NDA SİYASETE VE DEVLET YÖNETİMİNE DAİR BAZI ÖNEMLİ TESPİTLER

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 4, 67 - 82, 30.10.2016

İsrafil Babacan

Öz

Koca Ragıp Paşa, devlet adamlığı ve şairliği başarıyla kaynaştırabilmiş nadir tarihî şahsiyetlerdendir. Şiirleri, doğrudan siyaset ve devlet felsefesinin ürünü sayılamasa da edebiyat felsefesinin inceleme alanına girecek kadar derindir. Ancak bu muhtevaya ait şiir ve beyitler, divan içinde dağınık olup tasnife muhtaçtır. Çalışmamızda, Koca Ragıp Paşa divanındaki siyaset ve devlet yönetimine dair kısımlar genel olarak tasnif edilmiştir. Yazımızın başında, Koca Ragıp Paşa’nın hikemî yönü ve devlet adamlığının kaynaklarca nasıl değerlendirildiği tespit edilmiştir. Daha sonra yine bazı kaynaklara dayanarak edebiyat ve devlet/siyaset felsefesi ilişkisi tartışılmıştır. Son kısımda yani, şiirlerin tasnifine göre yapılan muhteva incelemesinde ise, siyaset ve devlet felsefesine ait tespitlerin, günümüze dahi hitap edebilecek kadar zengin olduğu savı örneklerle ispat edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Koca Ragıp Paşa, Hikemî Tarz, Edebiyat Felsefesi, Siyaset/Devlet Felsefesi, 18. Asır Divan Şiiri

Kaynakça

• Afifî, R, (1376/1996), Ferhengnâme-i Şi’rî, Sürûş Yay., Tahran. Bayburtlugil, N, (2006), Siyerü’l-Mülûk/Siyâsetnâme, Dergâh Yay., İstanbul. Bolay, S. H, (2005), Osmanlılarda Düşünce Hayatı ve Felsefe, Akçağ Yay., Ankara. Cevizci, A, (2006), Felsefe Ansiklopedisi C. IV, Babil Yayıncılık, Ankara. Demirbağ, Ö, (1999), Koca Râgıb Paşa ve Dîvân-ı Râgıb, Yayınlanmamış Doktora Tezi, YÜSBE, Van. Ertaylan, İ. H, (1933), Koca Ragıp Paşa ve Fıtnat, Kanaat Kütüphanesi Yay., İstanbul. Gibb, E.J.W, (1999), Osmanlı Şiir Tarihi C. IV, (Çev. Ali Çavuşoğlu), Akçağ Yay., Ankara. Horata, O, (2009), Has Bahçede Hazan Vakti/XVIII. Yüzyıl:Son Klasik Dönem Türk Edebiyatı, Akçağ Yay., Ankara. İbrahim Necmî, (1338/1920), Tarih-i Edebiyat Dersleri, Matbaa-i Âmire, İstanbul. Koca Ragıp Paşa, (1252/1836), Divan-ı Koca Ragıp Paşa, Bulak Matbaası, Bulak. Köse, H M, (2009), “Siyasetnameler ve Edep Literatürü”, TDV İslam Ansiklopedisi C. 37, s. 298, TDV Yay., İstanbul. Levend, A. S, (1973), Türk Edebiyatı Tarihi C. I, TTK Yay., Ankara. Mehmed Tahir, (1333/1915), Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Âmire, İstanbul. Muallim Naci, (1995), Osmanlı Şairleri, (Yay. Haz. Cemal Kurnaz), MEB Yay., İstanbul. Öz, M, (2007), “Siyasetname, Ahlak ve Görgü Kitapları”, Türk Edebiyatı Tarihi C. II, s. 359-370, KBY Yay., Ankara. Ramiz, (1994), Âdâb-u Zurafâ, (Yay. Haz. Sadık Erdem), AKM Yayınları, Ankara. Reynaud, P.;Rials, S, (2003), Siyaset Felsefesi Sözlüğü, (Çev. İsmail Yerguz vd.), İletişim Yay., İstanbul. Süleyman Sadeddîn, (1928), Tuhfe-i Hattatîn, İstanbul Defter Matbaası, İstanbul. Şemseddin Sami, (1308/1890), Kâmûsu’l-A’lâm C. II, Mihrân Matbaası, İstanbul. Taşdelen, V, (2003), Felsefeden Edebiyata, Hece Yay., Ankara. Tokel, D. A, (2000), Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar, Akçağ Yay., Ankara. Uraz, M, (1941), Koca Ragıp Paşa, Kültür Basımevi, İstanbul. Uzun, S.;Yolsal, Ü.H, (2003), Felsefe Sözlüğü, BSY Yay., Ankara.