EXAMINATION OF 5TH,6TH AND 7TH GRADE SOCIAL SCIENCES CURRICULUM OUTCOMES AND TEXTBOOKS IN TERMS OF CULTURE LITERACY

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 2, 756 - 775, 23.10.2023

Meltem Elif Çelik , Selma Güleç

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1247497

Cited By: 2

Öz

Culture is the tradition, custom, architectural structureand way of life that a society s from transfers from generation to generation. Cultural literacy, on the other hand, enable individuals to recognize and own the values and elements that reflect the culture. The aim of this study is to examine cultural literacy aspects within the the 5th, 6th and 7th grade social studies curriculum outcomes and textbooks in terms of cultural literacy. The social studies curriculum, which was updated andput into practice in 2018, was examined in terms of cultural achievenments. After receiving approval from by the ministry of nationa education, the social studies textbooks taught in the 2022-2023 academic year were analyzed in terms of the frequency of including cultural concepts and the distribution of cultural concepts in learning areas. The data were analyzed by content analys is and shown in tables. As a result of the study, it is seen that cultural literacy acquisitions in social studies textbooks are included in the learning areas of individual and society, culture and heritage and global connections,. Notably cultural concepts are mostly at 6th grade level. Culture and heritage elements are at the 5th and 6th grede level; in the 7th grade, it was seen that he took part in the learning area of culture and heritage and global connections. As a result, it has been determind that social studies textbook adequately address the development of gaining cultural literacy, however the types of handicrafts are not sufficiently included in the textbook and suggestions have been developed for improvement.

Anahtar Kelimeler

Culture, Cultural Literacy, Social Studies, Textbooks.

5, 6 ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Kültür Okuryazarlığı Açısından İncelenmesi

Öz

Kültür bir toplumun nesilden nesle aktardığı gelenek, görenek, mimari yapı ve yaşam şeklidir. Kültür okuryazarlığı ise bireylerin kültürü yansıtan değerleri, unsurları tanımasını, sahiplenmesini sağlar. Kültürü anlama, yaşama, sahip çıkma öğrenimi ailede başlar okullarda devam eder. Eğitim ve öğretimin temel amaçlarından biri de toplumun kültürünü bireylere aktarmak ve onları topluma katılmaya hazır hale getirmektir. Okulların kültür aktarımını ve kültür okuryazarlığını sağlamasının önemli yollarından biri de ders kitaplarıdır. Bu araştırmanın amacı 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarının ve ders kitaplarının kültür okuryazarlığı açısından incelenmesidir. Bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman incelemesi deseni benimsenmiştir. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışma sonucunda sosyal bilgiler ders kitaplarında kültür okuryazarlığına ilişkin kazanımların Birey ve Toplum, Kültür ve Miras ve Küresel Bağlantılar öğrenme alanlarında yer aldığı ve kültürel kavramların en çok 6. sınıf düzeyinde geçtiği görülmektedir. 5 ve 6. Sınıf düzeyinde en fazla kavramın Kültür ve Miras; 7. sınıfta ise Kültür ve Miras ve Küresel Bağlantılar öğrenme alanında yer aldığı görülmüştür. Sonuç olarak sosyal bilgiler ders kitaplarının kültür okuryazarlığını kazandırma düzeyinde yeterli olduğu ancak el sanatları türlerinin ders kitabında yeterince yer almadığı tespit edilmiştir ve bu doğrultuda öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültür Okuryazarlığı, Sosyal Bilgiler, Ders Kitapları.

Kaynakça

• Akpınar, M. & Cantürk, A. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültürel farklılık, kültürlerarası duyarlılık algıları ve kültürlerarası eğitime yönelik görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 444-470.
• Akpınar, M & Genç,İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin görüşleri. Kastomonu Eğitim Dergisi, 25(1), 249-268.
• Arıkan, İ. (2012). İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin kültürel miras ile ilgili başarı düzeyleri ve tutumlarının bazı değişkenlerle incelenmesi (Adıyaman Örneği) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Artun, E. (2006). Adana halk kültürü. Ulusoy matbaacılık.
• Aslan, S. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çok kültürlü eğitim ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 18(2), 231-253.
• Atwood, V. A. (1982). A historical perspective of socialstudies. Journal of Thought. 17 (3), 7-11.
• Cantürk, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kültür ve miras öğrenme alanına yönelik sınıf içi uygulamalarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi].
• Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1),185-203.
• Çulha Özbaş, B. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler derslerinde kültürel miras eğitimi. M. Safran. (Ed.). Sosyal bilgiler eğitimi içinde (702-718). Pegem Akademi.
• Demir Y. & Atasoy, E. (2018).5. Sınıf sosyal bilgiler ders kitabının (2017) değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 753-780.
• Dere, I. & Ateş, Y. (2022). Alternative literacy in the Turkish social studies curriculum. Online Submission, 1(1), 1-20.
• Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürden yararlanma: öğretmen adaylarının kültür portfolyolarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28),1-19.
• Dilek, A. Baysan, S. & Öztürk, A. A. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi üzerine yapılan yüksek lisans tezleri: bir içerik analizi çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 581-602.
• Dündar, R. & Kızık, M. M. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerine göre kültürel okuryazarlık. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 7(1), 144-157. DOI: 10.38015/sbyy.1227233
• Eaglestone, R. (2021). ‘Powerfulknowledge’, ‘culturel literacy’ andthestudy of literatureinschools. İMPACT Philosophyof educationsocietyofgreatBritain,26, 2-41.
• Eguz, Ş. (2021). Adequacy of thesocialstudies curriculum in terms of cultural literacyskills. The Eurasia Proceedings of Educational&SocialScience(EPESS), 23, 88-92.
• El Naggar, A. F. (2020). Using some reading modes for developing the EFL culturelliteracy of englishsectionstudents at ZagazigFacultyofeducation. Journal of faculty of education, 31(122), 1-18.
• Flinders, D. J. (1996). Teaching for cultural literacy: A curriculum study. Journal of Curriculumand supervision, 11(4), 351-366.
• Flinders, David, J. (1996). Teachingforculturelliteracy: A curriculumstudy.Journalof curriculum andsupervision11(4), 351-366.
• Fravell, H., Thackrah, R. & Hoffman, J. (2013). Developing indigenous Australian cultural competence: A model for implementing indigenous content in the curricula. Journal of Teaching and Learning for Graduate Employability, 4(1), 39-57.
• Gençalp, H. (2019). Görsel kültür, çoklu okuryazarlık ve çoklu biçimlilik bağlamında sosyal medya iletileri. Global mediajournal TR Edition, 10(19), 52-76.
• Güleç, S. & Hüdavendigar, M. N. (2020). Sosyal bilgiler eğitimi alanında okur yazarlık becerisi başlığında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International journal of Humanities and Research, 4(3), 24-36.
• Gülersoy, A., E. (2013). İdeal ders kitaplarının arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. İnternational Journal of New Trendsin Arts, Sports & Science Education, 2, 8-26.
• Gürel, D. & Çetin. T. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve kültür aktarımında edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(2), 22-44.
• Gürkan, B. (2015). Sosyal bilgiler ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Gürsoylar, G. (2019). Ortaokul 7. sınıf sosyal bilgiler dersi kültür ve miras öğrenme alanının öğretiminde tarihsel empatinin kullanılması: bir eylem araştırması. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Güvenç, H. (2022). Sosyal bilgiler kültür ve miras öğrenme alanının sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri açısından analizi. [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi].
• Helms, R. G., Trejo, C. and Fultz, R. (2013). Global and cultural literacy. Journal of İnternaitonal Diversity , 1, 39-47.
• Hirsch, E.D. (1987). Culturel Literacy: WhateveryAmericansneedtoknow. Boston: Houghton Mifflin Company.
• House, E. R., Emmer, C. and Lawrance, N. (1991). Cultural literacy reconsidered. Literacy for a diverse society: Perspective, practis and policies , 58-74.
• İbrahimoğlu, Z. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültür kavramını ve farklı kültürlere yaklaşımı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 119-152.
• Kafadar, T. & Şan, S. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre kültürel okuryazarlık. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 59, 214-234.
• Kalaycı, N. & Baysal, S. B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2005-2017- 2018). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1),106-129.
• Karasar, İ. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi, kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel yayınları.
• Karslı, Ö. (2016). Ernst Cassirer’de kültürün anlamı. Jomelips, 1(2), 38-59.
• Keith, A. M. (2020). İmplementing a scripted literacy curriculum: A Culturally ResponsiveApproach. [Dissertation of phd. Unviersity of Washington].
• Kelleher, J. (2002). Culturel literacyandhealth. Commentaries,13(5), 497-500.
• Kılcan, B. & Akbaba, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kültürel mirasa duyarlılık değerine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Zeitschriftfürdiewelt der Türken Journal of world of Turks 5(3), 113-137.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirasın korunma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor, 82, 19-31.
• Köksal, H. (2010). Türkiye’de tarih öğretimi tartışmalar ve tarih öğretiminde kültür okuryazarlığı. K. Çayır (Ed.). Eğitim, çatışma ve toplumsal barış. Türkiye’den ve Dünya’dan örnekler. Tarih Vakfı.
• Maden, C. (2022). 6. Sınıf sosyal bilgiler dersi “kültür ve miras” öğrenme alanındaki kazanımlara erişme düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi.[Yüksek lisans tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi].
• May, İ. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında kültür ve miras ünitesinde kazanımlarının incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi].
• Mejuyev, V. (1987). Kültür ve Tarih. (S. H. Yokova, Çev.). Başak Yayınları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 32, Sayı 2, 2023, Sayfa 756-775 774
• Memişoğlu, F. & Ilgıt, A. (2017). Syrian refugees in Turkey: Multifaceted challenges, diverse player sand ambiguous policies. MediterraneanPolitics, 22(3), 317-338.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data anaslysis. Saga Publication.
• Öztürk, H.(1993) Eğitim sosyolojisi. Hatipoğlu yayınları.
• Pehlivan, A. & Kolaç, E. (2017). Açık-örgün eğitim sosyal bilgiler ders kitapları ve öğretim programında somut olmayan kültürel miras ögeleri. Turkishstudies 11(19),655-670. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10095
• Polat, S. (2019). Sosyal Bilgilerde kültürel miras konularının öğretimi. T. Çelikkaya, Ç. Ö. Demirbaş, T Yıldırım ve H. Yakar (Ed). Sosyal bilgiler öğretimi II. İçinde (357-387). Pegem A yayıncılık.
• Septiani, D. W. & Maftuh, B. (2020). Application of problem based learning (PBL) model to imprve cultural literacy capabilities of elemantary school students. İn İnternational Conference on Elemantry Education, 2(1), 566-580.
• Sertkaya, K. B. (2010). Ilköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler dersi öğetiminde kültür aktarımı ve kültürel kimlik geliştirme. [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi].
• Setemen, K. , Widiana, I. W. and Antara, I.G.W.S. (2023). Multicultural learning based on blended learning social studies and the impact on nationalism attitude viewed from students cultural literacy level. Nurture, 17(3), 314-324.
• Sujastika, I. ve Abdulkarim, A. (2021).Civiceducation textbook presentation of seventh grade based on cultural literacy and citizenship. Proceedings of the annual civic education conference (ACEC 2021).
• Sümbül, M. (1997). Halk oyunlarının işlevleri. Folklor ve Edebiyat Etnoloji Halk Bilim Antropoloji üç aylık dergisi, 11, 1-20.
• Şahin, M. (2019). Kültür değişimleri ve eğitim. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(3), 458- 466.
• Tekkök, T. (2019). 6. Sınıf sosyal bilgiler “kültür ve miras” öğrenme alanında hikâye anlatım yönteminin akademik başarıya etkisi.[Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi].
• Tenekeci, M. &Dursun, H. (2019). 2018-2019 eğitim öğretim yılında 6.sınıflarda okutulan Türkçe ders kitaplarına yönelik öğretmen görüşleri. Al-Farabi İnternational Journal on Social Science, 2(4), 1-12.
• Toksoy, B. (2022). 4. Sınıf sosyal bilgiler dersi kültür ve miras öğrenme alanının öğretmen görüşleri ve ders kitabı açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi].
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2022). Türk Dil Kurumu sözlükleri. Web: https://www.tdk.gov.tr/. Erişim tarihi: 24.12.2022
• Ünlü, İ. (2012). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin kültür algılarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1),77-92.
• Vander Zanden, J. W. (1990). Sociology. McGraw- Hill Publishing Company. Western Sydney Unıversty. (2023). What is culturelLiteracy?.https://www.westernsydney.edu.au/studysmart/home/cultural_literacy/ what_is_cultural_literacy adresinden 21.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Yatkın Bozkurt, Ş., Özen, F. &Altunbay, M. (2020). Küreselleşme, kültürel etkileşim, kültürel okuryazarlık ve eğitim. M. Güçlü (Ed). Eğitim Antropolojisi. Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. &Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (4. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. &Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zor, A. (2014). Kültürel okuryazarlık açısından görsel sanatlar dersinin önemi. Ulakbilge, 2(4), 1-13.