ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK ROMANINDA BOŞANMA HADİSELERİ TEMELİNDE AİLE HUKUKU VE KADIN

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 615 - 648, 01.12.2021

Cengiz Eken

https://doi.org/10.32321/cutad.825495

Öz

Atatürk dönemi Türk romanı, boşanma hadiseleri temelinde kadının aile hukukundaki yeri açısından incelendiği zaman 1926 yılında yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu öncesi hukuki kaidelerinin kadınları dezavantajlı bir konuma getirdiği anlayışının hâkim olduğu görülecektir. Kimi yazarların söz konusu kanaati vurgulamak için kurumsallaşmaya çalışan genç Cumhuriyet’in eskiyi yerme politikasını görev telakki ederek zaman zaman abartılı örnekler verdiği de muhakkaktır. Yine de bu durumun Osmanlı aile hukukunun kadını erkek karşısında savunmasız bıraktığı düşüncesinin temellendirilmesini zaafa uğrattığı söylenemez.
Türk Medeni Kanunu’nun yürürlükte olduğu dönemi vaka zamanı olarak alan yazarlar ise genel itibariyle yeni aile hukukuyla kadınların hem eşit yurttaşlık kazandığı hem de evlilikte hak ve güvence sahibi olmaya başladıkları vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Dönemi, Roman, Aile Hukuku, Kadın, Boşanma Davaları

FAMILY LAW AND WOMEN ON THE BASIS OF DIVORCE EVENTS IN THE TURKISH NOVEL OF THE ATATÜRK PERIOD

Öz

When the Turkish novel of the Atatürk period is examined in terms of the place of women in family law on the basis of divorce events, it will be seen that the understanding the legal rules before the Turkish Civil Code, which came into force in 1926, put women in a disadvantageous position. It is also clear that some writers take exaggerated examples from time to time, considering the policy of defamation of the previous as a duty of the Young Republic, which is trying to institutionalize in order to emphasize this opinion. However, it cannot be said that this situation undermines the justification of the idea that Ottoman family law left women vulnerable to men.
The authors, who took the period when the Turkish Civil Code was in force as a case time, emphasized that, in general, with the new family law, women both gained equal citizenship and started to have rights and sequrity in marriage.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Period, Novel, Family Law, Women, Divorce Cases

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2017). Sinekli bakkal. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Aka Gündüz (1933). Onların romanı. İstanbul: Semih Lütfi-Suhulet Kütüphanesi.
• Aka Gündüz (1974). Bu toprağın kızları. İstanbul: Toker Yayınları.
• Aka Gündüz (Tarihsiz). Aysel bir Anadolu hikâyesi. İstanbul: Suhulet Kütüphanesi.
• Akıntürk T. (1971). Türk Medeni Kanununun evlilik hukukuna ilişkin hükümlerinde yapılması öngörülen değişiklikler. Erişim tarihi: 30.08.2019, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/317/3092.pdf.
• Arslan, A. (2007). Darülfünun İlahiyat Fakültesi, Fakülte Meclisi'nin kurulması ve ilk meclis zabıtları (1911-1912). Değerler Eğitimi Dergisi, 5 (13) , 9-36.
• Atabeyoğlu, S. E. (2011). Zaniyeler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atabeyoğlu, S. E. (2016). Ayarı bozuklar. Konya: Palet Yayınları.
• Atabeyoğlu, S. E. (2017a). Endam aynası. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Atabeyoğlu, S. E. (2017b). Orta malı. İstanbul: Küy Yayınları.
• Aydın Yılmaz, E. S. (2015). Kadın hareketinde yeni bir ivme: toplumsal cinsiyet adaleti. Erişim Tarihi: 12.11.2020, http://turkishpolicy.com/files/articlepdf/a-new-momentum-gender-justice-in-the-womens-movement-winter-2015-tr.pdf.
• Aydın, M. Â. (2018). Osmanlı aile hukuku. İstanbul: Klasik Yayınları.
• Aygen, R. E. (2013). Afrodit buhurdanında bir kadın. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Başar, Ş. N. (1933). Çöl güneşi. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi.
• Benice, E. İ. (1933), On yılın romanı. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Berkes, N. (2015). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Büyükkavas Kuran, Ş. (2018). Peyami Safa’nın insanları. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Cevdet Kudret (1978). Türk edebiyatında hikâye ve roman. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Cin, H. (1974). İslâm ve Osmanlı hukukunda evlenme. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Çetişli, İ. (1989). Memduh Şevket Esendal - insan ve eser. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Demir, H. (2013). Fatma Aliye Hanım’ın çerçevesinden kadın haklarının sınırları. Turkish Studies, 8(9), 1059-1068.
• Eken, C. (2020). Atatürk dönemi Türk romanında adlî süreçler ve mahkemelerin işleyişi. Yayımlanmamış doktora tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Ertem, S. (1935). Düşkünler. İstanbul: Resimli Ay Basımevi.
• Esendal, M. Ş. (2005). Ayaşlı ile kiracıları. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Güntekin, R. N. (Tarihsiz a). Dudaktan kalbe. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Güntekin, R. N. (Tarihsiz b). Eski hastalık. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Gürpınar, H. R. (1969). Utanmaz adam. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• Gürpınar, H. R. (1982). Kokotlar mektebi. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• Gürpınar, H. R. (2012). Son arzu, evlere şenlik kaynanam nasıl kudurdu. İstanbul: Everest Yayınları.
• Gürpınar, H. R. (2017). Şeytan işi. İstanbul: Maviçatı Yayınları.
• Gürpınar, H. R. (2018). Ben deli miyim?. İstanbul: Küy Yayınları.
• İleri, S. (2015). Edebiyatımızda sevdiğim romanlar kılavuzu. İstanbul: Everest Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2002). Ankara. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2014). Yaban. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karay, R. H. (2017). İstanbul’un bir yüzü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Koray, M. S. (1936). Çöl gibi. İstanbul: İkbal Kitabevi.
• Kuntay, M. C. (2017). Üç İstanbul. İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayını.
• Merrill, F. E. (2018). Edebiyat sosyolojisi. Edebiyat sosyolojisi (Alver, K., Ed.) (131-142). Ankara: Hece Yayınları.
• Morkaya, B. C. (1932). Köy hekimi. İstanbul: İkbal Kitaphanesi.
• Morkaya, B. C. (1934a). Adam sarrafı. İstanbul: Burhan Cahit ve Şürekası Matbaası.
• Morkaya, B. C. (1934b). Dünkülerin romanı. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
• Morkaya, B. C. (1937). Sevenler yolu. İstanbul: İnkılâb Kitabevi.
• Osmanoğlu, C. (2008). Klasik Osmanlı hukukunda zina suçu ve cezası. İÜHFM, LXVI(1), 109-178.
• Pamirtan, S. Ş. (1938). Toprak mahkûmları. İzmir: Meşher Basımevi.
• Polat, F. ve Gündüz D. (2016). Muhafazakârlık ve feminizm kıskacında bir isim: Fatma Aliye Hanım. Tarihin Peşinde: Uluslararası Tarih Ve Sosyal Araştırmaları Dergisi, 8(15), 185-206.
• Şahin, V. (2017). Refik Halit Karay'ın ‘İstanbul'un bir yüzü’ romanında yapı. Researcher Social Science Studies, 5(8), 266-292.
• Talu, E. E. (1990). Gün batarken. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Talu, E. E. (2018). Şevketmeap. İstanbul: Küy Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2015). Edebiyat üzerine makaleler, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Taş, E. (2018). Kabul sürecinde Türk Medeni Kanunu’na yönelik bazı eleştiriler. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 649-670.
• Türk Ceza Kanununun yürürlükten kaldırılmış hükümleri. Erişim tarihi: 15.11. 2019, https://www.mevzuat.gov.tr,https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat metin /5.3.765.pdf.
• Türk hukuk lûgatı (1991). Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Yesari, M. (1966). Pervin abla. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Yesari, M. (2016). Bağrı yanık Ömer. Ankara: Yason Yayınları.
• Ziya Gökalp (1999). Türkçülüğün esasları. İstanbul: MEB Yayınevi.