ZAMANIN GEÇİŞİNE İLİŞKİN METAFORLAR: SHUKUR XOLMIRZAYEV’İN ÖYKÜLERİNDE UZAM AÇISINDAN ZAMAN

Yıl 2015, Cilt: 24 Sayı: 1, 145 - 160, 30.04.2015

Sıla Gen

Öz

Bu çalışma, zamanın geçişinin metaforik açıdan nasıl algılandığını ele almakta ve Özbek yazar Shukur Xolmirzayev’in öykülerinde zamanın geçişini yansıtan metaforları kavramsal metafor kuramı açısından incelemektedir. Çalışmanın amacı Shukur Xolmirzayev’in öykülerinden yola çıkarak zamanın geçişine ilişkin metaforların Özbekçedeki görünümlerini yansıtmaktır.

Giriş bölümünde zaman kavramı ile kavramsal metafor kuramına ilişkin genel bir çerçeve sunulmaktadır. İkinci bölümde kavramsal metafor kuramında zamanın geçişini yansıtan metaforlar ile zamanın uzamsal açıdan kavramlaştırıldığı ön-arka ve önce-sonra kavramlarına değinilmektedir. Üçüncü bölümde Shukur Xolmirzayev’in öykülerinde zamanın geçişini yansıtan metaforik ifadeler incelenmektedir. Sonuç bölümünde ise çalışmadan elde edilen bulgular sunulmakta ve değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Metafor, kavramsal metafor, zamanın geçişi, uzam açısından zaman, Özbekçe, Shukur Xolmirzayev

Kaynakça

• Ahmad, S. (1996). Ufq-Hicron Kunlari. Toshkent: “Sharq” Nashriyot Matbaa Ko’ntserni Bosh Tahririyati. Akarsu, B. (1988). Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İnkılâp Kitabevi. Aristoteles – Augustinus – Heidegger (2007). Zaman Kavramı (Çev. Saffet Babür). Ankara: İmge Kitabevi. Evans, V. (2004). The structure of time: Language, meaning and temporal cognition. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. Evans, V. (2007). A glossary of cognitive linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press. Frolov, İ. (1997), Felsefe Sözlüğü (Çev. Aziz Çalışlar). İstanbul: Cem Yayınevi. Güncel Türkçe Sözlük. 23.07.2014-31.10.2014 tarihleri arasında tdk.gov.tr adresinden edinilmiştir. Hançerlioğlu, O. (1996). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi Remzi Kitabevi. Kövecses, Z. (2010). Metaphor. New York: Oxford University Press. Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In Andrew Ortony (Ed.), Metaphor and thought (2nd ed.) (pp. 202-251). Cambridge: Cambridge University Press. Lakoff, G. & Johnson, M. (1980a). Metaphors we live by. Chicago and London: The University of Chicago Press. Lakoff, G. & Johnson, M. (1980b). Conceptual metaphor in everyday language. Journal of Philosophy, vol. 77, no. 8, 453-486. Retrieved 14.02.2012, from http://www.jstor.org/stable/2025464. . Lakoff, G. & Johnson, M. (2005). Metaforlar – hayat, anlam ve dil (çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma. Lakoff, G. & Turner, M. (1989). More than cool reason: A field guide to poetic metaphor. Chicago and London: The University of Chicago Press. O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi Alisher Navoiy Nomidagi Til va Adabiyot Instituti. (2006 -2008). O’zbek tilining izohli lug’ati (I-V). Toshkent: “O’zbekiston Milliy Entsiklopediyasi” Davlat Ilmiy Nashriyoti. 21.02.2014 tarihinde http://n.ziyouz.com/kutubxona/barcha-kitoblar adresinden edinilmiştir. Özçalışkan, Ş. (2003). Metaphorical motion in crosslinguistic perspective: A comparison of English and Turkish. Metaphor and Symbol, 18: 3, 189-228. Retrieved 09.08.2014, from http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1207/S15327868MS1803_05#.VCsLf _sgg. Özçalışkan, Ş. (2004). Time can’t fly, but a bird can: Learning to think and talk about time as spatial motion in English and Turkish. European Journal of English Studies, 8: 3, 309-336. Retrieved 15.08.2014, from http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1382557042000277412#.VCsO fl_sgg. Pragglejaz Group. (2007). MIP: A method for identifying metaphorically used words in discourse. Metaphor and Symbol, 22(1), 1-39. Radden, G. (2003). The metaphor TIME AS SPACE across languages [Electronic Version]. Zeitschrift fürInterkulturellen Fremdsprachenunterricht, 8(2/3), 226 239. Retrieved 24.04.2014, from http://zif.spz.tu-darmstadt.de/jg-08-2 3/docs/radden.pdf. Radden, G. (2011). Spatial time in the West and the East [Electronic Version]. In M. Brdar, M. Omazic, V.P. Takac, T. Gradecak-Erdeljic & G. Buljan (Eds.) Space and time in language (pp. 1-40). Frankfurt et al.: Peter Lang. Retrieved 24.04.2014, from http://www.uni hamburg.de/iaa/time_as_space.pdf. Steen, G.J. (2007). Finding metaphor in grammar and usage. Amsterdam and Philadephia: John Benjamin Publishing Company. Xolmirzayev, Sh. (2003). Saylanma 1. Jild. Toshkent: “Sharq” Nashriyot Matbaa Ko’ntserni Bosh Tahririyati. Yu, N. (1998). The Contemporary theory of metaphor a perspective from Chinese. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.