KUTADGU BİLİG II KUTADGU BİLİG'İN METİN TÜRÜ VE TARİHSEL DİYALEKTOLOJİ İÇİN DEĞERİ

Yıl 2018, , 179 - 253, 17.12.2018

Sema Barutçu Özönder

https://doi.org/10.32321/cutad.490986

Cited By: 5

Öz

Kutadgu Bilig, adı belli bir
şairin kaleminden çıktığını bildiğimiz yazılı, hatta klasik Türk edebiyatının hâlâ en uzun Türkçe şiiridir. İslâmî
muhitin aruz vezninde gelişmiş Arapça ve Farsça klasik şiir edebiyatının
yanında yeni yeni boy gösteren Türkçe şiirin en önemli temsilcisi Balasagunlu
Yûsuf Has Hacib, "ciddî" kurmaca eserinin yazımına muhitin en uygun
biçimi mesnevîyi seçmiştir. Balasagunlu Yûsuf Has Hacib "büyük
kitab"ında anlatıcısının da bizzat kendisi olduğu "kutlu olma bilgisi" ideolojisine
temel teşkil eden dört ana "şey"i kişileştirmiş, bu "temel"
temsilcisi karakterlerini zaman-mekânda belli bir olay örgüsü içine yerleştirip
karşılıklı konuşturarak eserini inşa etmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Yûsuf Has Hacib, diyalog, söylem, kurmaca diyalog, Türkçe

Kaynakça

• ABRAMS, M. H. (1965) "Structure and Style in the Greater Romantic Lyric", Frederick W. HILLES ve Harold BLOOM, ed.ler, From Sensibility to Romanticism: Essays Presented to Frederick A. Pottle içinde, New York: Oxford University Press.
• ARAT, R. Rahmeti (19742), Kutadgu Bilig II Çeviri. Ankara : Türk Tarih Kurumu Yayınları. (Arat II)
• ARAT, R. Rahmeti (19792) Kutadgu Bilig I: Metin. Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları. (KB)
• ARAT, R. Rahmeti (1951) Edib Ahmed b. Mahmud Yükneki ᶜAtebetü'l-hakayık. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara. 2. Baskı 1992.
• ATEŞ, Ahmet (1979) "Mesnevî", MEB İslâm Ansiklopedisi, 8. Cilt, 3. Basılış, 1979, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi, 127-133.
• BAKHTIN, Mikhail Mikhailovich (1986) "The Problem of Speech Genres", Vern W. McGEE, çev., Caryl EMERSON ve Michael HOLQUIST, ed.ler, Speech Genres and Other Late Essays içinde, University of Texas Press, Austin, 60-102.
• BROWN, Penelope, ve Stephen C. LEVINSON (1987) Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press.
• ÇAĞATAY, Saadet (1967) "Kutadgu Bilig'de Odgurmış'ın Kişiliği", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1967, 39-49.
• CLAUSON, Sir Gerard (1964) “Early Turkish Astronomical Terms”, Ural-Altaische Jahrbücher, vol. 35 [1963], 350-368.
• CLAUSON, Sir Gerard (1972) An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford University Press. (ED)
• DANKOFF, Robert (1983) Yūsuf Khaṣṣ Ḥājib, Wisdom of Royal Glory (Kutadgu Bilig), A Turko-Islamic Mirror for Princes. Chicago and London: The University of Chicago Press.
• DOERFER, Gerhard (1963–1975) Türkische und mongolische Elemente im Neupersischen. Unter besonderer Berücksichtigung älterer neupersischer Geschichtsquellen, vor allem der Mongolen- und Timuridenzeit. Bd. I-IV, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag. (TMEN)
• ERCİLASUN, Ahmet B. (1984) Kutadgu Bilig Grameri-Fiil, Ankara.
• ERCİLASUN, Ahmet B. ve Ziyat AKKOYUNLU (2014) Kâşgarlı Mahmud Dîvânu Lugâti't-Türk. Giriş - Metin - Çeviri - Notlar - Dizin. Ankara : TDK Yayınları. (DLT)
• ERDAL Marcel (1991) Old Turkic word formation: a functional approach to the lexicon, I-II. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag.
• ESİN, Emel (2004) "Uygur Türklerinin Figüratif Astral Tasvirleri", E. KOCABIYIK, yayıma haz., Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler içinde, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 113-129.
• ESİN, Emel (2004) "Kün-Ay Ay Yıldız Motifinin Proto-Türk Devrinden Hakanlılara Kadar İkonografisi", E. KOCABIYIK, yayıma haz., Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler içinde, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 59-112.
• ESİN, Emel (2004) "Evren Selçuklu Sanatı Evren Tasvirinin Türk İkonografisindeki Kökenleri", E. KOCABIYIK, yayıma haz., Orta Asya'dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler içinde, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 130-150.
• FRITZ, Gerd (1995) “Topics in the History of Dialogue Forms”. Andreas H. JUCKER, ed., Historical Pragmatics. Pragmatic Developments in the History of English içinde, Amsterdam/Philadelphia: Benjamins, 469-498.
• FISHELOV, David (1990) “Types of Character, Characteristics of Types”. Style, Vol. 24, No. 3, Literary Character (Fall 1990), 422-439. FISHELOV, David (2010) Dialogues with/and Great Books: The Dynamics of Canon Formation. Brighton: Sussex Academic Press.
• FISHELOV, David (2013) “Types of Dialogue: Echo, Deaf and Dialectical.” Semiotica, 195: 249–275.
• FISHELOV, David (2014), “Dialogue and dialogicity: Swift’s A Modest Proposal and Plato’s Crito”, Roger D. SELL, ed., Literature as Dialogue : Invitations offered and negotiated içinde, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins B.V., 23-40.
• GLENN, Phillip (2003) Laughter in Interaction. Cambridge University Press: New York.
• GLENN, Phillip and Elizabeth HOLT, ed.ler, (2013) Studies of Laughter in Interaction, 2013 Bloomsbury: London – New Delhi – New York – Sydney.
• GÖKGÖZ, Saime Selenga (2014) “19. Yüzyılda Türk ve Müslüman Dünyanın ‘Ahval’i Üzerine: İsmail Bey Gaspıralı’nın Siyasî Yazılarında Çağ Yorumu”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 11, Sayı 4 (Aralık), 382-444. DOI: 10.1501/MTAD.11.2014.4.60
• GÖKGÖZ, Saime Selenga (2018) “Rum, Ermeni ve Yahudi Toplumlarının 19. Yüzyıl Ahvâlini Yenide Osmanlıca Düzenleme”, Ahmet OĞUZ, ed., Osmanlı Tarihi Araştırmaları I: Nizam-ı Cedit'ten Meşrutiyet'e, İstanbul: Kesit Yayınları, 379-553.
• HARJAUBAY, Sartkoja (1987) “Mongol nutgaas şineer oldson türeg biçeesüüd”, Hel Zohiol, 16-r bot’, 1-19-r, Ulanbaatar, 79-85. (Hentey II Yazıtı)
• HODGES, Adam (2015) “Intertextuality in Discourse”, Deborah TANNEN, Heidi E. HAMILTON, and Deborah SCHIFFRIN, ed.ler, The Handbook of Discourse Analysis, Second Edition, Volume I, Chichester, UK: Wiley-Blackwell, 42-60.
• İNALCIK, H. (1966) "Kutadgu Bilig'de Türk ve İran siyaset nazariyeleri ve gelenekleri" Reşit Rahmeti Arat İçin, TKAE, 259-271.
• KENDON, Adam, Richard M. HARRIS, ve Mary Ritchie KEY, ed.ler, (1975) Organization of behavior in face-to-face interaction. The Hague: Mouton
• KENDON, Adam (1981) Nonverbal communication, interaction, and gesture. The Hague: Mouton.
• KÖK, Abdullah (2004) Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur'an Tercümesi (TİEM 73 1v/235v/2) (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı/Eski Türk Dili Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara. YÖK No: 141355. (TİEM 73)
• KULAMSHAEVA, Baktygul (2008) Kırgız Hikâye ve Destanlarında Anlatı Zamanları - Atadan Kalgan Tuyak Hikâyesi ile Manas ve Er Töştük Destanları Örneğinde. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara. YÖK No: 228199.
• LEECH, Geoffrey ve Mick SHORT (2007) Style in Fiction - A Linguistic Introduction to English Fictional Prose. Second edition, Pearson Longman.
• MACOVSKI, Michael S. (1994) Dialogue and literature : apostrophe, auditors, and the collapse
of romantic discourse. New York - Oxford: Oxford University Press.
• MAU-TSAI Liu (2006) Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri. Çev.: E. KAYAOĞLU ve D. BANOĞLU, İstanbul: Selenge Yayınları.
• NALBANT, Vefa (2013) "Eski Türk Mektuplaşma Geleneği Üzerine Kutadgu Bilig Açısından Bir Değerlendirme", Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 10, Sayı 3 (Eylül), 6-30. DOI: 10.1501/MTAD.10.2013.3.23
• PSATHAS, George (1995). Conversation analysis; the study of talk-in-interaction. Thousand Oaks, CA: Sage.
• SELL, D. Roger, ed., (2014) Literature as Dialogue: Invitations offered and negotiated. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
• SCHEGLOFF, Emanuel A. (1984). "On some gestures’ relation to talk", J. Maxwell ATKINSON and John HERITAGE, ed.ler, Structures of social action: studies in conversation analysis. Cambridge: Cambridge University Press, 266–296.
• SUDNOW, David (1979a) Ways of the hand. New York: Bantam.
• SUDNOW, David (1979b) Talk’s body. A meditation between two keyboards. New York: Knopf.
• SULTANOV, Rehim (2006) Qabusname, Şarq-Qarb: Bakı 2006.
• TANNEN, Deborah (2007) Talking voices: Repetition, dialogue, and imagery in conversational discourse. Second Edition, Cambridge University Press.
• TANNEN, Deborah (2011) "Introducing constructed dialogue in Greek and American conversational and literary narrative", Florian COULMAS, ed., Direct and Indirect Speech, De Gruyter, 311-332.
• TEKİN, Talat (1964) “On a Misinterpreted Word in the Old Turkic Inscriptions”, Ural-Altaische Jahrbucher 1964, vol. 35, fasc. B, 134-144. (İhe-Hanuyn-Nor Yazıtı)
• TEKİN, Talat (1994) Tunyukuk Yazıtı, İstanbul: Simurg.
• ÜNLÜ, Suat (Aralık 2004) Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur'an Tercümesi (TİEM 235v/3-450r7) (Giriş-Metin-İnceleme-Analitik Dizin). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı/Eski Türk Dili Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara. YÖK Nu.: 144348. (TİEM 73)
• VOLOŞİNOV, Valentin Nikolayeviç (2001) Marksizm ve Dil Felsefesi, İ. Mehmet KÜÇÜK, çev., 1. Baskı, Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• WAGNER, Hugh ve Victoria LEE (1999) "Facial behavior alone and in the presence of others", Pierre PHILIPPOT, Robert S. FELDMAN, ve Erik J. COATS, ed.ler, The social context of Nonverbal Behavior. New York, NY, US: Cambridge University Press; Paris, France: Editions de la Maison des Sciences de l'Homme, 262–286
• ZIEME, Peter (1992) "Some Remarks on Old Turkish Words for "Wife"". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1987, Ankara, 305-309.