TARIMSAL DESTEKLERİN TARIMSAL ÇIKTI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ANALİZ

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 2, 560 - 572, 29.10.2022

Haşim Akça , Haticenur Altuntaş

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1125443

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 1991-2019 döneminde tarımsal desteklerin tarımsal çıktı üzerindeki etkisini Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen ARDL ve Toda-Yamamoto (1995) nedensellik yöntemleriyle araştırılmasıdır. Elde edilen bulgulara göre, tarımsal desteklerin tarımsal çıktı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca elde edilen sonuçların doğruluğunu teyit atmak amacıyla gerçekleştirilen FMOLS ve DOLS tahminleri bu bulguyu desteklemektedir. Nedensellik bulguları ise tarımsal destekler ve tarımsal çıktı arasında nedenselliğin olmadığına işaret etmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de tarım sektörüne yönelik verilen tarımsal desteklerin etkili olmadığı sonucuna varılmıştır. Dolayısıyla politika yapıcıların tarım sektörüne yönelik uyguladıkları politikaları gözden geçirmeleri gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Destekler, ARDL, Türkiye

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

SYL-2019-12086

THE IMPACT OF AGRICULTURAL SUPPORT ON AGRICULTURAL OUTPUT: AN EMPIRICAL ANALYSIS FOR TURKEY

Öz

The aim of this study is to analyze the effect of agricultural supports on agricultural output in Turkey in the period of 1991-2019 by Pesaran et al. (2001) ARDL and Toda-Yamamoto (1995) causality methods. According to the findings, it was determined that agricultural supports do not have a statistically significant effect on agricultural output. Also, FMOLS and DOLS estimates for robustness results confirm this findings. The causality findings indicate that there is no causal relationship between agricultural supports and agricultural output. In this context, it has determined that agricultural supports are not effective on agricultural output in Turkey. Therefore, policy makers need to review their policies towards the agricultural sector.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Supports, ARDL, Turkey

Proje Numarası

SYL-2019-12086

Kaynakça

• Akça, H. ve Bozatlı, O. (2017). Ibn-i Haldun Perspektifinden Devlet, Regülasyon ve Kamu Ekonomisi. Sosyo-Ekonomik Stratejiler V, Türk Dünyası Araştırmaları içinde, Editörler: Yılmaz Yeşil, Şaban Ertekin, Volkan Yurdadoğ ve Sinan Demirtürk, IJOPEC Publication, 8-22.
• Akça, H. ve Bozatlı, O. (2018). Hisbe: İslam Ekonomisinde Düzenleyici ve Denetleyici Otorite. Rekabet Dergisi, 19(1), 38-65.
• Aktaş, E, Altıok, M, Songur, M. (2015). Farklı Ülkelerdeki Tarımsal Destekleme Politikalarının Tarımsal Üretim Üzerine Etkisinin Karşılaştırmalı Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 55-74.
• Akyol, M. (2018). Tarımsal teşviklerle tarımsal katma değer arasındaki ilişkinin incelenmesi: Yeni endüstrileşen ülkeler için panel eşanlı denklemler sistemi analizi. The Journal of International Scientific Researches, 3(3), 226-236.
• Becker, G.S. (1983). A Theory of Competition Among Pressure Groups for Political Influence. The Quarterly Journal of Economics, 98(3). 371-400.
• Bečvářová, V. (2007). An İmpact of Direct Payments on Production Decisions in Agriculture. Agrıc. Econ. – CZECH, 53, 2007 (7): 325–332.
• Bozatlı, O. (2019). Mali Devalüasyon: Euro Bölgesi Üzerine Ampirik Bir Analiz. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bulut, E. (2020). Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Destekleme Politikalarının Üretim Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Canbay, Ş. (2021). Does Agricultural Support Policy Affect Crop Production in Turkey?. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 130-140.
• Civan, A. (2010). Türkiye’de Tarımsal Destek Politikaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 25(1), 127-146.
• Demirdöğen, A., Olhan, E., & Chavas, J. P. (2016). Food vs. fiber: An analysis of agricultural support policy in Turkey. Food Policy, 61, 1-8.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072.
• Doğan, H. G., Kan, M., & Kan, A. (2018). Türkiye’de Fark Ödemesi Desteklemelerinin Bazı Hububat Ürünlerinin Üretici Kararlarına Etkilerinin Değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 945-951
• Erdal, G., & Erdal, H. (2008). Türkiye’de Tarımsal Desteklemeler Kapsamında Prim Sistemi Uygulamalarının Etkileri. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1), 41-51.
• Erdinç, Z., & Aydınbaş, G. (2021). Tarımsal Katma Değer Belirleyicilerinin Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 213-232.
• Igberi, C. O., Taylor, T. K., Omoke, P. C., Ahamba, K. O., & Urom, C. O. (2020). Do Agricultural Support Policies Work in Nigeria? Evidence from an ARDL Model. Journal of Economic Cooperation & Development, 41(3), 15-33.
• Işık, H. B., & Bilgin, O. (2016). The effects of agricultural support policies on agricultural production: The case of Turkey. In RSEP International Conferences on Social Issuesand Economic Studies, 2nd Multidisciplinary Conference Madrid SPAIN 2-4 November (pp. 111-119).
• Kalabak, A. Y., & Aslan, R. (2021). Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 85-102.
• Karluk, R. (2007). Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Dönüşüm. Beta Yayınları. Gözden Geçirilmiş 11. Baskı. İstanbul.
• Kıymaz, T. (2008). Dünya Tarım Piyasasında Serbestleşmenin Türk Tarımına Fiyat ve Gelir Yönünden Yansıması. İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Tarım Dairesi. Ankara. DPT:2754.
• Li, J., Chavas, J. P., & Li, C. (2022). The dynamic effects of price support policy on price volatility: The case of the rice market in China. Agricultural Economics, 53(2), 307-320.
• Mehta, V. P., Malik, D. P., & Kumar, R. (2020). Impact of agricultural price policy on major food crops in Haryana. Economic Affairs, 65(2), 267-274.
• Narayan, P. K. (2005). The saving and investment nexus for China: evidence from cointegration tests. Applied economics, 37(17), 1979-1990.
• Nasrullah, M., Rizwanullah, M., Yu, X., Jo, H., Sohail, M. T., & Liang, L. (2021). Autoregressive distributed lag (ARDL) approach to study the impact of climate change and other factors on rice production in South Korea. Journal of Water and Climate Change, 12(6), 2256-2270.
• Nazlıoğlu. Ş. (2010). Makro İktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki Etkileri: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Karşılaştırma. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• OECD (2021). Agricultural support. doi: 10.1787/6ea85c58-en Erişim Tarihi: 21.06.2021
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Schiff, M., & Valdes, A. (1994). The Plundering of Agriculture in Developing Countries. The World Bank Washington, D.C.
• Şaşmaz, M. Ü., & Özel, Ö. (2019). Tarım sektörüne sağlanan mali teşviklerin tarım sektörü gelişimi üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 50-65.
• Terin, M., Aksoy, A., & Güler, İ. O. (2013). Tarımsal Büyümeye Etki Eden Ekonomik Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(3), 41-50.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Trejos, R., Segura, O., & Vargas, E. (2004). More then food on the table: agriculture's true contribution to the economy. IICA Biblioteca Venezuela.
• Tuna, Y. (2011). Tarım ürünleri fiyatlarına devlet müdahalesi ve Türkiye'de müdahale fiyat politikasının tarihçesi. İstanbul üniversitesi iktisat fakültesi mecmuası, 47(1-4), 345-365.
• Uzmay, A. (2009). Türkiye'de Pamukta Uygulanabilir Destekleme Araçlarından Destekleme Alımı ve Fark Ödeme Sisteminin Refah Etkileri: Kısmi Denge Analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(1), 53-62.
• Yavuzaslan, K., & Soyyiğit, S. (2019). Tarımsal Katma Değeri Etkileyen Faktörler Üzerine Bir İnceleme: E7 Ülkeleri Örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 403-429.
• Yıldız, F. (2017). Türkiye’de Merkezi Yönetim Bütçesinden yapılan tarımsal destekleme ödemelerinin tarımsal üretim üzerindeki etkisi: 2006–2016 dönemi. Sayıştay Dergisi, 104, 45-63.
• Yılmaz, H. İ., & Çobanoğlu, F. (2017). Türkiye'de Tarım Sektörünü Desteklemeye Yönelik Sağlanan Çeşitli Araçların Tarımsal Üretim Değeri Üzerine Etkilerinin Analizi. Turkish Journal of Agricultural Economics, 23(2), 145-155.