PARA VE ENDEKS YAZIM (İMLA) VE OKUMA KILAVUZU VAR MI? PARALAR, MENKUL KIYMETLER VE ENDEKSLER NASIL YAZILIR, NASIL OKUNUR?

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 31 - 73, 31.12.2016

Adnan Gümüş

Öz

Sayılarla basit bazı kesir ve bölme işlemlerinin dışında özellikle de para, kesir, kur, oran, endeks ve istatistiklerin yazımı ve okunuşuna dair yazım (imla) kılavuzu bulunmamaktadır. Oysa küsuratlı kuruşun bile nasıl okunacağı bilinmemektedir. Bu makalede para, kesir, kur, oran, endeks ve istatistiklerin yazım ve okunuşlarına dair güçlükler, boşluklar, tutarsızlıklar ve hatalar irdelenmekte, özellikle de para ve endekslerin okunuşlarına dair bazı öneriler geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yazım kılavuzu, Türk lirası, para birimi, para reformu, para ve endekslerin okunuşu, dilbilim, bilişsel uyarlanma

IS THERE A DICTIONARY ABOUT WRITING AND READING OF MONEY AND INDEX? HOW ARE THESE WRITTEN AND READ MONEY, INDEX AND INSTRUMENT?

Öz

Apart from some rules for simple fractions and divisions, there is no writing guide (orthographical manual) for writing and reading of money, fractions, exchange rates, indices and statistics. Simple it is not known how to read a fractional penny. This article examines the difficulties, gaps, inconsistencies and mistakes in the writing and reading of money, fractions, exchange rates, indices and statistics and advices some suggestions in particular on the readings of money and indices.

Anahtar Kelimeler

Writing guide, Turkish lira, currency, money reform, reading of money and indices, linguistics, cognitive adaptation

Kaynakça

• Borsa İstanbul (2016). “Temettü Endeksleri”, http://www.borsaistanbul.com/endeksler/bist-pay-endeksleri/temettu-endeksleri
• Dil Derneği (2012). Yazım Kılavuzu. Ankara: Dil Derneği Yay.
• Dil Derneği (2014) “Yazım Kılavuzu”, http://www.dildernegi.org.tr/TR,276/yazim-kilavuzu-ara-bul.html
• Dil Derneği (2014) “Kısaltmalar Dizelgesi”. http://www.dildernegi.org.tr/TR,278/kisaltmalar-dizelgesi.html
• Dil Derneği (2014). “TÜRK LİRASI İMİ (), SAYIDAN ÖNCE KULLANILAMAZ!” http://www.dildernegi.org.tr/TR,569/2-temmuz-2012.html
• Matematikçiler.org (2016). “Büyük Sayılar Nasıl Okunur?” http://www.matematikciler.org/5-sinif/matematik-konu-anlatimlari/948-buyuk-sayilarin-okunusu
• T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü (2014). “Madeni Para Üretimi”, http://www.darphane.gov.tr/tr/content.php?parent_id=182&content_id=182
• TCMB (2016) “Banknotlar” www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banknotlar
• TCMB (2016) “Cumhuriyet Dönemi Banknotları- Sanal Müze”, sanalmuze.tcmb.gov.tr/sanalmuze/tr/koleksiyon/g/.../Cumhuriyet+Donemi+Banknotlari
• TCMB (2016) “Kâğıt Paranın Tarihçesi”. www.tcmb.gov.tr/.../TCMB+TR/TCMB+TR/.../Banknotlar/Banknotlarla+ilgili+Genel
• TCMB (2014).”Soru-Cevaplarla Yeni Türk Lirası” http://www.tcmb.gov.tr/ytlkampanya/sss.php#_3)_Paramızdan_neden_1
• TCMB (2014) “Yeni Türk Lirasına Geçişte İstatistik Faaliyetleri Kapsamında Alınan Tedbirler” http://www.tcmb.gov.tr/ytlkampanya/ytlsitedokuman/die/YTL-1.pdf
• TCMB (2014). “Türk lirası”, http://www.ytl.gen.tr/
• TCMB (2014). “Yeni Türk Lirasına Geçişte İstatistik Faaliyetleri Kapsamında Alınan Tedbirler”. http://www.tcmb.gov.tr/ytlkampanya/ytlsitedokuman/die/YTL-1.pdf”
• TDK (2012) “Yazım Kılavuzu”, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_yazimkilavuzu&view=yazimkilavuzu
• TDK (2012) “Yazım Kuralları”, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=category&id=50
• TDK (2014) “Noktalama İşaretleri”, ttp://tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=187:Noktalama-Isaretleri-Aciklamalar&catid=50:yazm-kurallar&Itemid=132
• TDK (2014) “Yazım Kuralları” “saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır: 17.30’da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi vb.”
• Turan, Feride (Derleyen) (2016). “Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ve Kurallar”. img.eba.gov.tr/
• Yeni Yazım Kılavuzu (1981). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yücel, F. (1963). Pratik Matematik. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Wikipedia (2016). “ISO 4217”, https://tr.wikipedia.org/wiki/ISO4217.
• Wikipedia (2016). “Akçe”, https://tr.wikipedia.org/wiki/Akçe
• Wikipedia (2016). “Osmanlı döneminde ölçü birimleri”, https://tr.wikipedia.org/
• Wikipedia (2016).” Türk lirası”, https://tr.wikipedia.org/
• Wikipedia (2016).”Decimalisation”, https://en.wikipedia.org/wiki/Decimalisation