PANDEMİ SÜRECİNDE ZORUNLU OLARAK EVDE BULUNMA PSİKOLOJİSİ BAĞLAMINDA BİREYLERİN MEKAN ALGISINI ETKİLEYEN RENK TERCİHLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 3, 266 - 274, 31.12.2021

Duygu Merve Bulut , Tülay Canbolat

https://doi.org/10.35379/cusosbil.989921

Öz

Tarihsel süreçte salgın hastalıklar, farklı dönemlerde insanlık tarihini etkileyerek bireylerde hissedilen önemli fiziksel ve psikolojik değişimler yaratmıştır. Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Covid-19, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi olarak ilan edilen salgın hastalıklar arasındadır. Modern dünyamızda insanlığı tehdit eden Covid-19 için toplum sağlığı gözetilerek alınan sosyal yalıtım önlemleri, bireylerin evde bulunmalarını zorunlu kılmaktadır. Bu süreçte bireylerin dinlenme, barınma, yeme-içme gibi ihtiyaçlarına ek olarak ofis çalışma saatleri ve dışarıda geçirilen sosyal zamanlar, evde geçirilen süreye dahil edilmektedir. Zorunlu olarak evde bulunma psikolojisinin bireylerde oluşturduğu ruhsal etki, kişinin mekan algısında değişime zemin hazırlamaktadır. Mekan algısında önemli parametrelerden biri olan renge dair alınan kararlar ve bireyin rengi yorumlamasındaki değişimler, sürecin geri dönüşümleri arasındadır. Bireyin yaşadığı fiziksel yer, bir yere ait olma duygusunun en çok yaşandığı yerdir. Sosyal yalıtım sonucu popüler kültürde alışılagelmiş toplu yaşam döngüsünden uzaklaşarak mekana bağlılığa evrilen süreç, bireyin fiziksel yer ile anlamlı bağlantılar kurmasına ve sorgulamasına neden olmaktadır. Çalışmanın amacı mevcut bir salgın hastalık sonucu evde bulunmanın zorunlu olduğu durumlardan hareketle, bireylerin yaşam alanlarına ait renk yorumlamalarını sorgulamaktır. Çalışma, gündelik yaşam rutinlerinin çoğunu dışarıda geçirirken pandemi süreciyle birlikte rutinlerini konutlarında devam ettiren bireyleri kapsamaktadır. 100 birey üzerinde online anket ile ulaşılan analiz verileri, psikolojik bileşenlerin bireylerin renk tercihleriyle pozitif ilişkisini yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemi, Mekan algısı, Renk, Armoni

Kaynakça

• KAYNAKÇA Asar, H. (2013). Mimari Mekan Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi. Y. Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aydınlı, S. (1986). Mekansal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model. Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları: Ankara.
• Cacioppo, J.T. and Hawkley, L.C. (2009). Perceived Social Isolation and Cognition. Trends in Cognitive Sciences. 13 (10), 447–454.
• Erkman, U. (1973). Mimaride Etki ve Görsel İdrak İlişkileri. Doktora Tezi, İTÜ, Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Gezer, H. (2012). Mekanı Kavrama Sürecinde Algılama Bileşenleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (1), 1-10.
• Graham, L.T., Gosling, S.D. and Travis, C.K. (2015). The Psychology of Home Environments: A Call for Research on Residential Space. Perspectives on Psychological Science, 10 (3), 346– 356.
• Kuban, D. (1992). Mimarlık Kavramları. YEM Yayınları: İstanbul.
• Last JM, editor. (2001). A Dictionary of Epidemiology, 4th edition. Oxford University Press: New York (Original work published in 1983).
• Memiş, H.Ö. (2007). Renk Algısının Algısal Organizasyonunun Bireysel Farklılıklar Metodu ile Değerlendirilmesi ve Renk Algısında Cinsiyet Farklılıkları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Middleton, S. (2013). Henri Lefebvre and Education; Space, History, Theory. Routledge: London.
• Norberg-Schultz, C. (1971). Existance, Space and Architecture. Praeger: London.
• Özdemir, T. (2005). Renk Kavramı ve Konut İç Mekanında Tasarıma Etkileri. Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şen, A. ve Özdemir, E. (2017). Tüketicilerin Renk Algısı ve Cinsiyet: Pazarlama Bakış Açısından Bir Araştırma. U.U. International Journal of Social Inquiry, 8 (1), 183-221.
• Tan, M. (1981). Toplum Bilimine Giriş. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi: Ankara.
• Van Bavel, J.J., Baicker, K., Boggio, P.S., and Capraro, V. (2020), Using Social and Behavioural Science to Support COVID-19 Pandemic Response, Manuscript, Online Publish. https://www.nature.com/articles/s41562-020-0884-z
• SANAL KAYNAKÇA URL1: https://en.wikipedia.org/wiki/COVID-19_pandemic, Erişim Tarihi: 12.05.2020.
• URL2: https://en.wikipedia.org/wiki/Social_isolation, Erişim Tarihi: 12.05.2020.
• URL3:https://www.screenscape.com/blog/choosing-the-right-colors-for-digital-signage/, Erişim Tarihi: 22.05.2020.