THEATER TEXTS IN TURKISH COURSE CURRICULUM (1924-2019)

Yıl 2023, , 390 - 406, 20.06.2023

Feyzullah Ağırman , Şener Demirel

https://doi.org/10.32321/cutad.1168513

Öz

Theater texts are one of the types of literary texts such as stories, novels and poems used in Turkish teaching. It is appropriate and functional in terms of both the structure and the way it is applied, in terms of realizing the objectives specified in the general objectives of the National Education and the special objectives of the Turkish lesson curriculum. Because these texts have a structure that allows Turkish teaching to be done in different ways, enriches teaching and makes students active. Theater, the practice of which is mainly based on speech and action, it has the features that keep listening, speaking and reading skills constantly active and at the same time reflect the beauties of Turkish according to the quality of the selected theatrical text. How the theater texts are used or were used in Turkish teaching depends on the path and boundaries drawn by the texts and practices selected in the Turkish lesson curriculum. For this reason, it is the subject of research whether the theater texts are included in the Turkish course curriculum, how they are given, and how these texts are applied.
In this research, theatrical texts in the secondary school Turkish language teaching curriculums applied from 1924 to 2019 were emphasized. In the research carried out in a qualitative design, the data were obtained as a result of document analysis. In this context, the secondary school Turkish course curriculum prepared from the past to the present has been examined and the selection of the theater texts has been examined in the light of the data obtained after the literature review. As a result of the examination, it has been observed that the 1924 Secondary School Turkish Curriculum, 1929 Secondary School Curriculum, 1931-1932 Course Year Renovation Curriculum and 1938 Secondary School Turkish Curriculum have less theater texts than the later curriculums. It was determined that 1949 Secondary School Turkish Curriculum has more detailed theater texts with an innovative approach. It was seen that the theater texts were not included enough in 1962 Secondary School Turkish Curriculum, which emerged as a result of the revision of the curriculum with the new education law. In 1981 Elementary Schools Turkish Education Curriculum he practice phase of the theater was included more than the theater texts. It was determined that 2006 Elementary Education Second Level Turkish Lesson Curriculum, which was prepared by considering the constructivist approach, include theater texts in detail with a pedagogical and aesthetic perspective. It has been observed that theatrical texts were not widely included in 2015 Elementary Teaching Turkish Language Education Curriculum and 2017, 2018 and 2019 Teaching Turkish Language Education Curriculums.

Anahtar Kelimeler

Turkish Course Curriculum, Theater Texts, Document Analysis

TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA (1924-2019) TİYATRO METİNLERİ

Öz

Tiyatro metinleri, Türkçe öğretiminde kullanılan hikâye, roman ve şiir gibi edebî metin türlerinden biridir ve hem yapıları hem de uygulanış biçimleri açısından millî eğitimin genel amaçlarında ve Türkçe dersi öğretim programlarının özel amaçlarında belirtilen maddelerin gerçekleştirilmesi açısından uygun ve işlevseldir. Çünkü bu metinler Türkçe öğretiminin farklı yollarla yapılmasına imkân tanıyan, öğretimi zenginleştiren ve öğrencileri aktif kılan bir yapıya sahiptir. Uygulanışı temelde konuşma ve eyleme dayanan tiyatro; dinleme, konuşma ve okuma becerilerini sürekli bir şekilde aktif tutabilecek, seçilen tiyatro metninin niteliğine göre Türkçenin güzelliklerini yansıtabilecek özelliklere sahiptir. Tiyatro metinlerinin Türkçe öğretiminde nasıl kullanıldığı veya kullanılacağı, Türkçe dersi öğretim programlarında seçilen metinlerin ve uygulamaların çizdiği yola ve sınırlara bağlıdır. Bu nedenle Türkçe dersi öğretim programlarında tiyatro metinlerine yer verilip verilmediği, verildiyse nasıl verildiği ve bu metinlerin uygulanma aşamaları konusunda nasıl bir yaklaşım sergilendiği bu araştırmanın konusudur.
Yapılan bu araştırmada, 1924’ten 2019’a kadar uygulamaya konulan ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarında tiyatro metinleri üzerinde durulmuştur. Nitel bir desende yapılan araştırmada, veriler doküman analizi sonucu elde edilmiştir. Bu çerçevede, geçmişten günümüze hazırlanmış ortaokul Türkçe dersi öğretim programları incelenmiş olup tiyatro metinlerinin seçimi alanyazın taraması sonrası elde edilen veriler ışığında incelenmiştir. İnceleme neticesinde tiyatro metinlerinin; 1924 Ortaokul Türkçe Öğretim Programı, 1929 Ortamektep Müfredat Programı, 1931-1932 Ders Senesi Tadilatı Programı ve 1938 Ortaokul Türkçe Programı’nda sonraki programlara göre daha az yer aldığı görülmüştür. 1949 Ortaokul Türkçe Programı’nda tiyatro metinlerinin yenilikçi bir yaklaşımla ve daha ayrıntılı yer edindiği belirlenmiştir. Yeni eğitim-öğretim kanunuyla öğretim programının yeniden gözden geçirilmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan 1962 Ortaokul Türkçe Programı’nda tiyatro metinlerine yeteri kadar yer verilmediği, 1981 İlköğretim Okulları Türkçe Eğitim Programı’nda ise tiyatro metinlerinden daha çok tiyatronun uygulama aşamasına yer verildiği saptanmıştır. Yapılandırmacı yaklaşım dikkate alınarak hazırlanan 2006 İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda tiyatro metinlerine pedagojik ve estetik bir bakış açısıyla ayrıntılı bir şekilde yer verildiği belirlenmiştir. 2015 İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve 2017, 2018 ve 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programları’nda ise tiyatro metinlerine geniş ölçüde yer verilmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Dersi Öğretim Programı, Tiyatro Metinleri, Doküman İncelemesi

Kaynakça

• Aldemir, D. (2013). Türk eğitim sisteminde Türkçe öğretim programlarındaki değişme ve gelişmeler (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=1zw6GvYMe-q3Hf6HR-3US2b5viyK5FhADNrg6EmURIKA_XGCBtNUkz5saF7UyO73
• Alver, T. (2016). 1990 sonrası Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış 5,6,7,8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki tiyatro metinleri üzerine bir inceleme (50 metin) (Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=cbOXH84ZayrLjc0tI-QXKgpZrKFL-tYstSk8-AoXFfdr5DLFK1bjlT0zuZOgWK2L
• And, M. (1976). İlk öğretimde tiyatro. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 7(7), 139-148.
• Batur, Z. ve Şaşmaz, E. (2018). Devlet tiyatrolarında oynanan çocuk tiyatro oyunlarında değer eğitimi ve bu oyunların Türkçe öğretimine katkısı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2518–2550.
• Boyacıoğlu, F. (2004). Geleneksel tiyatro ve uyumsuzluk tiyatrosu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 205-219.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (30. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, Y. (2018). Bir algı yönetimi aracı olarak tiyatro; İngiliz sahnelerinde iki Osmanlı sultanı ve Türk kimliği algısı. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 433–458.
• Dilek, H. (2016). Cumhuriyet Dönemi’nde kesintisiz eğitim: 1924 ilkokul, ortaokul ve lise müfredat programları. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 1-15.
• Dumanlı Kadızade, E. ve Öztürk, İ. Y. (2020). Geçmişten günümüze Türkçe dersi öğretim programları -2-, İlk mektep (1-5. sınıf) Türkçe dersi öğretim programları. M. N. Kardaş ve A. Akçay (Ed.), Türkçe dersi öğretim programları (s. 49-69) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Düzgün, D. (2014). Türkiye’de geleneksel tiyatro çalışmaları. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (52), 143-158.
• Genç, H. N. (2020). Cumhuriyet Döneminde sosyo-kültürel değişim ve dönüşümün göstergesi olarak tiyatro. Journal of Turkish Language and Literature, 6(3), 418-430.
• Güler, Z. (1992). Kültürel bir kurum olarak tiyatro. Kurgu Dergisi, (10), 179•187.
• Gün, M. ve Kaya, İ. (2020). Geçmişten günümüze Türkçe dersi öğretim programları -1-, Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet Dönemi Türkçe dersi öğretim programları. M. N. Kardaş ve A. Akçay (Ed.), Türkçe dersi öğretim programları (s. 27-48) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Karaca, Ş. (2006). Tanzimattan Cumhuriyete Türk tiyatro edebiyatı literatürü. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4(7), 143-173.
• Karakuş, N. (2020). Geçmişten günümüze Türkçe dersi öğretim programları -3-, 6-8. sınıf Türkçe dersi öğretim programları (1929,1931-32, 1938, 1949, 1962, 1981). M. N. Kardaş ve A. Akçay (Ed.), Türkçe dersi öğretim programları (s. 71-90) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Koç, R. ve Kıymaz, M. S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan tiyatro metinleri ile bu metinlerin orijinallerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 821-849.
• Kutlubay, H. (2015). 1928’den günümüze kadar Türkçe öğretimi programlarında dil bilgisi öğretiminin durumu (Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=Br_XTptK8CZ70f0JGX9xEsjhsUPmKFhN_OaJhsD8Bmd0QTbX-kY0E-bkJg0t7aM6
• Kuyumcu, N. (2010). Eğitimde tiyatro ve gençler. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 156-165.
• Kuyumcu, N. (2010). Eğitimde tiyatro ve gençlik tiyatrosu. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, (16), 84 - 98.
• Kültür Bakanlığı. (1938). Ortaokul Programı. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Maarif Vekâleti. (1340). Liselerin birinci devre müfredat programı. İstanbul: Matbaa-i Amire.
• Maarif Vekâleti. (1932). İlkmektep müfredat programı (1930). İstanbul: Devlet Matbaası.
• MEB. (1929). Ortamektep ve liselerin Türkçe müfredat programı. Ankara: Yeni Gün.
• MEB. (1931). Ortamektep müfredat programı (1931-1932 ders senesi tadilâtı). İstanbul: Devlet Matbaası.
• MEB. (1949). Orta okul programı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• MEB. (1962). Ortaokul programı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• MEB. (1981). Temel Eğitim Okulları Türkçe Eğitim Programı. Ankara.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2015). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2017). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Özkan, M. (2008). 1924, 1926, 1936, 1948 ilkokul programlarına göre hazırlanmış ders kitaplarında tarih konuları ve öğretimi (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=wBmNpkQC9Nhi90NLW7E7-agz6vThz0pHeYSyWxdMYrl3aDPrXnHABivXFRip5V2E
• Ulutaş, M. (2018). Dil becerilerinin geliştirilmesinde tiyatro metinlerinden yararlanma. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), 104-125.
• San, İ. (1972). Tiyatro ve halk eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(3), 137–170. Temiz, M. (2015). Cumhuriyet Dönemi Türkçe öğretim programlarının okuma eğitimi yönünden değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=WY5CM7tPNE2z_YM6pBu0t0s1UzozDJogALbqGP8cufSGVJoi1iTddW9AzOh82eRK
• Tiryaki, E. N. (2017). 1950-1980 yılları arası Türkçe ders kitaplarında yer alan tiyatro metinlerinin dil becerileri açısından değerlendirilmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 5(1), 43-55.
• Tiyatro. (2021). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük içinde. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Tiyatro. (2014). Doğan Büyük Türkçe Sözlük içinde. Ankara: Yazar Yayınları.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeyrek, S. (2020). Dil öğretimi çerçevesinde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi özelinde tiyatro ve drama. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 2(2), 88-101.