EMEKLİLİK DÖNEMİ DOYUMUNUN YORDAYICISI OLARAK YAŞAM DOYUMU, EVLİLİK DOYUMU VE SOSYAL DESTEK

Yıl 2015, Cilt: 24 Sayı: 1, 229 - 238, 30.04.2015

Bahadır Bozoğlan

Öz

Bu çalışma yaşam doyumu, evlilik doyumu, sosyal destek ve emeklilik doyumu arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Çalışmanın amacı yaşam doyumu, evlilik doyumu, sosyal destek ve emekli olma nedenleri gibi değişkenlerin emeklilik doyumuna etkisi olup olmadığını araştırmaktır. Bu çalışmaya Türkiye’nin 60 farklı şehrinden 652’si kadın ve 680’i erkek olmak üzere 1332 emekli kişi katılmıştır. Emeklilik doyum envanteri, yaşam doyumu ölçeği, çift uyum ölçeği ve sosyal destek ölçeği veri toplamak için kullanılmıştır. Yapılan adım adım regresyon analizi (stepwise regression analyze) yaşam doyumu, evlilik doyumu ve sosyal desteğin emeklilik doyumunu % 34 oranında yordadığını ortaya koymuştur. Ayrıca, yapılan ANOVA ve Scheffe analizleri hobilerini ve ilgilerini gerçekleştirmek için emekli olanların mevcut şartlar, stres veya işverenin baskısı nedeniyle emekli olanlara kıyasla daha kolay uyum sağladıklarını ve emeklilik doyumlarının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Çalışma sonuçları alanda çalışan araştırmacılar, aile danışmanları ve psikolojik danışmanlar açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Emeklilik doyumu; Yaşam doyumu; Evlilik Doyumu; Sosyal Destek

Kaynakça

• Atchley, R. C. (1982). Retirement as a social institution. Annual Review of Sociology, 263-287. Bossé, R., Aldwin, C. M., Levenson, M. R., & Ekerdt, D. J. (1987). Mental health differences among retirees and workers: findings from the Normative Aging Study. Psychology and aging, 2(4): 383. Bossé, R., Aldwin, C. M., Levenson, M. R., Workman-Daniels, K., & Ekerdt, D. J. (1990). Differences in social support among retirees and workers: findings from the Normative Aging Study. Psychology and Aging, 5(1): 41. Çakır, Ö., Çınar, E., & Denizli, U. (2014). Phenomenon of working after retirement and its relation with quality of life in Turkey1. European Journal of Research on Education, 2(2): 45-54. Davey, A., & Szinovacz, M. E. (2004). Dimensions of marital quality and retirement. Journal of Family Issues, 25(4): 431-464. Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49: 71–75. Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological bulletin, 125(2): 276. Dorfman, L. T., & Moffett, M. M. (1987). Retirement satisfaction in married and widowed rural women, The Gerontologist, 27(2): 215-221. Eker, D. ve Arkar, H. (1995). Çok boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 34: 45-55. Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk PsikiyatriDergisi, 12: 17-25. Fışıloğlu, H., Demir, A. (2000). Applicabilitiy of the Dyadic Adjustment Scale for measurement of marital quality with Turkish couples. European Journal of Psychological Assesment, 16: 214-218. Fiske, M., & Chiriboga, D. A. (1990). Change and continuity in adult life. Jossey-Bass. Fitzpatrick, T. R. & Vinick, B. (2003). The impact of husbands’ retirement on wives’ marital quality. Journal of Family Social Work, 7(1): 83-100. Floyd, F. J., Haynes, S. N., Doll, E. R., Winemiller, D., Lemsky, C., Burgy, T. M., & Heilman, N. (1992). Assessing retirement satisfaction and perceptions of retirement experiences. Psychology and Aging, 7(4): 609-621. Gall, T. L., Evans, D. R., & Howard, J. (1997). The retirement adjustment process: Changes in the well-being of male retirees across time. The Journals of Gerontology Series B:Psychological Sciences and Social Sciences, 52(3): 110-117. Harbert, E. M., Vinick, B. H., & Ekerdt, D. J. (1992). Analyzing popular literature: Emergent themes on marriage and retirement. Qualitative methods in family research, 263-278. Kim, J. E. & Moen, P. (2002). Retirement transitions, gender, and psychological well- being:a life-course, ecological model. Journal of Gerontology,57, (3): 212-222. Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yasam doyumu düzeylerinin karşılştırılması [Comparison of normal and problematic adolescents’ level of life satisfaction]. Mastır Tezi, Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Leung, C. S., & Earl, J. K. (2012). Retirement Resources Inventory: Construction, factor structure and psychometric properties. Journal of Vocational Behavior, 81(2): 171-182. Matthews, A. M., & Brown, K. H. (1987). Retirement as a Critical Life Event The Differential Experiences of Women and Men. Research on aging, 9(4): 548-571. Miller, P. G., & Parks, C. W. (1999). Perceived health and coping in retired older adults. Gerontological Socity of Ameirca Sempozyumu, San Francisco. Moen, P., Kim, J. E. & Hofmeister, H. (2001). Couples‘ work/retirement transitions, gender, and marital quality. Social Psychology Quarterly, 64(1): 55-71. Mutran, E. J., Reitzes, D. C., & Fernandez, M. E. (1997). Factors that influence attitudes toward retirement. Research on Aging, 19(3): 251-273. Myers, S. M., & Booth, A. (1996). Men's retirement and marital quality. Journal of Family Issues, 17(3): 336-357. Oztop, H., & Pekmezci, (2014). P. Mobility in the Retirement Period—An Assessment of the Current Situation. Journalism and Mass Communication, 4 (3), 209-214. Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjusment: A new scale for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 38: 15-28. Szinovacz, M. E. (1980). Female retirement: Effects on spousal roles and marital adjustment. Journal of Family Issues, 1(3): 423-440. Szinovacz, D., & Ekerdt, D. J. (1996). Families and retirement. Aging and the family: Theory and research, 375-400. Szinovacz, M, E. (2000). Changes in housework after retirement: a panel analysis. Journal of Marriage and the Family, 62: 78-92. Szinovacz, M. E., & DeViney, S. (2000). Marital characteristics and retirement decisions. Research on aging, 22(5): 470-498. Szinovacz, M. E. (2003). Contexts and pathways: Retirement as institution, process, and experience. Retirement: Reasons, processes, and results, 6-52. Van Solinge, H., & Henkens, K. (2005). Couples' adjustment to retirement: a multi- actor panel study. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 60(1): 11-20. Walker, J. W., Kimmel, D. C., & Price, K. F. (1980). Retirement style and retirement satisfaction: Retirees aren't all alike. The International Journal of Aging and Human Development, 12(4): 267-281. Wang, M., Henkens, K., & van Solinge, H. (2011). Retirement adjustment: A review of theoretical and empirical advancements. American Psychologist, 66(3): 204. Zaniboni, S., Guglielmi, D., Depolo, M. & Fraccaroli, F. (2009). Contribution to the validation of the Italian version of the retirement satisfaction inventory, Bollettiono Di Psicologia Applicata, 257: 13-22. Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The Multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52: 30-41.