SUKUK- GSYİH İLİŞKİSİ VE KURUMSAL SUKUK – KAMU SUKUK FARKI: İSLAMİ OLMAYAN VE İSLAMİ ÜLKELERDEN KANITLAR

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 2, 1588 - 1598, 24.10.2025

Melek Nur Osanmaz , İbrahim Halil Ekşi , Samet Gürsoy , İfet Bilir

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1659088

Öz

Günümüzde sukuk, hem İslami hem de İslami olmayan ülkelerde hükümetler, şirketler ve bankalar tarafından ihraç edilen önemli bir finansal araçtır. Bu bağlamda, sukuk ihraçlarının ulusal ekonomiler üzerindeki etkileri, özellikle ihraççının türüne göre farklılık gösterip göstermediği açısından önemli bir araştırma konusudur. Bu çalışmanın temel amacı, sukuk ihraçlarının ekonomik etkilerini egemen ve kurumsal ihraçlar bağlamında karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Literatüre katkıda bulunmayı amaçlayan bu çalışma, sukukun ekonomik etkilerini ihraççı sahipliği perspektifinden ele almakta ve egemen ve kurumsal sukuk ihraçlarını iki ayrı kategori olarak incelemektedir. Ayrıca analiz, bu etkileri İslami olmayan ülkeler ve İslami ülke örnekleri çerçevesinde değerlendirmektedir. Bu bağlamda, 2007-2023 dönemi için yedi İslami olmayan ülke ve yedi İslami ülke seçilerek çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Bulgular, İslam dışı ülkelerdeki egemen sukuk ihraçlarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Buna karşılık, kurumsal sukuk ihraçlarının İslam dışı ülkelerin GSYİH'si üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Öte yandan, İslam ülkelerinde egemen sukuk ihraçlarının GSYİH üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bu bulgular, sukukun ekonomik etkilerinin ülkelerin yapısal ve bağlamsal farklılıklarına göre değiştiğini ortaya koymaktadır; bu nedenle, analizlerde bu tür faktörlerin dikkate alınması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sukuk , Ekonomik Büyüme , İslami Olmayan Ülkeler ve İslam Ülkeleri , Kurumsal-Kamu Farkı

THE SUKUK - GDP RELATIONSHIP AND CORPORATESOVEREIGN SUKUK DISTINCTION: EVIDENCE FROM NON-ISLAMIC AND ISLAMIC COUNTRIES

Öz

At present, sukuk is an important financial instrument issued by governments, companies and banks in both Islamic and non-Islamic countries. In this context, the effects of sukuk issuances on national economies are an important research topic, especially in terms of whether they differ according to the type of issuer. The main purpose of this study is to analyze the economic impacts of sukuk issuances comparatively in the context of sovereign and corporate issuers. Aiming to contribute to the literature, this study examines the economic effects of sukuk from the perspective of issuer ownership and examines sovereign and corporate sukuk issuances as two separate categories. In addition, the analysis evaluates these effects within the framework of both Islamic and non-Islamic country samples. In this context, multiple regression analysis was applied to data from seven Islamic and seven non-Islamic countries for the period 2007-2023. The findings reveal that sovereign sukuk issuances in Non-Islamic countries have a statistically significant and negative impact on the Gross Domestic Product (GDP). In contrast, it was found that corporate sukuk issuances have a positive impact on the GDP of non-Islamic countries. On the other hand, it was concluded that sovereign sukuk issuances have a significant and positive impact on GDP in Islamic countries. These findings reveal that the economic effects of sukuk vary according to the structural and contextual characteristics of countries; therefore, such factors should be carefully considered in empirical analyses.

Anahtar Kelimeler

Sukuk , Economic Growth , Non- Islamic countries and Islamic Countries , Corparate- Sovereign Difference

Kaynakça

• AAOIFI, Publication No:10/2015. Interest-Free Finance Standards, p.l.: TKBB Publications.
• Aman, A., Naim, A. M., Isa, M. Y., & Ali, S. E. A. (2022). Factors Affecting Sukuk Market Development: Empirical Evidence from Sukuk Issuing Economies. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 15(5),884-902.
• Ballı, F., Ghassan, H., & Al Jeefri, E. H. (2021). Sukuk and Bond Spreads. Journal of Economics and Finance, 45, 529–543.
• COMCEC Coordination Office. (2018, February). November 2024. The Role of Sukuk in Islamic Capital Markets: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/08/%C4%B0sedak-%C4%B0slami-Sermaye-Piyasalar%C4%B1nda-Sukukun-Rol%C3%BC.pdf
• Delle F., A., & Keshminder, J. S. (2024). Challenges and Opportunities of SRI Sukuk Toward Financial System Sustainability: A Bibliometric and Systematic Literature Review. International Journal of Emerging Markets, 19(10), 3202-3225.
• Dilber, C. (2022). The Relationship between Sukuk and Economic Growth: An Application on Türkiye. ÇAKÜ Social Sciences Institute Journal, 13(2). 343-364.
• Elmorabit, F., Zaheer, S., Boussetta, M., & Achour, F. Z. (2023). The Potential Role of Sukuk in Promoting Economic Growth: Evidence from Malaysia And Bahrein. J. Econ. Financ. Manag. Stud, 6(01), 438-454.
• Gürbüz, A., Tatlıyer, E., & Kılıç, M. (2023). Does the Sukuk Issuance ın Turkıye Impact on Economıc Growth? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(3), 152-166. https://doi.org/10.35379/Cusosbil.1329519.
• IIFM Sukuk Report 2024, International İslamic Financial Market, 1-170.
• IFSB Stability Report 2024, Islamıc Fınancıal Servıces Industry Stabılıty Report, 1-123.
• IFSB Stability Report 2023, Islamic Financial Services Industry, 1-133.
• Keser, A. (2012). “On Sukuk” Bereket Journal, Issue 31, 1-64.
• Ledhem, M. A. (2020). Does Sukuk Financing Boost Economic Growth? Empirical Evidence from Southeast Asia. PSU Research Review, 6(3), 141-157.
• Metoui, M. & Ghorbel, A. (2023). Sukuk Sektörü Ekonomik Büyümeyi Teşvik Ediyor mu? MENA ve Güneydoğu Asya Bölgesinden Ampirik Kanıtlar. Uluslararası Ampirik Ekonomi Dergisi, 2(02). https://doi.org/10.1142/S2810943023500075.
• Naeem, M. A., Rabbani, M. R., Karim, S., & Billah, S. M. (2023). Religion vs Ethics: Hedge and safe haven Groperties of Sukuk and Green Bonds for Stock Markets Pre- and during COVID-19. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 16(2), 234-252.
• Shaikh, S. A. (2015). Financing Public Infrastructure Using Sovereign Sukuk. Journal of Islamic Banking and Finance Jan, 11-22
• Uddin, M. B., & Hamat, A. A. (2019). Ibn Khaldun’s Economic Thought: A Role Model for Sukuk Market. İbn Haldun Çalışmaları Dergisi, 4(2), 213–231. https://doi.org/10.36657/ihcd.2019.61.
• Yıldırım S., Yıldırım D. C., & Dipoglu P. (2020). Does Sukuk Market Development Promote Economic Growth? PSU Research Review, 4(3), 209-218.
• Yüce, A., & Toor, U. (2023). Motivation of Firms to Issue Sukuks. International Journal of Islamic Banking and Finance Research, 11(1), 1-8.
• Zulkhibri, M. (2015). A Synthesis of Theoretical and Empirical Research on Sukuk. Borsa Istanbul Review, 15(4), 237-248.