Öz
Although
in Turkmen Turkish many structures are used in optative mood, [-a,-e] suffix
which is thought to have developed from [-gay,-gey] suffix from old Turkish, is
the suffix that expresses a wish directly in principle. On the other hand also
[-ayadı, -eyedi] structure which has a compound look, is basically the
structure that is used for expressing wishes directly in Turkmen Turkish.
Compound mood which has been constructed based on optative mood affix are quite
much in Turkmen Turkish.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Amansarıyev, C. (1970). Türkmen Diyalektologiyası. Aşgabat.
- Ärnazarov, S. “Türkmen Türkçesinde Niyet Kipi ve Türkiye Türkçesinde Anlatımı”, www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdf dergi/s13/arnazarov.pdf
- Azimov, P. ve Sopıyev, G. ve Çönnäyev, Y. (1992). Türkmen Dili. Aşgabat.
- Azimov, P. - M. N. Hıdırov, G. Sopıyev, C. Amansarıyev, G. Sarıyev, A. Ibrayımov (1960). Häzirki Zaman Türkmen Dili. Aşgabat.
- Azimov, P. (1969). Türkmen Diliniñ Meseleleri. Aşgabat.
- Baskakov, N. A. ve Hamzayev, M. Y. ve Çarıyarov B. (1970). Grammatika Türkmenskogo Yazıka I, Fonetika i Morfologiya. Aşhabat.
- Baylıyev, S. (1992). Türkmen Diliniñ Tarıhı Grammatikası. Aşgabat.
- Berdiyev, R. ve Kürenov, S. ve Şamıradov, K. ve Arazkulıyev, S. (1970). Türkmen Diliniñ Dialektleriniñ Oçerki. Aşgabat.
- Berdiyev, R. (1988). Türkmen Diliniñ Dialektlerinde ve Gepleşiklerinde İşlikler. Aşgabat.
- Borcakov, A. (1992). Türki Dilleriñ Günorta - Günbatar Toparında İşliğiñ Buyruk Forması. Aşgabat.
- Borcakov, A. ve Hocayev, B. (1980). Türki Dilleriñ Günorta-Günbatar Toparında Arzuv ve Hökmanlık Añladyan İşlik Formaları. Aşgabat.
- Çarıyarov, B. (1969). Günorta-Günbatar Türki Dillerde İşlik Zamanları. Aşgabat.
- Erdem, M. (2000). Türkmen Türkçesi Ağızlarında Olumlu Şimdiki Zaman Kullanımı. Bilig, 14/Yaz 2000, 55-73.
- Erdem, M. (2008). Modern Oğuz Türkçesinde Belirsiz Geçmiş Zaman Ekleri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Prof.Dr. M. Cihat Özönder’in Anısına 2, 5 (9), 199-215.
- Erdem, M. (2015). Jelatelnoye nakloneniye v turkmenskom yazıke. Nauçnoye obozreniye sayano-altaya / Sayan-Altai Scientific Review, 2 (10), 57-63. (Türkmen Türkçesinde İstek Kipi)
- Ergin, M. (2013). Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi. İstanbul.
- Esenmedova, A. (2010). Häzirki Zaman Türkmen Dili (Morfologiya). Aşgabat.
- Grunina, E. (2007). Türkmence açısından Türkçenin tarihi gramerinin bazı meseleleri üzerine. IV. Uluslararası Türk Dil Kurultayı Bildirileri I. Ankara, 681-684.
- Gurbanov, A. A. ve Kürräyev, N. ve Mıradov, A. ve Pirliyev, G. (1989). Türkmen Dili. Aşgabat.
- Hamzayev, M. (1969). Türkmen Diliniñ Morfologiyasınıñ ve Sintaksisiniñ Meseleleri. Aşgabat.
- Hıdırov, M. N. (1962). Türkmen Diliniñ Tarıhından Materyallar. Aşgabat.
- Hocayev, B. (1978). Häzirki Zaman Türkmen Dilinde İşlik Formaları. Aşgabat.
- Hocayev, B. (1990). Türki Dilleriñ Günorta-Günbatar Toparında İşliğiñ Şert Forması. Aşgabat.
- Mansuroğlu, M. (1958). Türkçede -gay, -gey Eki ve Türemeleri. Jean Deny Armağanı, Ankara, 171-183.
- Nartıyev, N. (1994). Türkmen Dialektologiyasınıñ Esasları. Çarcev.
- Söyegov, M. ve Sarıhanov, M. ve Borcakov, A. ve Hocayev, B. ve Ärnazarove, S. (2000/1999). Türkmen Diliniñ Grammatikası: Morfologiya. Aşgabat.
- Söyegov, M. ve Ärnazarov, S. (2017). Örnekli Türkmence Gramer: Türkmence Öğrenenler İçin. Ankara / Aşkabat.
Öz
Türkmen Türkçesinde istek
(arzu) kipinde birçok yapı kullanılmasına karşın temelde doğrudan doğruya istek
anlatan ek, Eski Türkçedeki [-gay, -gey] ekinden geliştiği düşünülen [-a, -e]
ekidir. Diğer yandan bugün birleşik görünüm sergileyen [-ayadı, -eyedi] yapısı
da Türkmen Türkçesinde istek anlatmak üzere kullanılan bir başka yapıdır.
Türkmen Türkçesinde istek eki temelinde kurulan katmerli yapılar oldukça fazladır.
Anahtar Kelimeler
Türkmen Türkçesi Dil bilgisi İsteme Kipi İstek (Arzu) Kipi Kip
Kaynakça
- Amansarıyev, C. (1970). Türkmen Diyalektologiyası. Aşgabat.
- Ärnazarov, S. “Türkmen Türkçesinde Niyet Kipi ve Türkiye Türkçesinde Anlatımı”, www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdf dergi/s13/arnazarov.pdf
- Azimov, P. ve Sopıyev, G. ve Çönnäyev, Y. (1992). Türkmen Dili. Aşgabat.
- Azimov, P. - M. N. Hıdırov, G. Sopıyev, C. Amansarıyev, G. Sarıyev, A. Ibrayımov (1960). Häzirki Zaman Türkmen Dili. Aşgabat.
- Azimov, P. (1969). Türkmen Diliniñ Meseleleri. Aşgabat.
- Baskakov, N. A. ve Hamzayev, M. Y. ve Çarıyarov B. (1970). Grammatika Türkmenskogo Yazıka I, Fonetika i Morfologiya. Aşhabat.
- Baylıyev, S. (1992). Türkmen Diliniñ Tarıhı Grammatikası. Aşgabat.
- Berdiyev, R. ve Kürenov, S. ve Şamıradov, K. ve Arazkulıyev, S. (1970). Türkmen Diliniñ Dialektleriniñ Oçerki. Aşgabat.
- Berdiyev, R. (1988). Türkmen Diliniñ Dialektlerinde ve Gepleşiklerinde İşlikler. Aşgabat.
- Borcakov, A. (1992). Türki Dilleriñ Günorta - Günbatar Toparında İşliğiñ Buyruk Forması. Aşgabat.
- Borcakov, A. ve Hocayev, B. (1980). Türki Dilleriñ Günorta-Günbatar Toparında Arzuv ve Hökmanlık Añladyan İşlik Formaları. Aşgabat.
- Çarıyarov, B. (1969). Günorta-Günbatar Türki Dillerde İşlik Zamanları. Aşgabat.
- Erdem, M. (2000). Türkmen Türkçesi Ağızlarında Olumlu Şimdiki Zaman Kullanımı. Bilig, 14/Yaz 2000, 55-73.
- Erdem, M. (2008). Modern Oğuz Türkçesinde Belirsiz Geçmiş Zaman Ekleri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Prof.Dr. M. Cihat Özönder’in Anısına 2, 5 (9), 199-215.
- Erdem, M. (2015). Jelatelnoye nakloneniye v turkmenskom yazıke. Nauçnoye obozreniye sayano-altaya / Sayan-Altai Scientific Review, 2 (10), 57-63. (Türkmen Türkçesinde İstek Kipi)
- Ergin, M. (2013). Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi. İstanbul.
- Esenmedova, A. (2010). Häzirki Zaman Türkmen Dili (Morfologiya). Aşgabat.
- Grunina, E. (2007). Türkmence açısından Türkçenin tarihi gramerinin bazı meseleleri üzerine. IV. Uluslararası Türk Dil Kurultayı Bildirileri I. Ankara, 681-684.
- Gurbanov, A. A. ve Kürräyev, N. ve Mıradov, A. ve Pirliyev, G. (1989). Türkmen Dili. Aşgabat.
- Hamzayev, M. (1969). Türkmen Diliniñ Morfologiyasınıñ ve Sintaksisiniñ Meseleleri. Aşgabat.
- Hıdırov, M. N. (1962). Türkmen Diliniñ Tarıhından Materyallar. Aşgabat.
- Hocayev, B. (1978). Häzirki Zaman Türkmen Dilinde İşlik Formaları. Aşgabat.
- Hocayev, B. (1990). Türki Dilleriñ Günorta-Günbatar Toparında İşliğiñ Şert Forması. Aşgabat.
- Mansuroğlu, M. (1958). Türkçede -gay, -gey Eki ve Türemeleri. Jean Deny Armağanı, Ankara, 171-183.
- Nartıyev, N. (1994). Türkmen Dialektologiyasınıñ Esasları. Çarcev.
- Söyegov, M. ve Sarıhanov, M. ve Borcakov, A. ve Hocayev, B. ve Ärnazarove, S. (2000/1999). Türkmen Diliniñ Grammatikası: Morfologiya. Aşgabat.
- Söyegov, M. ve Ärnazarov, S. (2017). Örnekli Türkmence Gramer: Türkmence Öğrenenler İçin. Ankara / Aşkabat.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Dilbilim |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Nisan 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |