Şair Nigâr Hanım’ın Hatıra Defteri: “Albüm-i Edîbe”

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 2, 1 - 27, 30.06.2020

Bilge Karga Göllü

https://doi.org/10.35379/cusosbil.757987

Cited By: 1

Öz

Şair Nigâr Hanım (1862-1918)’ın oğullarının yayımladığı Hayatımın Hikâyesi adlı eserin son bölümünde “Ölümünden sonra Hakkında Yazılanlardan Seçilmiş Parçalar” başlığı altında yakın çevresinin görüşlerine ve onunla ilgili anılarına yer verilmiştir. Ancak, bunlar arasında dostlarından Fehime Sultan, Ayşe Sultan gibi şahıslar yer almamaktadır. Yanı başında olan bu sultanların Nigâr Hanım hakkında bir şeyler yazmış olabileceği tahmin edilebilir. Araştırmalar bu yönde sürdürülürken “Albüm-i Edîbe” adlı bir yazı albümü ile karşılaşılmıştır. Hatıra defteri hüviyetinde görünen eser, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz A 1698 arşiv numarasıyla kayıtlı olup 65 varaktır. Ancak eserin sadece 20 varağı doludur (1b, 3b, 4b, 5a, 6a, 7b, 8a, 8b, 30a, 31a, 41a, 41b, 44a, 48b, 52b, 56b, 59b, 62b, 63a, 63b). İçerisindeki dört hatıra ise Fransızcadır. Bu çalışmada, şimdiye kadar üzerinde herhangi bir inceleme yapılmadığı anlaşılan eser, çeviri yazıya aktarılmış, defterde yer alan hatıraların incelenmesine gayret edilmiştir. Yazı albümünün, samimiyeti ve kadınca söylemleri dolayısıyla ilk kadın şair olarak kabul edilen Nigâr Hanım’ın yakın çevresi hakkında aydınlatıcı olacağını düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

Şair Nigâr Hanım, Hatıra Defteri, Özel Notlar, Albüm-i Edibe, XIX-XX.Yüzyıl

Kaynakça

• Altıkulaç Demirdağ, R. (2015). Şair Nigâr Hanım Toplu Şiirleri. Konya: Salkımsöğüt Yayınevi. Arslan, M. (2007). Mihrî Hâtun Divânı. Ankara: Uyum Ajans. Banarlı, N. S. (1971). Resimli Türk Edebiyâtı Tarihi, C. II, 991-993, İstanbul. Batislam, H. D. (2012). Mihrî Hatun’ûn İki Mürâca’ası. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011) Bildiri Kitabı, 60-68, Adana. Batislam, H. D. (2016). Mihrî Hatun Divanı’nda Gece. Divan Şiirinin Benzetme ve Hayal Dünyasından, İstanbul: Kesit Yayınları. Bekiroğlu, N. (2007). Nigâr Hanım. İslâm Ansiklopedisi, C. 33, 83-85, İstanbul: TDV. Bekiroğlu, N. (2008). Şair Nigâr Hanım, İstanbul: Timaş Yayınları. Büyük Larousse, (1986). Ömer Faruk Efendi. C. 17, 9030, İstanbul. Derdiyok, İ. Ç. (2017). Nigâr Binti Osmân’ın Safahât-i Kalb’i. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatında “Kadın” Sempozyumu, 4-6 Mayıs, 347-352, Amasya. Devellioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi. Elsineti’n-Nâs (1988). Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut. Es, H. F. (21 Mayıs). Tanımadığımız Meşhurlar, Taha Toros Arşivi: TT 583306. et-Taberânî (1415). Süleyman b. Ahmed, el-Mu’cemü’l-Kebîr, Mektebetu’l-Ulum ve’l Hikem, Musul. et-Taberânî (1415). el-Mucemu’l-Evsat, Tahkik: Tarık b. Ivadullah, Dâru’l-Harameyn, Kâhire. Gür, M. (2010). Süleyman Nazif. İslâm Ansiklopedisi, C. 38, 92-94, İstanbul: TDV. Hanioğlu, M. Ş. (1995). Enver Paşa. İslâm Ansiklopedisi, C. 11, 261-264, İstanbul: TDV. Hayatımın Hikâyesi (1959). haz.: Oğulları, İstanbul: Ekin Basımevi. Heysemî, (1412). Mecmaü’z-Zevâid ve Menbeu’l-Fevaid, Daru’l-Fikr, Beyrut. İbn Mâce, (tsz). Sünen, Daru’l-Fikr, Beyrut. İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, (2000). Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş-şu’arâ). haz.: Hidayet Özcan, C. III, 1622-1626, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Kırpık, C. (2010). II. Meşrutiyet’ten Sonra Şehzade Eğitiminde Değişim. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, S. 21, 99-130. Koçu, R. Ş. (1981). Osmanlı Padişahları, İstanbul: Ana Yayınevi. Köprülü, F. (2007). Bugünkü Edebiyat, Ankara: Akçağ. Kurtuluş, M. (2011). Osmanlı Şiirinin Modernleşme Sürecinde “Kadın”ın Doğuşu: Nigâr Hanım’ın Şiirlerinde Dişil Söylem Üretimi. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Edebiyatı Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Küçük, C. (1988). Abdülmecid Efendi. İslâm Ansiklopedisi, C. I, 263-264, İstanbul: TDV. Larousse De La Langue Françaıse Lexis. (1977). Librairie Larausse, Canada. Önertoy, O. (1976). Te’sir-i Aşk. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, C. 7, S. 7, 233-273. Özgül, M. K. (2006), Dîvan Yolu’ndan Pera’ya Selâmetle Modern Türk Şiirine Doğru, Ankara: Hece. Özgül, M. K. (2018). Seke Seke Ben Geldim Sekmeler-III, Çolpan, Ankara: Çolpan. Öztuna, Y. (1996). Devletler ve Hânedanlar Türkiye (1074-1990). C. II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Şemseddin Sâmî. (1315). Kâmus-ı Fransevî, İstanbul: Mihrân Matbaası. Türkçe Sözlük. (2011). Ankara: TDK. Uluçay, M. Ç. (2011). Padişahların Kadınları ve Kızları, İstanbul: Ötüken Yayınları. Unat, F. R. (1988). Hicrî Tarihleri Milâdî Tarihe Çevirme Kılavuzu, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ünaydın, R. E. (1985). Diyorlar Ki. haz.: Şemseddin Kutlu, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Yahya Kemal, (1984). Edebiyâta Dâir. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.