THE IMPACT OF AGRICULTURAL SUPPORT POLICIES ON AGRICULTURAL PRODUCTION IN TÜRKİYE

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 2, 1135 - 1148, 24.10.2025

Muhittin Ekiz , Ozan Çağrı Demiray

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1647356

Öz

In this study, we investigate the impacts of agricultural support on agricultural production in the Turkish economy. We use annual data from 1994 to 2023. In this context, we examine the effects of agricultural subsidies, agricultural credits, agricultural employment and fixed capital formation in the agricultural sector on agricultural production. We apply ARDL approach, which consists of the estimation of ARDL model, error correction model and ARDL bounds tests for cointegration. According to our results, agricultural employment does not have any significant impact, and fixed capital formation and agricultural credits have significant positive impacts on agricultural production. Agricultural subsidies exhibit a relatively lower effect on agricultural production, implying that credits are more efficient than subsidies. The results also indicate that the production imbalances caused by short-term shocks in the agricultural sector quickly recover within a year. Our findings imply that agricultural support policies should be organized with a comprehensive approach that prioritizes credit access and reevaluates the allocation of subsidies. The effectiveness and efficiency of the implemented policies should be carefully monitored by policymakers. Therefore, a balanced and strategic agricultural support approach is essential for promoting a sustainable and productive agricultural sector.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Support , Agricultural Production , Turkish Economy , ARDL

TÜRKİYE’DE TARIMSAL DESTEKLEME POLİTİKALARININ TARIMSAL ÜRETİM ÜZERİNE ETKİSİ

Öz

Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde tarımsal desteklerin tarımsal üretim üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Çalışmada 1994-2023 dönemini kapsayan yıllık veriler kullanılmıştır. Bu kapsamda, tarımsal sübvansiyonlar, tarımsal krediler, tarımsal istihdam ve tarım sektöründeki sabit sermaye oluşumunun tarımsal üretim üzerindeki etkileri incelenmiştir. Uygulamada ARDL yaklaşımı (ARDL modeli, hata düzeltme modeli ve ARDL sınır testi) kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, tarımsal istihdamın tarımsal üretim üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır; buna karşılık sabit sermaye oluşumu ile tarımsal kredilerin tarımsal üretim üzerinde anlamlı pozitif etkileri vardır. Tarımsal sübvansiyonlar, tarımsal üretim üzerinde daha düşük bir etkiye sahiptir; bu da kredilerin sübvansiyonlardan daha verimli olduğuna işaret etmektedir. Sonuçlar ayrıca, tarım sektöründe kısa vadeli şokların neden olduğu üretim dengesizliklerinin bir yıl içinde hızla düzeldiğini göstermektedir. Bu bulgular doğrultusunda, tarımsal destek politikaları, kredi erişimini önceliklendiren ve potansiyel olarak sübvansiyonların tahsisini yeniden değerlendiren kapsamlı bir yaklaşımla düzenlenmesi gerekmektedir. Uygulanan politikaların etkinliği ve verimliliği politika yapıcılar tarafından dikkatlice izlenmelidir. Bu nedenle, sürdürülebilir ve üretken bir tarım sektörünün teşvik edilmesi için dengeli ve stratejik bir tarımsal destek yaklaşımı esastır.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Teşvikler , Tarımsal Üretim , Türkiye Ekonomisi , ARDL

Kaynakça

• Akça, H., & Altuntaş, H. (2022). Tarımsal desteklerin tarımsal çıktı üzerindeki etkisi: Türkiye için ampirik bir analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 560–572. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1125443
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1979). A simple test for heteroscedasticity and random coefficient variation. Econometrica, 47(5), 1287. https://doi.org/10.2307/1911963
• Bulut, E. (2020). Türkiye’de uygulanan tarımsal destekleme politikalarının üretim etkisi [PhD]. İstanbul Universitesi.
• Cameron, A. C., & Trivedi, P. K. (1990). The information matrix test and its implied alternative hypotheses.
• Demirdöğen, A., Olhan, E., & Chavas, J.-P. (2016). Food vs. fiber: an analysis of agricultural support policy in Turkey. Food Policy, 61, 1–8. https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2015.12.013
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057. https://doi.org/10.2307/1912517
• Durbin, J., & Watson, G. S. (1971). Testing for serial correlation in least squares regression.III. Biometrika, 58(1), 1–19. https://doi.org/10.1093/biomet/58.1.1
• Erdal, G., & Erdal, H. (2008). Türkiye’de tarımsal desteklemeler kapsamında prim sistemi uygulamalarının etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1), 41–51.
• EVDS Data Central. (n.d.). Central Bank of the Republic of Turkey. Retrieved July 7, 2024, from https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
• Gezer, T., & Gezer, M. A. (2022). Tarımsal destek ve kredilerin tarımsal üretim üzerindeki etkinliği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(4), 1102–1113. https://doi.org/10.30910/turkjans.1151057
• Hassler, U., & Wolters, J. (2006). Autoregressive distributed lag models and cointegration. Allgemeines Statistisches Archiv, 90(1), 59–74. https://doi.org/10.1007/s10182-006-0221-5
• Işık, H. B., & Bilgin, O. (2016). The effects of agricultural support policies on agricultural production: the case of Turkey. 2nd Multidisciplinary Conference, 111–119. https://doi.org/10.19275/RSEPCONFERENCES017
• Kripfganz, S., & Schneider, D. C. (2020). Response surface regressions for critical value bounds and approximate p‐values in equilibrium correction models1. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 82(6), 1456–1481. https://doi.org/10.1111/obes.12377
• Kripfganz, S., & Schneider, D. C. (2023). ardl: estimating autoregressive distributed lag and equilibrium correction models. The Stata Journal: Promoting Communications on Statistics and Stata, 23(4), 983–1019. https://doi.org/10.1177/1536867X231212434
• Merdan, K. (2023). Türkiye’de tarımsal büyümeye etki eden ekonomik faktörler (bir regresyon analizi). KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi (KMUSEKAD), 25(45), 1125–1142.
• Oğul, B. (2022). Tarımsal destekler ve tarımsal üretim ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine ampirik bulgular. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 8(1).
• Pata, U. K., & Isik, C. (2021). Determinants of the load capacity factor in China: a novel dynamic ARDL approach for ecological footprint accounting. Resources Policy, 74, 102313. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2021.102313
• Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1998). Generalized impulse response analysis in linear multivariate models. Economics Letters, 58(1), 17–29. https://doi.org/10.1016/S0165-1765(97)00214-0
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289–326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Ramsey, J. B. (1969). Tests for specification errors in classical linear least-squares regression analysis. Journal of the Royal Statistical Society Series B: Statistical Methodology, 31(2), 350–371. https://doi.org/10.1111/j.2517-6161.1969.tb00796.x
• Şaşmaz, M. Ü., & Özel, Ö. (2019). Tarım sektörüne sağlanan mali teşviklerin tarım sektörü gelişimi üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, 50–65.
• SBB. (n.d.). Presidency of Strategy and Budget. Retrieved September 9, 2024, from https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Sekt%C3%B6rler-%C4%B0tibar%C4%B1yla-Sabit-Sermaye-Yat%C4%B1r%C4%B1mlar%C4%B1-Toplam.pdf
• TBB Data Query System. (n.d.). Banks Association of Türkiye. Retrieved July 7, 2024, from https://verisistemi.tbb.org.tr/index.php?/tbb/report_bolgeler
• Terin, M., Aksoy, A., & Güler, İ. O. (2013). Tarımsal büyümeye etki eden ekonomik faktörlerin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(3), 41–50.
• TurkStat. (n.d.). Turkish Statistical Institute Data Portal for Statistics. Retrieved September 9, 2024, from https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Istihdam,-Issizlik-veUcret-108
• Uzmay, A. (2009). Türkiye’de pamukta uygulanabilir destekleme araçlarından destekleme alımı ve fark ödeme sisteminin refah etkileri: kısmi denge analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(1), 53–62.
• Yılmaz, H. İ., & Çobanoğlu, F. (2017). Türkiye’de tarım sektörünü desteklemeye yönelik sağlanan çeşitli araçların tarımsal üretim değeri üzerine etkilerinin analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(2), 145–155. https://doi.org/10.24181/tarekoder.364880
• Author Contributions All the authors have equal contributions.