MACROECONOMIC PERFORMANCE MEASUREMENT WITH ÇKKV METHODS: THE CASE OF D8 COUNTRIES IN 2021-2022

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 1, 397 - 420, 30.04.2024

Cengiz Hokka , Selahattin Bektaş

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1404618

Öz

The aim of this study is to assess the macroeconomic performance of the D8 Group (Bangladesh, Indonesia, Iran, Malaysia, Egypt, Nigeria, Pakistan, Turkey) countries for the period 2021-2022. For this purpose, five macroeconomic performance criteria were identified. These criteria are chosen in line with the current literature. These criteria are GDP, Unemployment, Inflation, Misery Index and GDP per capita. In the study, the Entropy method, which is in the objective weighting group, is used in criterion weighting for performance analysis. Aras method is used as the performance ranking method. Looking at the results obtained from the analysis, according to the results of the Entropy method, the first three criteria with the most important weight in the analyzed period (2021-2022) are determined as Inflation, Misery Index and GDP Per Capita, respectively. According to the results of the Aras method, the top three countries with the best macroeconomic performance for the period analyzed (2021-2022) are Malaysia, Bangladesh and Indonesia, respectively.

Anahtar Kelimeler

Entropy, Aras, D8 Countries, Macroeconomic Performance, Performance Analysis.

ÇKKV YÖNTEMLERİYLE MAKROEKONOMİK PERFORMANS ÖLÇÜMÜ: 2021-2022 DÖNEMİ D8 ÜLKELERİ ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, D8 Grubu (Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan Türkiye) ülkelerinin 2021-2022 dönemi için makroekonomik performanslarını değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda beş adet makroekonomik performans kriteri belirlenmiştir. Bu kriterler güncel literatüre paralel olarak seçilmiştir. Söz konusu kriterler GSYİH, İşsizlik, Enflasyon, Sefalet Endeksi ve Kişi Başına Düşen GSYİH olarak belirlenmiştir. Çalışmada performans analizi için kriter ağırlıklandırmada objektif ağırlıklandırma grubunda olan Entropi yöntemi kullanılmıştır. Performans sıralama yönteminde ise Aras yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada yapılan analiz sonuçlarına bakıldığında, Entropi yönteminin sonuçlarına göre incelenen dönemde (2021-2022) en önemli ağırlığa sahip ilk üç kriter sırasıyla Enflasyon, Sefalet Endeksi ve Kişi Başına Düşen GSYİH olarak tespit edilmiştir. Performans sıralaması sonuçlarına bakıldığında ise Aras yöntemi sonuçlarına göre incelenen dönem için (2021-2022) en iyi makroekonomik performansı sağlayan ilk üç ülkenin sırasıyla Malezya Bangladeş ve Endonezya olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Entropi, Aras, D8 Ülkeleri, Makroekonomik Performans, Performans Analizi

Kaynakça

• Al, İ. ve Demirel, S. K. (2022). Türkiye’nin makroekonomik performansının TOPSIS yöntemiyle değerlendirilmesi: 2002-2019 dönemi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 202-222. https://doi.org/10.30798/makuiibf.860476
• Apan, M., ve Tiyek, R. (2023). Makroekonomik performans ve Entegre CRITIC tabanlı MABAC karar verme yaklaşımı: Türkiye ekonomisinin 2008-2021 dönem verisinden kanıtlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(100. Yıl Özel Sayısı), 44-65. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1314956
• Arsu, T. (2022). Assessment of Macroeconomic Performances and Human Development Levels of BRICS and MINT Countries Using CRITIC and COPRAS Methods. Pacific Business Review (International), 14(10): 1-19.
• Balcerzak, A. P. ve Pietrzak, M. B. (2016). Application of TOPSIS Method for analysis of sustainable development in European Union Countries. Institute of Economic Research Working Papers, 22/2016, Institute of Economic Research (IER), Toruń. Erişim adresi http://hdl.handle.net/10419/219805
• Balezentis, A., Balezentis, T., and Valkauskas, R. (2010). Evaluating situation of Lithuania in the European Union: Structural indicators and MULTIMOORA method. Technological and Economic Development of Economy, 16(4), 578–602. https://doi.org/10.3846/ tede.2010.36
• Barro, R. J., (1999). Reagan vs. Clinton: Who’s the Economic Champ?”, Business Week, February 22, 22.
• Bayyurt, N. (2011). İşletmelerde Performans değerlendirmenin önemi ve performans göstergeleri arasındaki ilişkiler. Sosyal Politika Konferansları Dergisi, 0(53), 577-592.
• Bektaş, S. ve Baykuş, O. (2023). Critic ve mairca yöntemleriyle Türk Dünyası ülkeleri, Türkiye ve Rusya’nın 2010-2020 dönemi için makroekonomik performanslarının analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (39), 107-122. https://doi.org/10.18092/ulikidince.1173274
• Belke, M. (2020). CRITIC ve MAIRCA yöntemleriyle G7 Ülkelerinin makroekonomik performansinin değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Prof. Dr. Sabri Orman Özel Sayısı, 120-139.
• Calmfors, L. and Driffill, J., (1988), “Bargaining Structure, Corporatism and Macroeconomic Performance”, Economic Policy, 3(6), 13-61.
• Coşkun, A. E. (2022). BRICS-T Ekonomilerinin makroekonomik performanslarının değerlendirilmesi: Entropi tabanlı WASPAS yaklaşımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(45), 1320-1340.
• Daşbaşı, B., Barak, D., ve Çelik, T. (2019). Türkiye için makroekonomik performans endeksinin analizi (1990-2017): Yapay sinir ağı yaklaşımı. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 93-112. https://doi.org/10.33399/biibfad.589206
• Demireli, E. ve Özdemir A. Y. (2013). Seçilmiş Avrupa ülkelerinde makroekonomik performans ölçümü: Şans kısıtlı veri zarflama analizi ile bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37: 303-320.
• Dündar, S. (2023). TR83 bölgesinde K-Means ve ARAS yöntemiyle kompost tesisi kuruluş yeri seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38(4), 2607-2624. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1100386
• Ecer, F. (2016). ARAS yöntemi kullanılarak kurumsal kaynak planlaması yazılımı seçimi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8 (1): 89-98.
• Ersoy N. (2023). MEREC-MULTIMOOSRAL modeli ile OECD ülkelerinin makroekonomik performanslarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 471-491.
• Eyüboğlu, K. (2016). Comparison of developing countries’ macro performances with AHP and TOPSIS methods. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 131-146.
• Eyüboğlu, K. (2017). Türk dünyasında yer alan ülkelerin makro performanslarının karşılaştırılması. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 83, 331-350.
• Firme, V. A. C. ve Teixeira, J. R. (2014). Index of macroeconomic performance for a subset of countries: A Kaldorian analysis from the magic square approach focusing on Brazilian Economy in the period 1997-2012. Panoeconomicus, 5(Special Issue), 527-542.
• Karaca, Z. (2023). Entropi-TOPSIS yöntemi ile illerin yatırım ortamının değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 571-581. https://doi.org/10.17336/igusbd.1066479 Karamı, A. and Johansson, R. (2014). Utilization of multi attribute decision making techniques to ıntegrate automatic and manual ranking of options”, Journal of Information Science and Engineering, 30: 519-534.
• Kasap, A. (2023). HANKE sefalet endeksi ile demografik ve sosyal göstergeler arasındaki ilişkinin ampirik analizi kırılgan beşli örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(1), 146-160. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1291877
• Koşaroğlu, Ş. M. (2021). E7 Ülkelerinin makroekonomik performanslarının ENTROPİ ve ARAS yöntemleriyle karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (68), 203-221. https://doi.org/10.51290/dpusbe.833885
• Lovell, C. A. K. (1995). Measuring the macroeconomic performance of the Taiwanese economy. International Journal of Production Economics, 39, 165–178.
• OECD; (1987), “OECD Economic Outlook”, 41, June.
• Okun, Arthur; (1970). The Political economy of prosperity. Washington DC. Brookings.
• Orhan, M. (2020). Avrupa Birliği ülkeleri ile Avrupa Birliği üyeliğine aday olan ülkelerin makroekonomik performanslarının Aras yöntemi ile kıyaslanması. Journal of Humanities and Tourism Research, 10 (1): 115-129.
• Öksüzkaya, M., ve Yaşar, Z. R. (2022). Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’nin 2016 – 2020 yılları arası makroekonomik performansının ARAS ve COPRAS yöntemleri ile karşılaştırılması. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 171-198.
• Önder E. ve Boz C., (2017). Comparing macroeconomic performance of the Union for the Mediterranean Countries using Grey Relational Analysis and Multi-Dimensional Scaling. European Scientific Journal, vol.13, pp.285-299.
• Özden, Ü. H. (2012). AB’ye üye ülkelerin ve Türkiye’nin ekonomik performanslarına göre VIKOR yöntemi ile sıralanması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 455- 468.
• Paksoy, S. ve Dawai, A. (2021). FTOPSIS ve TOPSIS yöntemleri ile Sudan’ın makroekonomik performansının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 255-271.
• Podvezko, V. (2011). The Comparative analysis of MCDA methods SAW and COPRAS. Engineering Economics, 22(2), 134-146.
• Riratanaphong, C. and van der Woordt, T.J.M. (2015). Measuring the added value of workplace change: Performance measurement in theory and practice. Facilities, 33(11-12), 773-792.
• Sevgin, H. ve Kundakcı, N. (2017). TOPSIS ve MOORA yöntemleri ile Avrupa Birliği’ne üye olan ülkelerin ve Türkiye’nin ekonomik göstergelere göre sıralanması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 87-108.
• Skare, M. and Rabar, D. (2017). Measuring sources of economic growth in OECD Countries. Engineering Economics, 28(4), 386-400.
• Topçu, B. A. ve Oralhan, B. (2017). Türkiye ve OECD Ülkeleri’nin temel makroekonomik göstergeler açısından çok kriterli karar verme yöntemleri ile karşılaştırılması. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), 3(14), 260-277.
• Urfalıoğlu, F. ve Genç, T. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye’nin ekonomik performansının Avrupa Birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 35(2), 329-360.
• Wang, C.-N. and Le, A. (2018). Measuring the macroeconomic performance among developed countries and Asian developing countries: Past, present, and future. sustainability, 10(10), 3664.
• Yalman, İ. N., Koşaroğlu, Ş. M. ve Işık, Ö.(2023). 2000-2020 döneminde TÜRKİYE ekonomisinin makroekonomik performansının MEREC-LOPCOW-MARCOS modeliyle değerlendirilmesi. Finans-Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, (664), 57-86.