HEALING METHODS IN CHRISTIAN RELIGIOUS BUILDINGS BELIEVED TO HAVE HEALING POWER IN BITHYNIA REGION

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 2, 662 - 673, 29.10.2022

A. Nazlı Soykan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1149515

Öz

Since its existence, mankind has sought various solutions to diseases that his power and knowledge cannot afford, and believed in healing power of dreams, water, religious objects, icons, votive offerings, murals, and saints, etc in situations where medical knowledge falls short. The aim of this study is to examine the healing methods in six churches in the Bithynia region. In this context, primarily healing rituals from the ancient times were examined, and the gods/goddesses believed to have healing power in the Greek and Roman periods and their methods were introduced. The powers of the gods and goddesses, believed to have healing powers in paganism, continued when the Christian belief began to spread and later with Jesus, Mary, and saints. It is seen that the healing stories told in ancient sources are similar to those the Bible and holy texts. However, it is seen that different applications were preferred in healing methods, especially when mental illness and epilepsy were perceived as the intrusion of the devil or the seizure of one's soul. Within the scope of this study, the healing methods in five churches in Bursa (Kumyaka (Sige), Archangels Church; Karacabey, Uluabat (Ulubat), St. Michael Church; Gemlik Panagia Phaneromene Church; İznik Koimesis Church; Tepecik Archangel Michael Church), and in one church in Balıkesir (Erdek, Kapıdağ Yarımadası Panagia Phaneromene Monastery Church) are discussed comparatively in line with the information given in the travel books. As a result, it has been revealed that the treatments applied especially to mental patients in the structures examined have similar applications. In this study, these applications were examined in detail. Since the subject is the healing methods in the churches, detailed architectural presentations of the buildings were not presented; only the healing methods were mentioned.

Anahtar Kelimeler

Healing, Bithynia, Church, Mental Illness, Anargyri

BİTHYNİA BÖLGESİNDE İYİLEŞTİRİCİ GÜCÜ OLDUĞUNA İNANILAN HIRİSTİYAN DİNİ YAPILARINDA ŞİFA YÖNTEMLERİ

Öz

İnsanoğlu varoluşundan itibaren gücünün ve bilgisinin yetemediği hastalıklara çeşitli çözüm yolları aramış, tıbbi bilgilerin yeterli olmadığı yerlerde zaman zaman rüyaların, suyun, dini objelerin, ikonaların, adakların, duvar resimlerinin, aziz ve azizelerin vb. iyileştirici gücü olduğuna inanmışlardır. Bu çalışmanın amacı Bithynia bölgesinde bulunan altı kilisedeki iyileştirme yöntemlerini incelemektir. Bu bağlamda öncelikle antik dönemlerden itibaren iyileştirme ritüelleri incelenmiş, Yunan ve Roma dönemlerindeki iyileştirici gücü olduğuna inanılan tanrılar/tanrıçalar ve yöntemleri tanıtılmıştır. Paganizmde iyileştirme gücü olduğuna inanılan tanrı ve tanrıçaların güçleri, Hıristiyanlık inancı yayılmaya başladığında ve sonrasında da İsa, Meryem, aziz ve azizelerle devam etmiştir. Antik dönem kaynaklarında anlatılan iyileştirme hikayelerinin benzerlerinin İncil’de ve kutsal metinlerde de yer aldığı görülmektedir. Bununla birlikte özellikle akıl hastalığının ve epilepsinin, insanın içine şeytanın girmesi veya ruhunun ele geçirilmesi olarak algılanmasıyla da iyileştirme yöntemlerinde değişik uygulamalar tercih edildiği görülmektedir. Bu çalışma kapsamında Bursa’da bulunan beş yapıdaki (Kumyaka (Sige), Başmelekler Kilisesi; Karacabey, Uluabat (Ulubat), Aziz Mikhael Kilisesi; Gemlik Panagia Phaneromene Kilisesi; İznik Koimesis Kilisesi; Tepecik Başmelek Mikhael Kilisesi), Balıkesir’de ise bir yapıdaki (Erdek, Kapıdağ Yarımadası Panagia Phaneromene Manastırı Kilisesi) iyileştirme yöntemleri seyahatnamelerde aktarılan bilgiler doğrultusunda karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Sonuç olarak incelenen yapılardaki özellikle akıl hastalarına uygulanan tedavilerin benzer uygulamalara sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışmada bu uygulamalar detaylı olarak incelenmiştir. Konu, yapılardaki iyileştirme yöntemleri olduğu için yapıların detaylı mimari tanıtımları yapılmamış, yalnızca iyileştirme yöntemlerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İyileştirme, Bithynia, Kilise, Akıl Hastalığı, Anargyri

Kaynakça

• Bayat, A.H. (2010) Tıp Tarihi. İstanbul: Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği Yayınları.
• Brubaker, L., Haldon J. (2001) Byzantium in the Iconoclast Era (ca. 680-850): The Sources an Annotated Survey. Birmingham Byzantine & Otoman Monograph, 7.
• Buchwald, H. (1969) The Church of the Archangels in Sige near Mudania. Wien-Köln-Graz: Verlag Hermann Böhlaus Nachf.
• Covel, J. (1998) Dr. John Covel Voyages en Turquie 1675-1677, Realites Byzantines 6. Editions P. Lethielleux, Paris.
• Dabovich, S. (1898) The Lives of the Saints. San Francisco: The Murdock Press.
• De Maffei, F. (2004) İznik’te II. Konsil VII. Ökümenik Konsil ve İznik Bakire Meryem Dormisyon Kilisesi Bemasındaki Mozaikler, 109-17, Tarih Boyunca İznik, I. Basım.
• Déroche, V., (2015) Rüyalarda Şifa: Asklepios’tan Doktor Azizlere, (Ed. B. Pitarakis), Hayat Kısa, Sanat Uzun Bizans’ta Şifa Sanatı, s. 12-24. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Eyice, S. (1988) İznik Tarihçesi ve Eski Eserleri. İstanbul: Örünç Ofset.
• Friedlaender, G.E., Friedlaender, L.K. (2016) Saints Cosmas and Damian: Patron Saints of Medicine, Clinical Orthopaedics and Related Research. V.474(8). Pp. 1765-1769.
• Gerlach, S. (2017) Türkiye Günlüğü 1573-1576, 1.Cilt. (Çev: Türkis Noyan). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Hamilton, M. (1906) Incubation or The Cure of Disease in Pagan Temples and Christian Churches. London: W. C. Henderson & Son, St. Andrews Simpkin, Marshall, Hamilton, Kent & Co.
• Hasluck, F. W. (1910) Cyzicus. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hasluck, F. W. (1929) Christianity and Islam under the Sultans. (Ed. Margaret M. Hasluck). Vol I. Oxford: Clarendon Press.
• Kalafati, F. (2010) Byzanz Pracht und Alltag. Bonn: Hirmer.
• Kazhdan, A. ve Ševčenko, N. (1991) Anargyroi, The Oxford Dictionary of Byzantium. Vol. 1, p. 462. Oxford Press.
• Lowden, J. (1998) İkona mı, Put mu? İkonakırıcılık Tartışması, Sanat Dünyamız 69-70, s.207-228. İstanbul: YKY.
• MacFarlane, C. (1850) Turkey and Its Destiny: The Result of Journeys made in 1847 and 1848 to Examine into the State of that Country. Vol 2. pp. 86-92. London: John Murray, Albemarle Str.
• Maguire, H. (2008) From Constantine to Iconoclasm, 65-110, Byzantium 330-1453, (ed. Robin Cormack and Maria Vassilaki). New York: Royal Academy of Arts, Harry N. Abrams, Inc.
• Marks, D.F., M. Murray, B. Evans and C. Willig (2000) Healt Psychology: Theory, Research and Practice. London: Sage.
• Merantzas, C. (2015) Bizans Kültüründe Benliğin Vücut Bulması, (Ed. B. Pitarakis), Hayat Kısa, Sanat Uzun Bizans’ta Şifa Sanatı. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Morrıson, V., Bennett, P. (2006) An Introduction to Health Psychology. England: Pearson Education Limited.
• Ötüken, Y. (2010) Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Güneydoğu mezar odası Nikolaos Siklusu: İkonografik özellikleri ve tarihi çerçevede verilen mesajlar (Ed. S. Yandım). İslam ve Hıristiyan Sanatında Melekler, Peygamberler ve Azizler, s. 185-197. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Kazhdan, A. ve Ševčenko, N. (1991) Anargyroi, The Oxford Dictionary of Byzantium. Vol. 1, p. 462. New York: Oxford Press.
• Ötüken, Y., Durukan, A., Acun, H., Pekak, S. (1986) Türkiye’de Vakıf Abideleri ve Eski Eserler, 4. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Ötüken, Y. (2010) Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Güneydoğu Mezar Odası Nikolaos Siklusu: İkonografik Özellikleri ve Tarihi Çerçevede Verilen Mesajlar, (Ed. S. Yandım), İslam ve Hıristiyan Sanatında Melekler, Peygamberler ve Azizler, s. 185-197. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Pekak, S. (2009) Trilye (Zeytinbağı) Fatih Camisi, Bizans Kapalı Yunan Haçı Planı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Pitarakis, B. (2015) Işık, Su ve Acaibü’l Mahlukat: Doğaüstü Şifa Güçleri, (Ed. B. Pitarakis), Hayat Kısa, Sanat Uzun Bizans’ta Şifa Sanatı, s. 42-63. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Sayılı, A. (1991) Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Schmit, T. (1927) Die Koimesis-Kirche in Nikaia das Bauwerk und die Mozaiken. Berlin und Leipzig: Werlag Von Walter De Gruyter & CO.
• Ševčenko, N.P. (2015) İsa ve Azizlerin Şifa Mucizeleri, (Ed. B. Pitarakis), Hayat Kısa, Sanat Uzun Bizans’ta Şifa Sanatı, s. 26-40. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Spon, J., Wheler, G. (1678) Voyage d’Italie, de Dalmatie, et du Levant. Vol. I, pp. 275. Lyon: Avec Privilege Dv Roy.
• Strati, A., (2015) Kastoria’da Anargyroi’yi Onurlandırmak, (Ed. B. Pitarakis), Hayat Kısa, Sanat Uzun Bizans’ta Şifa Sanatı, s. 42-63. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Umar, B. (2004) Bithynia. Ankara: İnkılap Kitapevi.
• Yıldız, E. (2018) Bursa ve Çevresinde Osmanlı Dönemi Ortodoks Kiliseleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8(2), 261-88.