ETHICAL IDEAS OF THE KUTADGU BILIG IN KYRGYZ PROVERBS

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 298 - 314, 25.12.2019

Çolpon Sıdıkova

https://doi.org/10.32321/cutad.620724

Cited By: 1

Öz

The
given article provides a comparative analysis of the ethical ideas formulated
in the poem “Kutadgu Bilig” by Jusup Balasagyn with Kyrgyz proverbs, and the
genetic relationships between them are revealed. The poem “Kutadgu bilig” is
one of the first Turkic classical works. It has reflected the common Turkic
philosophy, the main ideas of which are universal human values. Kyrgyz proverbs
and sayings, as part of the Turkic folklore, have similarities with the moral
and ethical ideas, which are reflected in the poem by Jusup Balasagyn. This
work is saturated with wise proverbs reflecting the principles of morality,
which later formed the basis for the formation and development of the spiritual
world, the national character of all Turkic-speaking peoples, including the
Kyrgyz people too. The analysis confirms the genetic relationship between the
ideas embodied in the “Kutadgu bilig” poem and Kyrgyz proverbs.

Anahtar Kelimeler

Proverbs and Sayings, Genetic Link, Human Values, Ethical Ideas, Folklore

KUTADGU BİLİG ESERİNDEKİ GÖRGÜ KURALLARININ KIRGIZ ATASÖZLERİNDE GÖRÜNÜMÜ

Öz

Bu
çalışmada Kutadgu Bilig’de yer alan görgü kurallarının Kırgız atasözlerinde
işlenişinin karşılaştırması yapılarak aradaki ortak genetik bağlar ortaya konacaktır.
Kutadgu Bilig, tüm Türk halklarının ilk klasik eserlerinden biridir. Eser,
ortak Türk felsefesine ait olan temel insanî değerleri yansıtmaktadır. Türk folklorunun bir parçası olan Kırgız
atasözlerinin Kutadgu Bilig eserinde yansıtılan görgü kurallarıyla benzerlik arz
ettiği söylenebilir. Eser, temsili karakterlerle ağırlıklı olarak siyaset,
yönetim, adalet gibi kavramlar üzerinde yoğunlaşmış gibi gözükse de esas insanı
ve insanla ilgili her şeyi içinde barındırmaktadır. Kırgız folklorunda işlenen
insanî değerlerin, Kutadgu
Bilig’deki değerler ile birebir aynı olduğu söylenebilir. Makalede, Kutadgu
Bilig ve Kırgız atasözlerinde
yansıtılan etik davranış standartları incelenir ve benzerlikleri tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atasözleri ve Deyimler, Genetik Bağlar, İnsani Değerler, Görgü Kuralları, Folklor

Kaynakça

• Aliev, A. (2016). Vostochniy renessans i yego rol v istoriko-kulturnom razvitii Kyrgyzstana i sopredelnyh territoriy (X v.-pervayatret XVI v.). yayımlanmamış doktora tezi. Oş Devlet Üniversitesi. http://arabaev.kg/dt.kg/uploads/Aliev%20diss.pdf
• Arat, R. R. (1947). Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig I - metin. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. https://www.twirpx.com/file/1857154/
• Arat, R. R. (1959). Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig II - tercüme. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. http://aton.ttu.edu/pdf/Kutadgu_Bilig_Vol_2_Part_1, 2, 3, 4, 5.pdf
• Ibragimov, М. (2005). Kırgız makal-lakap, uçkul sözdörü. Karabalta: SALAM, 500 b.
• İvanova, L. F. (2003). Gumanistiçeskaya narodnaya pedagogika kak osnova hudojestvenno didaktiçeskih proizvedeniy tyurko-tatarskih mısliteley srednevekovya. yayımlanmamış doktora tezi. Kazan Devlet Pedagoji Üniversitesi. https://www.dissercat.com/content/gumanisticheskaya-narodnaya-pedagogika-kak-osnova-khudozhestvenno-didakticheskikh-proizveden
• Jamal, G. ve Kafkasyalı, M. S. (2016). Kutadgu Bilig araştırmaları tarihi. Ankara. https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/resimler/books/Kutadgu-Bilig-Turkce.pdf
• Kakeev, A. (2012). Istoriya filosofskoy nauki v Kırgızstane: Uchebnik dla vuzov. Bishkek: KRSU, 290.
• Kozubekov,T. (1993). Kuttuu bilim: Dastan. Bayırkı türk tilinen kotor. Moskva: NİK, 496.
• Malov, S. Y. (1951). Pamyatniki drevnetyurkskoy pismennosti. M.- L.: İzd-vo AN SSSR, 451.
• Mukasov, S. (2000). Istoricheskaya dinamika sotsialno-filosofskoy mysli kyrgyzskogo naroda (do nachala xx veka). yayımlanmamış doktora tezi. Kırgız Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi. http://cheloveknauka.com/istoricheskaya-dinamika-sotsialno-filosofskoy-mysli-kyrgyzskogo-naroda-do-nachala-xx-veka
• Sıdıkova, Ç. Т. (2016). Drevnetyurkskiye eticheskiye idei v Kırgızskih poslovitsah i pogovorkah. İzvestiya Kırgızstana Dergisi (№9), Bishkek, 180-182.
• Ter-Minasova, S. G. (2000). Yazyk i mejkulturnaya kommunikatsiya. Moskva: Slovo, 264.
• Toktonalıev, K. (2016). Kutuu bilim dastanı – uluu muras. Obshestvenno-obrazovatelnaya ı nauchno-populyarnaya gazeta. http://kutbilim.kg/2016/07/01/kuttuu-bilim-dastanyi-uluu-muras/