TURKISH LITERATURE IN THE ARAB WORLD: TRANSLATION OF ECE TEMELKURAN’S MUZ SESLERI FROM TURKISH TO ARABIC

Yıl 2022, , 795 - 810, 30.12.2022

Gülfem Kurt

https://doi.org/10.32321/cutad.1163045

Öz

In the most general sense, translation, which can be defined as the transfer process from one language to another, is a multifaceted process with many meanings and functionality. Although literary translation is more difficult to define because it includes all creative and artistic uses, unlike the general definition, the text in a source language, which has a position to reflect the meaning and message of the source text in the translated text, is the target by preserving the semantic, syntactic and stylistic features of the text on a certain level. It can be defined as a process with a transfer to literature. Translation has two important dimensions: language and culture. The research field of translation studies covers these two dimensions of translation. In today's world, if the strategic and geopolitical position of Turkey is the target, economic reasons are the target, relations with the Arab world are accelerating as a result of some social events and due to the mutual language exchange, many cultural items such as movies, TV series, books and so on are rapidly being translated from Turkish to Arabic and from Arabic to Turkish. Turkish literature has also started to be recognized and read rapidly in the Arab world, and the Syrian-born translator Abdulkadir Abdelli has made the greatest contribution to this field. He translated many books by Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Veli, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Aziz Nesin, Orhan Kemal and many other authors into Arabic, which created a great interaction in literary transmission. In this study, the cultural elements in the Arabic translation of Ece Temelkuran's Muz Sesleri, which Abdelli translated into Arabic, and the translation strategies used in the translation of these elements into Arabic will be examined. In the theoretical framework of the study, the cultural elements classification of translation scientist Newmark and the translation strategies of translation studies researcher Venuti's "domesticization" and "foreignization" will be used. In the study, the novel in question and the target text will be examined comparatively through the methods proposed for the translation of cultural elements, and determinations will be made regarding translation strategies. The novel chosen as a whole for the study was translated into Arabic by the translator Abdulkadir Abdelli under the name Esvatu'l Mevz.

Anahtar Kelimeler

Literatüre, Translation, Muz Sesleri

ARAP DÜNYASINDA TÜRK EDEBİYATI: ECE TEMELKURAN’IN MUZ SESLERİ ADLI ESERİNİN TÜRKÇEDEN ARAPÇAYA ÇEVİRİSİ

Öz

En genel anlamıyla, bir dilden başka bir dile yapılan aktarım işlemi olarak tanımlanabilecek çeviri, barındırdığı birçok anlam ve yüklendiği işlevsellikle çok yönlü bir süreçtir. Yazın çevirisi, genel tanımdan farklı olarak yaratıcı ve sanatsal tüm kullanımları da içerdiği için tanımlaması daha güç olsa da kaynak metnin anlamını ve mesajını çeviri metinde yansıtması hedefen bir konumu olan ve kaynak bir dildeki yazını, metnin anlamsal, sözdizimsel ve biçemsel özelliklerini belirli bir düzlemde koruyarak hedef yazına aktarma işlemi olan bir süreç şeklinde tanımlanabilir.
Çevirinin dil ve kültür olmak üzere iki önemli boyutu vardır. Çeviribilimin araştırma alanı ise çevirinin bu iki boyutunu birden kapsar. Günümüz dünyasında hedef Türkiye’nin stratejik ve jeopolitik konumu hedef ekonomik sebepler hedefse yaşanan bazı toplumsal olaylar neticesinde Arap dünyası ile ilişkiler gittikçe hızlanmakta ve karşılıklı dil alışverişi dolayısıyla filmler, diziler, kitaplar ve bunun gibi pek çok kültür ögesi Türkçeden Arapçaya, Arapçadan da Türkçeye çevrilmeye hızla devam etmektedir. Türk edebiyatı da Arap dünyasında hızla tanınmaya ve okunmaya başlanmış, bu alanda en büyük katkıyı Suriye asıllı çevirmen Abdulkadir Abdelli sağlamıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Veli, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Aziz Nesin, Orhan Kemal ve daha nice yazarın pek çok kitabını Arapçaya çevirmiş, bu da edebi aktarımda büyük bir etkileşim yaratmıştır. Bu çalışmada da Abdelli’nin Arapçaya çevirdiği, Ece Temelkuran’ın Muz Sesleri adlı eserinin Arapça çevirisinde geçen kültürel öğeler ve bu öğelerin Arapçaya çevrilirken kullanılan çeviri stratejileri incelenecektir. Çalışmanın kuramsal çerçevesinde çeviribilimci Newmark’ın kültürel unsurlar sınıflandırması ile çeviribilim araştırmacısı Venuti’nin “yerlileştirme” ve “yabancılaştırma” çeviri stratejilerinden yararlanılacaktır. Çalışmada söz konusu roman ile hedef metin kültürel unsurların çevirisi için önerilen yöntemler aracılığıyla karşılaştırmalı olarak incelenecek, çeviri stratejilerine yönelik tespitlerde bulunulacaktır. Çalışmaya bütünce olarak seçilen roman, çevirmen Abdulkadir Abdelli tarafından Esvatu’l Mevz adıyla Arapçaya aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, Çeviri, Muz Sesleri

Kaynakça

• Aksoy, N. B. (2002). Geçmişten günümüze yazın çevirisi. Ankara: İmge.
• Gürçağlar, Ş. T. (2011). Çevirinin abc’si. İstanbul: Say.
• Kurultay, T. (1985). Çeviri yöntemi üzerine düşünceleriyle F. Schleiermacher. Dün ve Bugün Çeviri 1 içinde (s. 191-217). İstanbul: Bilim/Felsefe/Sanat Yayınları.
• Newmark, P. (1988). Textbook of translation. Oxford: Pergamon Press.
• Newmark, P.(2010). Translation and culture. In Meaning in Translation (Lewandowsk Tomaszcyk, B. and Thelen, M., Ed.) (p. 171-182).
• Polat, İ. E. (2004). Arap edebiyatı penceresinden orta çağda haçlı seferlerine karşı Türklerin mücadeleleri. Nüsha, 4(13), 7-22.
• Taş, S. (2017). Kültürel unsurların çevirisi ve çeviri stratejileri. Humanitas, 5(10), 1-14.
• Uluşahin, E. (2018). Orhan Kemal’in bereketli topraklar üzerinde, müfettişler müfettişi, üçkağıtçı, adlı yapıtlarında kültürel unsurların çevirisi üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Humanitas, 6(11), 11-31.
• Venuti, L. (1998). Strategies of translation. In Routledge Encyclopedia of Translation Studies (Baker, M., Ed.) (p. 240-44).
• Yıldırım, C. (2015). Amin Maalouf’un Afrikalı Leo ve Semerkant romanlarında kültürel unsurların çevirisi üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 222-232.