TÜRKÇE ÜZERİNE BİR DUYGU METAFORU ÇALIŞMASI: “MORAL” DÜĞÜM SÖZCÜĞÜNÜN DERLEM TEMELLİ GÖRÜNÜMLERİ

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 3, 387 - 399, 26.10.2020

Ayşe Eda Gündoğdu

https://doi.org/10.35379/cusosbil.750448

Öz

Metaforlar bireylerin dilsel etkinliklerinin büyük bir bölümünde ve bunun ötesinde algısal sistemlerini ortaya koyma sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Bilişsel anlambilim, metaforları yalnızca dilsel bir üretim olarak değil aynı zamanda bireylerdeki soyut ve sistematik bilişsel mekanizmanın işleyişini daha somut bir biçimde formüle eden bir yapılanma olarak değerlendirir. Metaforik görünümlerin sınırlarını yazınsal dilden kurtararak insan bilişi ve algısıyla ilişkilendiren bilişsel anlambilim, dili bireyin ve toplumun kültürel/algısal eğilimlerini betimlemek için bir harita gibi kullanmaktadır. Bu kapsamda metaforlar bireylerin dış dünyayı bedenleşmiş bilişleri aracılığıyla algılama yönelimlerini ve kavram üretim süreçlerinin altında yatan dinamikleri ortaya koymada eşsiz bir başvuru kaynağı olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmanın amacı Türkçe duygu kavramlaştırmasında önemli bir düğüm sözcük olan “moral” sözcüğünün metaforik görünümlerini derlem temelli bir yöntemle ortaya koymaktır. Söz konusu amaca bağlı olarak “moral” sözcüğünün metaforik görünümleri Türkçe Ulusal Derlemi v3 (TUD v3) bağımlı dizin görünümleri aracılığıyla incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

duygu metaforu, moral, derlem

Kaynakça

• Aksan, Y., Aksan, M., Koltuksuz, A., Sezer, T., Mersinli, Ü., Demirhan, U. U., Yılmazer, H., Atasoy, G., Öz, S., Yıldız, İ. ve Kurtoğlu, Ö. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). Calzolari, N., Choukri, K., Declerck, T., Doğan, M. U., Maegaard, B., Miriani, J., Odijk, J. ve Piperidis, S. (Yay. haz.) içinde, Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). İstanbul, Türkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html.
• Cruse, A. (2006). A glossary of semantics and pragmatics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Evans, V. (2007). A glossary of cognitive Linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Evans, V. (2012). “Cognitive linguistics”. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science. 129–141.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Goatly, A. (1998). The language of metaphors. London and New York.
• Kövecses, Z. (2002). Metaphor: a practical ıntroduction. Oxford: Oxford University Press.
• Lakoff, G. ve M. Johnson. (2003). Metaphors We Live By. London: The University of Chicago Press .
• Lee, David. (2005). Cognitive linguistics. Oxford: Oxford University Press.
• Sharifian, F. (2009). “On collective cognition and language”. In: H. Pishwa (ed.), Language and Social Cognition. Berlin/New York: Mouton de Gruyter. 163-182. Sharifian, F. (2011). “Conceptualizations of cheshm ‘eye’ in Persian”. In: Z. Maalej ve N. Yu (eds.), Embodiment via Body Parts: Studies from Various Languages and Cultures. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. 197-211.
• Tavşancıl, E. ve A. E. Aslan. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.