ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE YAŞAM DOYUMU İLE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖZ ANLAYIŞIN ARACI ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 2, 1 - 17, 16.10.2018

Pervin Büşra Alibekiroğlu Turan Akbaş , Fatoş Bulut Ateş , Oğuzhan Kırdök

Öz

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin
yaşam doyumları ile psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkide öz anlayışın
aracı etkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini yaşları 18 ile 40
aralığında değişen 308 kız 97 erkek olmak üzere toplam 405 üniversite öğrencisi
oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Yaşam Doyumu Ölçeği, Kısa Psikolojik
Sağlamlık Ölçeği ve Öz Anlayış Ölçeği kullanılmıştır. Veriler Pearson moment
çarpım korelasyonu, Doğrulayıcı faktör analizi ve Yapısal eşitlik modeli ile
analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar yaşam doyumu ile
psikolojik sağlamlık, yaşam doyumu ile öz anlayış ve öz anlayış ile psikolojik
sağlamlık değişkenleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişkilerin olduğunu
göstermiştir. Ayrıca yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasında öz
anlayışın kısmi aracı etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yaşam Doyumu, Psikolojik Sağlamlık, Öz Anlayış

Kaynakça

• Akbar, M., Akram, M., Ahmed, M., Hussain, M. S., Lal, V. & Ijaz, S. (2014). Relationship between resilience and life satisfaction among nomadic. International Journal of Innovation and Applied Studies, 6(3), 515-529. Altundağ, Y. (2013). Anne babası boşanmış ergenlerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinde yordayıcı değişkenler olarak yaşam doyumu ve yalnızlık. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Aydın Sünbül, Z. (2016). Ergenlerde bilinçli farkındalık ve kendini toparlama gücü arasındaki ilişki: öz-duyarlık ve duygu düzenleme güçlüğünün düzenleyici rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Bajaj, B. & Pande, N. (2015). Mediating role of resilience in the impact of mindfulness on life satisfaction and affect as indices of subjective well-being. Personality and Individual Differences, 93, 63-67. Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173-1182. Batan, S., N. ve Ayten, A. (2015). Dinî başa çıkma, psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(3), 67-92. Beutel, M. E., Glaesmer, H., Decker, O., Fischbeck, S. & Brahler, E. (2009). Life satisfaction, distress, and resiliency across the life span of women. Menopause, 16(6), 1132-1138. Bigdeloo, M., & Bozorgi, Z. D. (2016). Relationship between the religious attitude, self-efficacy, and life satisfaction in high school teachers of mahshahr city. International Education Studies, 9(9), 58. Bluth, K., & Blanton, P. W. (2014). Mindfulness and self-compassion: Exploring pathways to adolescent emotional well-being. Journal of child and family studies, 23(7), 1298-1309. Bolat, Z. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve öz anlayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya. Boo, M. C., Yen, S. H., & Lim, H. E. (2016). A Note on Happiness and Life Satisfaction in Malaysia. Malaysian Journal of Economic Studies, 53(2), 261-277. Bozoğlan, B. (2014). Çatışmanın yordayıcısı olarak sosyal destek ve yaşam doyumu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 161-175. Castilho, P., Carvalho, S. A., Marques, S., & Pinto-Gouveia, J. (2017). Self-compassion and emotional ıntelligence in adolescence: a multigroup mediational study of the ımpact of shame memories on depressive symptoms. Journal of Child and Family Studies, 26(3), 759-768. Coleman, J. & Hagell, A. (2007). Nature of risk and resilience in adolescent. In Coleman and Hagell (Eds) Adolescence, risk and resilience against the odds. (pp. 2-17), John Wiley & Sons. (Ebook). Çeçen, A. R. (2008). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordamada bireysel bütünlük (tutarlılık) duygusu, aile bütünlük duygusu ve benlik saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(1), 19-30. Çelik, M., Sanberk, İ., & Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. İlköğretim Online, 16(2), 654-662. Deniz, M. E., Arslan, C., Özyeşil, Z., & İzmirli, M. (2012). Öz-Anlayış, yaşam doyumu, negatif ve pozitif duygu: Türk ve diğer ülke üniversite öğrencileri arasında bir karşılaştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 428-446. Deniz, M. E., Kesici, Ş., & Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability of the Turkish version of the Self-Compassion Scale. Social Behavior and Personality: an international journal, 36(9), 1151-1160. Desmond, T. (2015). Self Compassion in Psychotherapy-Mindfulness Based Practices for Healing and Transformation. WW Norton and Company (Ebook). Diener E. (1984) Subjective Well Being. Psycohological Bulletin 95(3), 542-575. Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75. Diener, E., Inglehart, R., & Tay, L. (2013). Theory and validity of life satisfaction scales. Social Indicators Research, 112(3), 497-527. Diener E. & Suh E. M. (2000). Measuring Subjective Well-Bing to Copmare the Quality of Life of Culteres. In E. Diener ve E. M. Suh (Eds), Culture and Subjective Well-Being (pp. 3-12). The Mıt Press. Diener, E., & Suh, E. M. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social indicators research, 40(1), 189-216. Dilmaç, B. & Ekşi, H. (2008). Meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin yaşam doyumları ve benlik saygılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 279-289. Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102. Ehret, A. M., Joormann, J., & Berking, M. (2015). Examining risk and resilience factors for depression: The role of self-criticism and self-compassion. Cognition and Emotion, 29(8), 1496-1504. Eryılmaz, S. (2012). Üniversite öğrencilerinde psikolojik sağlamlığı yordamada, yaşam doyumu, benlik saygısı, iyimserlik ve kontrol odağının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla. Fraser, M. W., Galinsky, M. J., & Richman, J. M. (1999). Risk, protection, and resilience: Toward a Germer, C. K. (2009). The mindful path to self-compassion: Freeing yourself from destructive thoughts and emotions. New York: Guilford Press conceptual framework for social work practice. Social work research, 23(3), 131-143. Germer, C. K. (2009). The mindful path to self-compassion: Freeing yourself from destructive thoughts and emotions. New York: Guilford Press. Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113- 128. Goldstein, E. (2015). Uncovering happiness: Overcoming depression with mindfulness and self-compassion. Atria Books. Hayter, M. R., & Dorstyn, D. S. (2014). Resilience, self-esteem and self-compassion in adults with spina bifida. Spinal cord, 52, 167-171. Holinka, C. (2015). Stress, emotional intelligence, and life satisfaction in college students. College Student Journal, 49(2), 300-311. Kaplan, H. B. (1999). Toward An Understanding of Resilience. A Criticial Review Of Definitions And Models. In M. D. Glantz ve J. L. Johnson (Eds.), Resilience and Development Positive Life Adaptations (pp.17-83). New York: Springer. Karacaoğlu, K., & Köktaş, G. (2016). Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127. Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi (22.basım). Ankara: Nobel. Kırdök, O. & Alibekiroğlu, P. B. (2016). Üniversite öğrencilerinde psikolojik doğum sırası ve yaşam doyumunun kariyer kararı yetkinlik beklentisini yordama gücünün incelenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 497-503. Kim Prieto, C., Diener, E., Tamir, M., Scollon, C., & Diener, M. (2005). Integrating the diverse definitions of happiness: A time-sequential framework of subjective well-being. Journal of happiness Studies, 6(3), 261-300. Kirkpatrick, K. L. (2005). Enhancing self-compassion using a Gestalt two-chair intervention. (Unpublished doctoral dissertation). The university of Texas at Austin. Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek Lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Luthar, S. S. (2006). Resilience in development: A synthesis of research across five decades. In D. Cicchetti & D. J. Cohen (Eds), Developmental Psychopathology, Risk, Disorder, and Adaptation (pp. 739-795). New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Lyubomirsky (2008). The how of happiness, a scientific approach to getting the life you want, New York:Penguin Books. Masten, A. S. (2014). Ordinary magic: Resilience in development. New York: The Guilford Press. Masten, A., S., Best, K., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2(4), 425-444. Masten, A. S., & Coatsworth, J. D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American Psychologist, 53(2), 205-220. Masten A. S. & Garmezy, N. (1985). Risk, Vulnerability, and Protective Factors in Developmental Psychopathology. In B.B. Lahey ve A.E. Kazdin (Eds.), Advances in Clinical Child Psychology Volume 8 (pp. 1-52). New York: Plenum Press. (Ebook). Moksnes, U. K., Lohre, A., Lillefjell, M., Byrne, D. G., & Haugan, G. (2014). The association between school stress, life satisfaction and depressive symptoms in adolescents: Life satisfaction as a potential mediator. Social Indicators Research, 125(1), 339-357. Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological science, 6(1), 10-19. Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and identity, 2(2), 85-101. Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and identity, 2(3), 223-250. Neff, K. D. (2011). Self Compassion: Stop beating yourself up and leave ınsecurity behind. London:Hodder and Stoughton. Neff, K. D., & Dahm, K. A. (2015). Self-compassion: What it is, what it does, and How It Relates to Mindfulness. In B. D. Ostafin, M. D. Robinson, B. P. Meier (Eds), Handbook of mindfulness and self-regulation, (pp. 121-137). New York: Springer. Neff, K. D., & Faso, D. J. (2014). Self-compassion and well-being in parents of children with autism. Mindfulness, 6(4), 938-947. Neff, K. D., Rude, S. S. & Kirkpatrick, K. L. (2007). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of Research in Personality, 41(4), 908-916. Özdemir, M., & Dilekmen, M. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zeka ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 98-113. Pina Watson, B., Jimenez, N., & Ojeda, L. (2014). Self Construal, career decision self efficacy, and perceived barriers predict mexican american women's life satisfaction. The Career Development Quarterly, 62(3), 210-223. Richardson, G. E. (2002). The metatheory of resilience and resiliency. Journal of clinical psychology, 58(3), 307-321. Rourke, N. (2004) Psychological resilience and the well-being of widowed women, Ageging International, 29(3), 267-280. Shi, M., Wang, X., Bian, Y., & Wang, L. (2015). The mediating role of resilience in the relationship between stress and life satisfaction among Chinese medical students: a cross-sectional study. BMC medical education, 15(16), 1-7. Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: assessing the ability to bounce back. International journal of behavioral medicine, 15(3), 194-200. Smith, J. L. (2015). Self-compassion and resilience in senior living residents. Seniors Housing and Care Journal, 23, 16-31. Sünbül, E., C. (2016). Üniversite öğrencilerinin öz duyarlık ve yaşam doyumu düzeylerinin olumlu sosyal davranış eğilimlerini yordayıcı rolünün incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat. Şahin D. (2014). Öğretmenlerin öz duyarlıklarının psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu açısından incelenmesi. (Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon. Şahin-Baltacı, H., & Karatas, Z. (2015). Perceived social support, depression and life satisfaction as the predictor of the resilience of secondary school students: The case of Burdur. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 111-130. Şenol-Durak, E., Durak, M., & Gençöz, T. (2006). Development of work stress scale for correctional officers. Journal of occupational rehabilitation, 16(1), 157-168. Tagay, Ö. (2015). Contact disturbances, self-esteem and life satisfaction of university students: a structural equation modelling study. Eurasian Journal of Educational Research, 58, 113-132. Topbaşoğlu Altan & Çivitçi (2017). Öfke ve yaşam doyumları arasındaki ilişkide affetmenin düzenleyici rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 308-327. Uz Baş, A. (2011). Investigating levels and predictors of life satisfaction among prospective teachers. Eğitim Araştırmaları- Eurasion Journal of Educational, 44, 71-88. Uz Baş, A., & Yurdabakan, İ. (2017). Psikolojik sağlamlık ve okul ikliminin ortaokul öğrencilerinin yaşam doyumunu yordama gücü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 202-214. Ülker Tümlü, G.,& Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213. Veenhoven, R. (1991). Is Happiness Relative?. Social Indicators Research, 24(1), 1-34. Veenhoven(1996). The Study of Life Satisfaction. In W.E. Saris, R. Veenhoven, A. C. Scherpenzeel & B. Bunting (Eds), A comparative study of satisfaction with life in Europe (pp. 11-48), https://personal.eur.nl/veenhoven/Pub1990s/96d-full.pdf Erişim tarihi: 30.09.2017. Warren, R., Smeets, E. & Neff, K. D. (2016). Self-criticism and self-compassion: Risk and resilience for psychopathology. Current Psychiatry, 15(12), 18-32. Welford, M. (2013). The Power of Self-compassion: Using Compassion-focused Therapy to End Self-criticism and Build Self-confidence. Oakland: New Harbinger Publications. Wright, M. O’D.& Masten, A. S. (2005). Resilience processes in development: Four waves of research on positive adaptation in the context of adversity. In S. Goldstein & R. B. Brooks (Eds.), Handbook of resilience in children (1nd ed.) (pp. 17-37). New York: Springer. Yang X. & Mak, W.W. (2016). The differential moderating roles of self copmassion and mindfulness in self stigma and well being among people living with mental ılness or HIV. Mindfulness,8(3), 595-602. Yang, Y., Zhang, M., & Kou, Y. (2016). Self-compassion and life satisfaction: The mediating role of hope. Personality and Individual Differences, 98, 91-95. Yalnızca-Yıldırım, S. (2015). Lise öğrencilerinde yaşam doyumunun yordayıcıları olarak anne-baba tutumu ve duygusal zeka. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana. Yıkılmaz, M. ve Demir Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu, yaşamda anlam ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 297-315.