Nigâr Hanım’ın “Feryâd” Adlı Gazeline Yazılan Nazireler

Yıl 2020, Cilt 29, Sayı 2, 73 - 83, 30.06.2020

Hiclal DEMİR

https://doi.org/10.35379/cusosbil.757977

Öz

şiirle aynı vezin, kafiye/redif ve edada şiir söyleyerek bazen daha iyisini yazma iddialarını ortaya koymuşlar, bazen üstad şairlere olan beğenilerini göstermişler, bazen de nazirenin hazır kalıplarından yararlanmışlardır. Nazire geleneği, Tanzimatla başlayan yenileşme döneminde de devam etmiş, Encümen-i Şuara şairleri, Klasik edebiyatın üstad şairlerine nazireler yazmayı sürdürmüşlerdir. Çok yönlü bir eğitim alarak Doğu ve Batı kültürlerine hâkim olan ve küçük yaştan itibaren şiir yazan Nigâr Hanım’ın ilk şiir kitabı Efsûs 1887’de yayımlanınca Hayret Efendi, kitaba yönelik takdirlerini içeren iki yazı yazar. Bu yazıların ilkinde Efsûs’ta yer alan “Feryâd” adlı gazele de yer vermiştir. Övgü dolu bu yazılardan sonra Nigâr Hanım’ın gazellerine özellikle de “Feryâd”a çok sayıda nazire yazılarak gazeteye gönderilir. Bu çalışmada, Saadet gazetesinde 1303 yılı içinde yayımlanan Nüzhet, Mehmed Esad, Muzaffer, N. Cevâd, Hıfzî, İsmail Safâ ve Muallim Feyzî’ye ait bu nazirelerin yazı çevrimi yapılmış ve nazireler Klasik Türk edebiyatındaki nazirecilik geleneği bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nigâr Hanım, Efsûs, “Feryâd”, Saadet gazetesi, Nazire

Kaynakça

• Ay, T. (1934). Türk Kadın Şairleri, İstanbul: Universum Matbaası.
• Aydın, E. (1999). “Saadet Gazetesindeki Edebî Faaliyet Üzerine Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bekiroğlu, N. (2011). Şâir Nigâr Hanım, İstanbul: Timaş Yayınları.
• “Feryâd’ı Böyle Tahmîs Ediyorlar”, Kısm-ı Edebî, Saadet, 14 Kânunusani 1303.
• Hıfzî. “Gazel”, Kısm-ı Edebî, Saadet, 23 Kânunuevvel 1303.
• İsmail Safâ. “Nigâr Hanım’ın Bir Gazeline Nazîre”, Kısm-ı Edebî, Saadet, 18 Şubat 1303.
• Köksal, M. F. (2018). Sana Benzer Güzel Olmaz - Divan Şiirinde Nazire, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• Mehmed Esad. “ ‘Feryâd’a İkinci Nazîre”. Kısm-ı Edebî, Saadet, 7 Kânunuevvel 1303.
• Muallim Feyzî. “[Gazel]”. Kısm-ı Edebî, Saadet, 22 Şubat 1303.
• Muzaffer. “Nigâr Hanım’ın Gazeline Nazîre”, Kısm-ı Edebî, Saadet, 10 Kânunuevvel 1303.
• N. Cevâd. “Nazîre”. Kısm-ı Edebî, Saadet, 16 Kânunuevvel 1303.
• Nigâr Hanım-Toplu Şiirleri (2015). Hzl. Refika Altıkulaç Demirdağ, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Nüzhet. “Feryâd’a Nazîre”, Kısm-ı Edebî, Saadet, 5 Kânunuevvel 1303.
• Ünaydın, R. E. (1972). Diyorlar Ki… Hzl. Şemsettin Kutlu, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.