BABACAN LİDERLİK VE YÖNETİCİYE GÜVEN İLİŞKİSİNDE GÜÇ MESAFESİ, BİREYCİLİK VE TOPLULUKÇULUĞUN DÜZENLEYİCİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 1, 279 - 291, 30.04.2022

Osman Uslu , Kadir Ardıç

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1034101

Cited By: 3

Öz

Babacan liderliğin kültürel değerlere göre olumlu ya da olumsuz bir liderlik biçimi olup olmadığının sorgulandığı bu çalışmada, babacan liderlik ve yöneticiye güven ilişkisi ile bu ilişkide kültürel değerlerden güç mesafesi, bireycilik ve toplulukçuluğun düzenleyici etkilerinin olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda nicel bir araştırma yürütülmüş ve farklı sektörlerde faaliyet gösteren 753 çalışan anket tekniği vasıtasıyla araştırmaya dâhil edilmiştir. Bulgular çalışanların babacan liderlik algıları ile yöneticilerine duydukları güven arasında yüksek şiddette pozitif bir etkileşimin olduğunu ortaya koymaktadır. Bu ilişkide bireycilik ve toplulukçuluğun herhangi bir düzenleyici etkilerine rastlanmazken, güç mesafesinin negatif fakat oldukça zayıf bir etkisinin olduğu görülmüştür. Değişkenlerin boyutları arasındaki etkileşimler detaylı incelendiğinde ise, babacan liderliğin işyerinde aile atmosferi oluşturma boyutu ile yöneticiye güvenin duygusal güven boyutu arasındaki ilişkide bireyciliğin pozitif düzenleyici etkisi gözlenmiştir. Diğer yandan babacan liderliğin bireysel ilişkiler kurma ve bağlılık beklentisi boyutlarının yöneticiye güven ile ilişkilerinde toplulukçuluğun pozitif düzenleyici etkilerine rastlanmıştır. Sonuç olarak bu çalışmada babacan liderliğin çalışanların yöneticiye duydukları güveni güçlendirdiği, fakat bu ilişkilerde sahip oldukları kültürel değerlerin kayda değer etkilerinin olmadığı tespit edilmiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde bulguların yazında konuyla ilgili teorik ima ve farklı görüşlere somut bir dayanak oluşturabileceği belirtilebilir. Bu bağlamda çalışmanın liderlik, örgütsel psikoloji ve kültür alanlarına katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Babacan liderlik, Güven, Güç mesafesi, Bireycilik, Toplulukçuluk

Kaynakça

• Aycan, Z. (2001). Paternalizm: Liderlik Anlayışına İlişkin Üç Görgül Çalışma, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 11-33.
• Aycan, Z. (2006). Paternalism: Towards Conceptual Refinement and Operationalization. In U. Kim, K. S. Yang & K. K. Hwan (Eds.), Indigenous and Cultural Psychology: Understanding People in Context, (445-466). NewYork, NY: Springer.
• Bakan, İ., Büyükbeşe, T. ve Bedestenci, HÇ (2004). Örgüt Sırlarının Çözümünde Örgüt Kültürü: Teorik ve Ampirik Yaklaşım. Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
• Butler, JK ve Cantrell, RS (1984). A Behavioral Decision Theory Approach to Modeling Dyadic Trust in Superiors and Subordinates. Psyhological Reports, 55, 19-28.
• Cerit, Y. (2013). Paternalist Liderlik ile Öğretmenlere Yönelik Yıldırma Davranışları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 839-851.
• Colella, A. ve Garcia, MF (2004). Paternalism: Hidden Discrimination? Paper Presented at The Academy of Management Meetings, New Orelans, La.
• Creed, WED ve Miles, RE (1996). Trust in Organizations: A Conceptual Framework Linking Organizational Forms, Managerial Philosophies, and The Opportunity Costs of Controls. Roderick M Kramer & Rom, T.Tyler (Ed.), in, Trust In Organizations: Frontiers of Theory and Research, 16-38, Sage Publications, London.
• Deluga, RJ (1995). The Relation Between Trust in the Supervisor and Subordinate. New York, Ny: Springer.
• Earley, PC ve Erez, M. (1997). The Transplanted Executive. Oxford University Press, New York.
• Farh, JL ve Cheng, BS (2000). A Cultural Analysis of Paternalist Leadership in Chinese Organizations. J., T., Li; A., S., Tsui & E., Weldon (Eds.), Management and Organizations in The Chinese Context, 84-127, London.
• Fischer, R., Redford, P., Ferreira, MC, Harb, C., ve Leal-Assmar, EM (2005). Organizational Behavior Across Cultures: Theoretical and Methodological Issues for Developing Multi-Level Frameworks Involving Culture. International Journal of Cross-Cultural Management, 5(1), 27-48.
• Gelfand, MJ, Erez, M. ve Aycan, Z. (2007). Cross-Cultural Organizational Behavior. Annual Review of Psychology, 58, 479-514.
• Ghosh, A. (2011). Power Distance in Organizational Contexts-A Review of Collectivist Cultures. The Indian Journal of Industrial Relations, 47(1), 89-101.
• Goodell, GE (1985). Paternalism, Patronage, and Potlatch: The Dynamics of Giving and Being Given to. Current Anthropology, 26(2), 247-257.
• Göncü, A., Aycan, Z., ve Johnson, RE (2014). Effects of Paternalistic and Transformational Leadership on Follower Outcomes. The International Journal of Management and Business, 5(1), 36-58.
• Hatch, MJ ve Cunliffe, AL (2013). Organization Theory: Modern, Symbolic and Postmodern Perspectives. 3. Edition, Oxford University Press, United Kingdom.
• Hayes, AF (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach. Guilford Publications.
• Hofstede, G. (1980), Culture’s Consequences: International Differences in Work- Related Values. Thousand Oaks, Ca: Sage, London.
• İslamoğlu, G., Birsel, M. ve Börü, D. (2007). Kurum İçinde Güven. Yöneticiye, İş Arkadaşlarına ve Kuruma Yönelik Güven Ölçümü (Alan Araştırması ve Sonuçlar), İnkılap Yayınları, İstanbul.
• Kabasakal, H. ve Bodur, M. (1998). Leadership and Culture in Turkey: A Multiface Phenomena. Research Papers, Boğaziçi University, İstanbul, Turkey.
• Khatri, N. (2009). Consequences of Power Distance Orientation in Organizations, Vision, 13 (1), 1-9.
• Kiliçlar, A. (2011). Yöneticiye Duyulan Güven ile Örgütsel Adalet İlişkisinin Öğretmenler Açısından İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(3), 23-36.
• Konovsky, MA ve Pugh, SD (1994). Citizenship Behavior and Social Exchange. The Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
• McAllister, DJ (1995). Affect and Cognition Based Trust as Foundations for Interpersonal Cooperation in Organizations. The Academy of Management Journal, 38(1), 24-59.
• Mishra, AK (1996). Organizational Responses to Crisis: The Role of Trust. in Roderick M. Kramer & Rom T. Tyler (Eds.), Trust in Organizations: Frontiers of Theory and Research, 261-287, Sage Publications, London.
• Niu, CP, Wang, AC ve Cheng, BS (2009). Benevolent Leader: Probing the Interactions of the Dimensions of Paternalistic Leadership. Asian Journal of Social Psychology, 12, 32–39.
• Oyserman, D., Coon, H., ve Kemmelmeıer, M. (2002). Rethinking Individualism and Collectivism: Evaluation of Theoretical Assumptions and Metaanalyses, Psychological Bulletin, 128(1), 3-72.
• Ötken, AB ve Cenkçi, T. (2012). The Impact of Paternalistic Leadership on Ethical Climate: The Moderating Role of Trust in Leader. Journal Of Business Ethics, 108, 525–536.
• Pellegrini, EK ve Scandura, TA (2006). Leader-Member Exchange (Lmx), Paternalism, and Delegation in The Turkish Business Culture: An Empirical Investigation. Journal of International Business Studies, 37(2), 264-279.
• Pellegrini, EK, Scandura, TA ve Jayaraman, V. (2010). Cross- Cultural Generalizability of Paternalistic Leadership: An Expansion of Leader–Member Exchange Theory. Group & Organization Management, 35(4), 391–420.
• Pellegrini, EK ve Scandura, TA (2008). Paternalist Leadership: A Review and Agenda for Future Research. Journal of Management, 34(3), 566-593.
• Popper, M. ve Druyan, N. (2001). Cultural Prototypes? Or Leaders’ Behaviours? A Study on Workers’ Perceptions of Leadership in an Electronics Industry. Journal Of Managerial Psychology, 16(7), 549-558.
• Sağlam Arı, G. (2003). Yöneticiye Duyulan Güven Örgütsel Bağlılığı Artırır Mı? Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36.
• Saufi, RA, Wafa, SA ve Hamzah, MYZ. (2002). Leadership Style Preferences in Malaysian Managers. Malaysian Management Review, 39(1), 1-10.
• Schroeder, J. L. (2011). The Impact of Paternalism and Organizational Collectivism in Multinational and Family-Owned Firms in Turkey. A Thesis Submitted for The Degree of Master Of Arts to University of South Florida.
• Sharkie, R. (2009). Trust in Leadership is Vital for Employee Performance. Management Research News, 32(5), 491-498.
• Sun, JM ve Wang, B. (2009). Servant Leadership in China: Conceptualization and Measurement. W. H. Mobley, Y. Wang & L. Wings (Eds.) In Advances in Global Leadership, 321-344, Bingley: Emerald Group.
• Terzi, AR (2000). Örgüt Kültürü. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Uhl-Bien, M., Tierney, PS, Graen, BG ve Wakabayashi, M. (1990). Company Paternalism and the Hidden-Investment Process: Identification of the Right Type for Line Managers in Leading Japanese Organizations. Group Organization Management, 15(4), 414-430.
• Ülker, G. (2008). Çalışanların Örgütsel Adalet Algılamalarının Yönetici ve Örgüte Duyulan Güven Üzerindeki Etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 188-208.
• Wasti, SA ve Erdil, SE (2007). Bireycilik ve Toplulukçuluk Değerlerinin Ölçülmesi: Benlik Kurgusu ve Indcol Ölçeklerinin Türkçe Geçerlemesi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7, 39-66.
• Whitener, EM, Brodt, SE, Korsgaard, MA ve Werner, JM (1998). Managers as Initiatiors of Trust: An Exchange Relationship Framework for Understanding Managerial Trustworthy Behavior. The Academy of Management Review, 23(3), 513-530.
• Wu, M., Huang, X., Li, C. ve Liu, W. (2012). Perceived Interactional Justice and Trust-in-Supervisor as Mediators for Paternalistic Leadership. Management and Organization Review, 8(1), 97–121.