ÖMER SEYFETTİN'İN HİKÂYELERİNDE KADINLAR DÜNYASI

Yıl 2017, , 64 - 90, 31.12.2017

Ramis Karabulut , Ramis Karabulut

https://doi.org/10.32321/cutad.354303

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Ömer Seyfettin’in hikâyelerindeki kadın tipler ve işlevleri
incelenmeye çalışılmıştır. Amaç Türk edebiyatında hem hikâye türünün seviye kazanması,
hem de Milli Edebiyat Hareketi (1911-1923)’ni başlatma ve yön verme konusunda
önemli bir görevi yerine getirmiş olan yazarın hikâyelerinde kadın tiplerin
hangi işlevlerle, hangi bakış açısıyla işlendiğini ortaya çıkarmaktır.
Bilindiği gibi Türk toplumunda II. Meşrutiyet’e kadar sosyal hayatta kadınların varlıkları pek hissedilmez. Ancak II. Meşrutiyet’in İlanı (1908)’ndan sonraki özgür ortamda
hızla çoğalan kadın dernekleri, gazete ve dergileri sayesinde Türk kadını sosyal ve siyasal hayatta yavaş yavaş varlık
göstermeye başlamıştır. Bu durum edebî eserlere de yansımış, özellikle roman ve
hikâye gibi türlerde varlığını hissettirmiştir. Bu bağlamda Ömer Seyfettin’in
hikâyelerinde kadınlar, değişik kişilik ve sosyal işlevlerle okuyucuya sunulmuştur.
Bu kadınlar yaş durumu, kültür seviyesi, meslek grupları, sosyal statüleri ve
zihniyet / dünya görüşlerine göre sınıflandırılarak hikâyelerdeki üstlendikleri
işlevlere değinilmiştir. Ayrıca Ömer Seyfettin'in bütün hikâyeleri incelenmiş ve
incelenen hikâyelerde ideal Türk kadını yerine ironik bir şekilde kadınların çoğunun
pasif, içe dönük, cahil ev kadını tipleri oldukları tespit edilmiştir. Bu
tespitten hareketle de Ömer Seyfettin'in görmek istediği ideal Türk kadını tipi
ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Millî Edebiyat Hareketi, Ömer Seyfettin, hikâye

Kaynakça

• AKYÜZ, Kenan (1995), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860-1923 İnkılâp Kitabevi, İstanbul. BANARLI, Nihad Sami (1998), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.2, MEB, İstanbul. DOĞAN, Sabiha (2012), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Aydın Kadınlar, Şair ve Yazarlar (1850 -1950), Akademik Kitaplar, İstanbul. ENGİNÜN, İnci (1985), Ömer Seyfettin'in Hikâyeleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, s.37-49, Ankara. ENGİNÜN, İnci (2001), Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul. ENGİNÜN, İnci (2012), Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839-1925), Dergâh Yayınları, İstanbul. ERİŞENLER, Satı (1972), Ömer Seyfettin’e Göre Kadın, Güven Mat., Ankara, Ankara. POLAT, Nâzım Hikmet (2005), Rübab Mecmuası ve II. Meşrutiyet Dönemi Türk Kültür, Edebiyat Hayatı, Akçağ Yayınları, Ankara. POLAT, Nâzım Hikmet (2015), Ömer Seyfettin - Bütün Hikâyeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. POLAT, Nâzım Hikmet (2016), Ömer Seyfettin - Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve çeviriler), TDK Yayınları, Ankara. UĞURCAN, Sema (2012), Edebiyatımız II – Yazarlar, Meseleler, Dergâh Yayınları, İstanbul