ilköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleki Tutumlarının Sosyo demografik Özellikler Açısından incelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 1, 121 - 138, 01.03.2011

Gülbahar Korkmaz Fatma Sadık

Öz

This study aims to determine level of professional attitudes of teachers in primary schools which are located in Adana central province and to reveal whether these differ significantly with respect to socio demographic variables Quantitative research methods have been utilized in the present study 414 volunteer teachers in 15 primary schools located in the province at stake paritcipated the study T Test analysis of variance and LSD Test have been employed as well as descriptive statistics in analyzing data collected through the Professional Attitude Scale PAS administered to the teachers The study indicates that teachers’ professional attitude in general is over Bu araştırma 19 Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur 16 18 Eylül 2010 Lefkoşa KKTC average and positive and that male teachers have significantly more positive attitude than female teachers with respect to “Spiritual Humanistic Approach” and that teachers aged 40 are professionally more responsible and remain less indifferent to discrimination It also indicates that teachers completing an undergraduate programme are professionally more responsible and less indifferent to discrimination than those graduating from the institutes of education and that the latter than those graduating from other faculties Teachers in schools of high socio economic level have more positive attitude towards students and learning than their collegues in schools of low socioeconomic level Keywords: Teaching Profession Attitude Proffessonal Attitude

Anahtar Kelimeler

-

ilköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleki Tutumlarının Sosyo demografik Özellikler Açısından incelenmesi

Öz

Bu araştırmada Adana ili merkez ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tutum düzeylerinin demografik değişkenler açısından anlamlı farklılıklar gösterip göstermediği incelenmiştir Araştırma nicel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı tarama modelindedir Verilerin toplanması amacıyla 13 devlet ve 2 özel okul olmak üzere 15 ilköğretim okulunda görev yapan öğretmenlere ulaşılmış araştırmaya gönüllük esasına dayalı olarak toplam 414 öğretmen katılmıştır Öğretmen Tutumu Ölçeği uygulanarak elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra t testi varyans analizi ve LSD analizleri kullanılmıştır Araştırma sonucunda öğretmenlerin mesleklerine karşı tutumlarının genel olarak orta düzeyde olduğu erkek öğretmenlerin “İnsancıl Düşünsel Yaklaşım” boyutunda bayan öğretmenlere göre anlamlı derecede daha olumlu tutuma sahip oldukları 40 ve üzeri yaş grubundaki öğretmenlerin mesleki sorumluluk ve ayrımcılığa karşı duyarlılıklarının daha yüksek olduğu saptanmıştır Ayrıca Eğitim Enstitüsü mezunu öğretmenlerin diğer fakültelerden Lisans Tamamlama programı mezunu öğretmenlerin Eğitim Enstitülerinden mezun öğretmenlere göre anlamlı derecede daha fazla mesleki sorumluluk sahibi ve ayrımcılığa karşı daha duyarlı oldukları görülmüştür Üst sosyo ekonomik düzeydeki çevrelerde bulunan okullarda görev yapan öğretmenlerin öğrenci ve öğrenmeye karşı tutumları daha olumlu olurken öğretmenlerin mesleğe öğrenci ve öğrenmeye karşı tutumları sınıf mevcutlarına göre farklılaşmamıştır Anahtar Kelimeler: Öğretmenlik Mesleği Tutum Mesleki Tutum

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik Mesleği, Tutum, Mesleki Tutum

Kaynakça

• Aşkar, P., Erden, M. (1987), Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği, Çağdaş Eğitim Dergisi, 12 (121), 8–1.
• Ataünal, A. (1994), Türkiye’de İlkokul Öğretmeni Yetiştirme Sorunu (1923–1994) ve ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’daki Çağdaş Uygulama ve Eğitimler, Ankara: Ders Aletleri Yapım Merkezi Matbaası.
• Bauch, P. A. (1982), Predicting elementary classroom teaching practices from teachers’educational beliefs, 42p, Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, New York, ED 226437.
• Bilgin, H. (1996), Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin öğretmenlik tutumlarının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Brophy, J. E. (1988), Educating teachers about managing classrooms and students, Teaching and Teacher Education, 4 (1), 1–18.
• Can, G. (1987), Öğretmenlik meslek anlayışı üzerine bir araştırma (Ankara okullarında), Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 159–170.
• Cemaloğlu, N., Erdemoğlu Şahin, D. (2007), Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15, 465-484.
• Chase, C.I. (1985), Two thousand teachers view their profession, Journal of Educational Research, 79 (1), 12–18.
• Çapa, Y., Çil, N. (2000), Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69 – 73.
• Çelenk, S. (1988), Eğitim yüksek okulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çeliköz, N., Çetin, F. (2004), Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler, Milli Eğitim Dergisi, 162, 136– 145.
• De Jesus, S.N., Conboy, J. (2001), A stress management course to prevent teacher distress, The International Journal of Educational Management, 15, 131-137.
• Demirbulak, D. (2003), Veli öğretmen görüşmeleri ile ilgili bir çalışma, http/yayim.meb.gov.tr/yayimlar/146/demirbulak.htm,Erişim Tarihi [10.03.2008].
• Doğan, C. (2003), Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğinin sorunları ve Öğretmen Adaylarının Mesleğe İlişkin Görüşleri, İstanbul: Burak Yayınevi.
• Edwards, C. H. (1993), Classroom Discipline and Management, Newyork: Macmillan Publishing Company.
• Erden, M. (1995), Öğretmen adaylarının öğretmenlik sertifikası derslerine yönelik tutumları, HÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 99–105.
• Gottlieb, E.E., Yakir, R. (1995), Perceptions of the research-teaching naxus and job satisfaction: an analysis fron the carneige international survey of the academic profesion, 27p, Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco, ED 390320.
• Gottfredson, D.C. (1986), Promising strategies for improving student behavior, USA, Maryland (Baltimore), ss. 40, ED 1.310/2: 315910.
• Gözütok, D. (1994), Öğretmenlerin dayağa karşı tutumları ve okullarda dayak uygulamaları, I. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Metinleri, 564–573, Adana: ÇÜ Basımevi.
• Gümüş, A., Çetin, İ. (2009), Öğretmen istihdamı ve uyarlanma biçimleri: işsizlik, esnek çalışma ve otoriteryenizm, 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Bildiri Özetleri, 408, Ege Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Gürkan, T. (1993), İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları İle Benlik Kavramları Arasındaki İlişki, Ankara: Sevinç Matbaası.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999), Yeni İnsan ve İnsanlar (10. Basım). İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Karahan, H. (2005), Ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinin diğer öğretmenlerle öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, A. ve Büyükkasap, E. (2005), Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum Örneği, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2, 367–380.
• Köksal, N. (2009), Öğretmen adaylarının öğretmen yeterliklerine sahip olma düzeylerinin ve mesleğe yönelik tutumlarının değerlendirilmesi, 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Bildiri Özetleri, 393, Ege Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Korkmaz, G. (2010), İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Yaşam Kalitesini Algılama Düzeyleri ve Mesleki Tutumlarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Küçükahmet, L. (1998), Öğretim İlke ve Yöntemleri (9. Baskı), İstanbul: Alkım Yayınları.
• Lewis, R. (1999), Teachers coping with the stress of classroom discipline, Social Psychology of Education, c.3, ss.155–171.
• Medved, J.A. (1982), The Applicability of Herzberg's motivation-hygiene theory, Educational Leadership, 39 (7), 555.
• Mooji, J. (2008), Primary education, teachers’professionalism and social class about motivation and demotivation of government school teachers in India, International Journal of Education Development, 28, 508–523.
• Okçabol, R., Akpınar, Y., Caner, A., Erktin, E., Gök, F., Ünlühisarcıklı, Ö. (2003), Öğretmen Yetiştirme Araştırması, Ankara: Eğitim-Sen Yayınları.
• Onay Özkaya, M. (2001), Kadınların iş hayatında başarılarını etkileyen faktörler, 5. Ulusal Ekonometri http:/idari.cu.edu.tr/sempozyum/bil19.htm, Erişim Tarihi [02.01.2010]. İstatistik ve Sempozyumu, Bildiri Metinleri,
• Peker, R. (2002), İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerine etki eden bazı faktörler, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1),305–318.
• Ramsey, W., Ransley, W. (1986), A method of analysis for determining dimensions of teaching style, Teaching and Teacher Education, 2 (1), 69–79.
• Rodgers, C. (2002), Defining reflection: another look at john dewey and reflective thinking, http://www.jcu.edu/education , Erişim Tarihi [30.03.2010].
• Russell, D.W., Altmaier, E., VanVelzen, D. (1987), Job-related stres, social support, and burnout among classroom teachers, Journal of Applied Psychology, 72, 269- 274.
• Sadık, F. (2000), İlköğretim birinci aşama sınıf öğretmenlerinin sınıfta gözlemledikleri problem davranışlar, Yüksek Lisans Tezi, ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Saracaloğlu, A. S. (1993), Fen ve edebiyat fakülteleri öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, İzmir I. Eğitim Kongresi Bildirileri, 565–569, İzmir: Buca Eğitim Fakültesi Yayını.
• Sürücü, A. (1997), Öğretmenlik formasyonu alan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Şahin, N. (1992), Arifiye Anadolu öğretmen lisesi 3. sınıf öğrencilerinin öğretmenliğe ilişkin tutumlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şener, A. (2009), Yaşlılık, yaşam doyumu ve boş zaman faaliyetleri, http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/yasamdoyumu.pdf , Erişim Tarihi [28.3.2009].
• Tamara, J. (2001), An initial exploration into a time of change: teacher perceptions of their profession in the new millennium, 29p, SPERA National Conference Proceedings, 17th Wagga Wagga, New South Wales, Australia, ED 470626.
• Tan, M. (1993), Öğretmen adaylarının eğitimde dayak konusundaki tutumları, Eğitim Bilimleri Birinci Ulusal Kongresi, 37–55, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Tanrıverdi, H.D. (2008), Anasınıfı öğretmenlerinin mesleğe yönelik tutumlarıyla anasınıfı eğitim programında öngörülen hedeflere ulaşılma derecesi arasındaki ilişki, Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Taş, S. (2009), İlköğretim okulu müdürlerinin etkili iletişimi ile okul iklimi arasındaki ilişki, 1.Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, 531– 543, Çanakkale.
• Tekerci, H.(2008), Farklı okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin mesleki doyumlarının ve tutumlarının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tezbasaran, A. A. (1997), Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tezcan, M. (1995), Eğitim Sosyolojisi (10. Baskı), Ankara: Feryal Matbaa.
• Tufan E., Güdek B. (2008), Müzik öğretmenliği mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (1), 75-90.
• Tümkaya, S. (1996), öğretmenlerdeki tükenmişliğin sosyo-demografik özellikler ve iş ortamı ile ilişkisi, III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Sözlü Bildiri, Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Üstün, E., Erkan S., Akman B. (2004), Türkiye’de okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 129-136.
• Yavuz, M. (2005), İlköğretim okulu müdürlerinden beklenen roller ve karşılanma düzeyleri, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yazgan İnanç, B., Bilgin, M., Kılıç Atıcı, M. (2007), Gelişim Psikolojisi (3. Baskı), Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Yazıcı, H. (2009), öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: kuramsal bir bakış, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 33–46.
• Zoraloğlu, Y.M. (1998), Öğretmenlerin mesleki stres kaynakları ve stresin örgütsel doğurguları., Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.