ALIŞANZADE ISMAIL HAKKI'S FIRST BOOK OF 14TH CENTURY TURKISH AUTHORS - AHMED MIDHAT EFENDI

Yıl 2019, , 247 - 278, 25.12.2019

Bedri Aydoğan

https://doi.org/10.32321/cutad.647358

Öz

Alişanzade İsmail Hakkı is a poet, biographer and
translator. He also made some researches on some artists and published them in
books and books under the titles of first book and second book. He created
books on the works of the Turkish writers of the 19th century and dated them as
hijri and published them under the main title of 14th Century Turkish
Muharrirs. The first artist of this series is Ahmed Midhat Efendi. 14th century
Turkish writers first book Ahmet Midhat Efendi evaluated the story and novel
writing of Ahmet Midhat. While evaluating Ahmed Midhat's novels, he also made
comparisons with Western novels. This book is also a short historical feature
of the Western novel. Authors and novels from the West have been mentioned and
movements have been emphasized. Ahmed Midhat is also the subject of which
novels are influenced or in which contexts he wrote novels. In the last chapter
of the book, which focuses on the philosophy of Ahmed Midhat, Western
philosophy is discussed and a brief history of philosophy is put forward. This
section is connected to Ahmed Midhat in a few sentences.

In this study, we transferred the text from
Arabic letters to Latin letters. Before the text, we gave information about
Alişanzade İsmail Hakkı and his book. Then we made an assessment of the text.
There are many Western artists and work names in the text. Ahmed Midhat wrote
the names as he read them and did not use their original spellings. We gave a
commitment to the writing of Ahmed Midhat while giving these names.

Anahtar Kelimeler

Alişanzade İsmail Hakkı, Ahmed Midhat, 14th Century Turkish Authors, Novel

ALİŞANZADE İSMAİL HAKKI’NIN 14. ASIR TÜRK MUHARRİRLERİ’NİN BİRİNCİ DEFTERİ - AHMED MİDHAT EFENDİ

Öz

Alişanzade İsmail
Hakkı şair, edip, biyografi yazarı ve çevirmendir. Bazı sanatçılarla ilgili
incelemeler de yapmış, bunları birinci defter ikinci defter başlıklarıyla kitap
ve kitaplar halinde yayımlamıştır. 19. yüzyılın yaşayan Türk edebiyatçılarının
eserleri üzerinde kitaplar oluşturmuş ve bunları hicri olarak tarihlendirip 14.
Asır Türk Muharrirleri ana başlığıyla yayımlamıştır. Bu dizinin ilk sanatçısı
Ahmed Midhat Efendidir. 14.Asır Türk Muharrirleri Birinci Defter Ahmet Midhat
Efendi başlığı altında Ahmet Midhat'ın hikaye ve romancılığını
değerlendirmiştir. Ahmed Midhat’ın romanlarını değerlendirirken Batı
romanlarıyla karşılaştırmalar da yapmıştır. Bu kitap aynı zamanda Batı
romanının kısa bir tarihi özelliğini kazanmıştır. Batı’dan yazarlar, romanlar
anılmış ve akımlar üzerinde de durulmuştur. Ahmed Midhat’ın hangi akımların
etkisiyle ya da hangi akımlar çerçevesinde romanlar yazdığı konuısuna da
değinilmiştir. Ahmed Midhat’ın felsefesi üzerinde durulan kitabın son bölümünde
Batı felsefesi ele alınmış ve kısa bir felsefe tarihi ortaya konulmuştur. Bu
kısım Ahmed Midhat’a birkaç cümleyle bağlanmıştır.

            Bu çalışmada metni Arap harfleirnden Latin harflerine
aktardık. Metinden önce Alişanzade İsmail Hakkı ve kitabı hakkında bilgi
verdik. Arkasından metinle ilgili bir değerlendirme yaptık. Metinde pek çok
Batılı sanatçı ve eser adı yer almaktadır. Ahmed Midhat adları okuduğu gibi
yazıya geçirmiş ve orijinal yazılışlarını kullanmamıştır. Biz de bu adları
verirken Ahmed Midhat’ın yazımına bağlılık gösterdik. 

Anahtar Kelimeler

Âlişanzâde İsmail Hakkı, Ahmed Midhat, On Dördüncü Asır Türk Muharrirleri, Roman

Kaynakça

• Eldem, A. İ. H. (1912). Ondördüncü asır Türk muharrirleri birinci defter Ahmed Midhat Efendi. İstanbul: Artin Asadoryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.
• Gökçek, F. (2012). Küllerinden doğan anka Ahmed Midhat Efendi üzerine yazılar. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Okay, O. (1995). İsmail Hakkı Eldem. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 11, https://islamansiklopedisi.org.tr/eldem-ismail-hakki (Erişim tarihi: 13.12.2019).
• Uçman, A. (2001). A history of Ottoman poetry’nin yayımlanmamış VII. cildi. Türklük Araştırmaları Dergisi, 9.
• Uçman, A. (2017). Kendi kalemiyle Âlişanzâde İsmail Hakkı. İstanbul: Dergâh Yayınları.