THE DEVELOPMENT DISCOURSE AND ZAFER NEWSPAPER DURING THE DEMOCRATIC PARTY ERA

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 1, 134 - 150, 30.04.2025

Kadir Bendaş , Ömer Alanka

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1488579

Öz

The Democratic Party mostly used the economy as its primary tool of propaganda,both during in the years of opposition and in the years of power. In particular, the discourse on development was one of the most important elements in the communication of the Democratic Party with its audience. The newspaper Zafer, which was the spokesperson of the Democratic Party, frequently and enthusiastically featured the party’s development rhetoric on its front page. In this context, one of the biggest supporters of the Democratic Party was Zafer newspaper. This study examines the political events during the Democrat Party era and explores the influence of the economy on these political events..The ideological discourse of the Democratic Party, especially on economic development through the press, was analyzed using Teun Adrian Van Dijk’s critical discourse analysis method. In the study, copies of Zafer Newspaper published between 1957-1960 were examined and 3 newspapers were selected as the sample. The analysis revealed that economic news about the economy was ideologically framed and detached from its real context. In general, an ideologically polarizing language was used in the news, and the news was presented in a discriminatory style employing “us” versus “them” narrative. The development discourse was transformed into an ideological tool that mask the DP's economic and political decline.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, Development, Zafer Newspaper, Economy, Critical Discourse

DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE KALKINMA SÖYLEMİ VE ZAFER GAZETESİ

Öz

Demokrat Parti hem muhalefet yıllarında hem de iktidar yıllarında bir propaganda aracı olarak en çok ekonomiyi kullanmıştır. Özellikle kalkınma söylemi Demokrat Parti’nin kendi kitlesiyle kurduğu iletişimde en önemli unsurların başında gelmiştir. Demokrat Parti’nin sözcülüğünü yapan Zafer gazetesi ise Demokrat Parti’nin kalkınma konusundaki söylemlerini sık sık birinci sayfasından coşkulu bir şekilde vermeye çaba göstermiştir. Bu bağlamda Demokrat Parti’nin en büyük destekçilerinden birisi Zafer gazetesi olmuştur. Yapılan bu çalışmada Demokrat Parti döneminde yaşanan siyasi olaylar ele alınmış ve ekonominin bu siyasi olaylar üzerindeki etkileri sorgulanmıştır. Bu bağlamda Demokrat Parti’nin özellikle basın yoluyla ekonomik kalkınma konusunda yapmış olduğu ideolojik söylemler Teun Adrian Van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada 1957-1960 yılları arasında yayımlanan Zafer Gazetesi nüshalar incelenmiş ve örneklem olarak 3 adet gazete seçilmiştir. Yapılan analizler neticesinde ekonomi ile ilgili haberlerin ideolojik bir şekilde kurgulandığı ve haberlerin kendi gerçek bağlamlarından koparıldığı görülmüştür. Haberlerde genel olarak ideolojik biçimde kutuplaştırıcı bir dil kullanılmış ve haberler “biz” ve “onlar” şeklinde ayrıştırıcı bir üslupla verilmiştir. Kalkınma söylemi DP’nin ekonomik ve siyasi olarak kötü gidişatını gizleyen bir ideolojik söyleme dönüştürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, Kalkınma, Zafer Gazetesi, Ekonomi, Eleştirel Söylem

Kaynakça

• Acar, Y. (1995). Tarihsel Açıdan Türkiye Ekonomisi ve İzlenen İktisadi Politikalar (1923-1963). Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Ahmad, F. (1977). The Turkish Experiment in Democracy 1950-1975. C. Hurst & Co.
• Albayrak, M. (2004). Türk siyasi tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Phoenix Yay.
• Atayakul, F. A. (2007). Türkiye’de Demokrat Parti döneminde genel seçimler (1950-1954-1957). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atayakul, F. A. (2007). Türkiye’de Demokrat Parti döneminde genel seçimler (1950-1954-1957). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, M. H. (2018). Demokrat Parti döneminde ekonomik yapı (1950-1960). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Berkes, N. (1974). The Development of Secularism in Turkey. McGill-Queen's University Press. Boratav, K. (2005). Türkiye iktisat tarihi 1908-2002. İmge Kitabevi.
• Cillov, H. (1995). Türkiye ekonomisi. Sermet Matbaası.
• Çavdar, T. (2019). Türkiye’nin demokrasi tarihi. İmge Kitabevi.
• Demir, A. (2018). Demokrat Parti’nin Muhalefetten İktidara Geçiş Sürecinde Zafer Gazetesi (1949-1950). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güneş, M. (2012). “Adnan Menderes ve halkevleri”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12 (25), 141-155.
• Hale, W. (1981). The Political and Economic Development of Modern Turkey. St. Martin's Press.
• Kaçar, M. S. (2019). Çok partili siyasi hayata geçiş ve Demokrat Parti iktidarı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kasaba, R. (1993). The Ottoman Empire and the World Economy: The Nineteenth Century. SUNY Press.
• Keyder, Ç. (1987). State and Class in Turkey: A Study in Capitalist Development. Verso.
• Küçük, A. (2009). “Türkiye’de 1950-1960 arası dönemde hukuki gelişmeler ve fiili uygulamalar: Türkiye ne oranda demokratikleşebildi?”. Demokrasi Platformu Dergisi, 5 (17).
• Menderes, A. (1950). T.B.M.M. Tutanak Dergisi, Dönem: IX, Cilt: 1, 24-32.
• Öniş, Z. (1991). State and Market: The Political Economy of Turkey in Comparative Perspective. Lynne Rienner Publishers.
• Özer, Ö. (2015). “Teun Adrian Van Dijk örneğinde eleştirel söylem çözümlemesi”. Besim Yıldırım (Ed.), İletişim Araştırmalarında Yöntemler içinde. Literatürk Yayınları.
• Özer, Ö. (2018). Gökyüzüne çığlık öncülerden eleştirel söylem yaklaşımları ve özgün çözümlemeler. Literatürk Academia.
• Öztürk, O. (2007). Demokrat Parti Dönemi Basın Rejimi ve Zafer Gazetesi (1957-1960) Ulus Gazetesi İle Karşılaştırmalı Bir İnceleme. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tokmak, M. (2007). Basın-iktidar ilişkileri çerçevesinde Demokrat Parti ve Ankara radyosu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
• Topuz, H. (2014). II. Mahmut’tan holdinglere Türk basın tarihi. Remzi Kitabevi.
• Uyar, H. (2017). Demokrat Parti iktidarında CHP 1950-1960. Doğan Kitap.
• Van Dijk, T. A. (1988). New analysis: Case studies of international and national news in the press. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Yardım, G. ve Doğruel, H. (2019). “Eleştirel söylem çözümlemesi bağlamında haber metinlerinin incelenmesi: Pippa Bacca cinayeti örneği”. Erciyes İletişim Dergisi, 6 (1), 137-148. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.516124
• Zürcher, E. J. (2004). Turkey: A Modern History. I.B. Tauris.