BİRLEŞTİRİLMİŞ VE MÜSTAKİL SINIFTA GÖREV YAPAN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN TÜRKÇE DERSİNDE AKTİF ÖĞRENME TEKNİKLERİNİ KULLANMA DURUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 297 - 344, 15.06.2022

Merve Çelik Kırtan Akın Efendioğlu Fatma Karaçoban

https://doi.org/10.32321/cutad.1097061

Öz

Bu araştırmanın amacı, birleştirilmiş sınıf ve müstakil sınıflarda görev yapan öğretmenlerin Türkçe derslerinde aktif öğrenme etkinliklerini kullanma durumlarını incelemektir. Araştırma 2020-2021 eğitim ve öğretim yılında birleştirilmiş ve müstakil sınıflarda (dördüncü sınıf) görev yapan 20 öğretmenin oluşturduğu çalışma grubu ile yürütülmüştür. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak, öğretmenlerle uzaktan görüşme yoluyla elde edilmiş, devamında görüşme kayıtlarının transkriptleri oluşturulmuş ve analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmenlerin Türkçe dersi planlarının hazırlanmasında eksiklikleri olduğunu ve çoğunluğunun öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına göre bir ders planı hazırlamadığını göstermektedir. Öğretmenlerin genel olarak okuma, yazma ve konuşma alanında dil becerilerine yönelik etkinliklere ağırlık verdikleri, dinleme beceri alanında ise büyük çoğunluğunun öğrenciyi aktif kılan etkinliklere yer vermeği belirlenmiştir. Farklılaştırılmış öğretim etkinliklerinin öğretmenlerin çoğunluğu tarafından kullanılmaması nedeniyle, öğretim sürecinde öğrencinin pasif kaldığı düşünülmektedir. Ayrıca, birleştirilmiş sınıflarda, ödevli saatlerde, öğrenciler pasif kalmış, genel olarak, çocukların bireysel ve sessiz olacağı okuma ve yazma çalışmaları yaptırılmıştır. Benzer şekilde uzaktan eğitimde öğrenciler dört temel dil becerisinin öğretim süreçlerinde de pasif kalmıştır. Uzaktan eğitimde genellikle okuma çalışmalarına ağırlık verilmiş; yüz yüze eğitimde yapılan çalışmaların neredeyse büyük bir çoğunluğuna yer verilmemiştir. Öğretmen görüşleri doğrultusunda, öğrencilerin uzaktan eğitim süreçlerinde grup çalışmalarından uzaklaşarak bireyselleştiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aktif öğrenme, Türkçe öğretimi, Birleştirilmiş Sınıf, Müstakil Sınıf, Dört Temel Dil Becerisi, Uzaktan Eğitim

INVESTIGATING THE MULTIGRADE AND THE MONOGRADE ELEMENTARY SCHOOL TEACHERS’ USE OF ACTIVE LEARNING TECHNIQUES IN TURKISH COURSE

Öz

The aim of this research is to investigate the use of active learning activities in Turkish course by elementary school teachers working in multi-grade and monograde classrooms. The study group of the research consists of 20 fourth grade teachers working in multi-grade and monograde classrooms (fourth graders) in the 2020-2021 academic year. Case study, one of the qualitative research methods, was used in the research. The data were obtained through remote interviews with the teachers via a semi-structured interview form, and then transcripts of the interview recordings were created and analyzed respectively. The results reveal that there are deficiencies in the teachers’ preparation of Turkish course instructional lesson plans and the majority of them do not take learners’ interests and needs into consideration when they prepare instructional lesson plans. Teachers generally focus on learner centered activities in teaching three basic language skills reading, writing, and speaking; however, almost all of the teachers do not include learner centered activities when they teach listening skills. Therefore, it is thought that as the differentiated instruction activities are not used by the majority of teachers in their classrooms and student remains passive in the teaching process. In addition, students remained passive in multi-grade classes, during homework hours, and in general, reading and writing activities were conducted in which children would study individually and silently. Similarly, in distance education, students remained passive in the teaching processes of four basic language skills. Moreover, in distance education, generally, reading studies are emphasized the majority of student-centered activities conducted in face-to-face education were not included. In line with the views of the teachers, it is thought that the students become individualized by moving away from group work in the distance education processes.

Anahtar Kelimeler

Active learning, Turkish teaching, Multi-Grade Classroom, Monograde Classroom, Four Language Skills, Distance Education

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. (2014). Aktif öğrenme (13. bs.). İzmir: Biliş Özel Eğitim.
• Akman, E. ve Aşkın, İ. (2012). Ses temelli cümle yöntemine ilişkin eleştirel bir bakış. GEFAD / GUJGEF, 32(1), 1-18.
• Atasever, G. (2012). Birleştirilmiş Sınıflarda Türkçe Öğretiminin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Aykaç, N. (2009). Öğretme ve öğrenme sürecinde aktif öğretim yöntemleri (2. bs.). Ankara: Naturel Yayıncılık.
• Aytan, T. (2011). Aktif öğrenme tekniklerinin dinleme becerisi üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Başaran, M., Doğan, E., Karaoğlu, E., ve Şahin, E. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 368-397.
• Başfırıncı, Ç. ve Altıntaş, M. (2019). Toplumsal cinsiyetin çocuk reklâmları aracılığıyla inşası: Türk televizyonlarındaki çocuk reklâmlarına yönelik bir içerik analizi. İstanbul Üniversitesi Yayınevi, 47(2), 208-232.
• Boix, R., and Buscà, F. (2020). Competencias del profesorado de la escuela rural catalana para abordar la dimensión territorial en el aula multigrade [Catalan Rural Schools Teachers’ Skills to Face the Territorial Dimension in the Multigrade Classroom]. Revista Iberoamericana Sobre Calidad, Eficacia y Cambio En Educación, 18(2), 115. Retrieved from https://doi.org/10.15366/reice2020.18.2.006.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sırasında ilköğretim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik imge ve algıları: bir metafor analizi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2),1-23.
• Bozpolat, E. (2012). Türkçe dersinde birleştirilmiş işbirlikli okuma ve kompozisyon tekniği ile kullanılan hikâye haritası yönteminin öğrencilerde okuduğunu anlama becerisini geliştirmeye etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Chaparro-Aguado, F. and Santos-Pastor, M. L. (2018). Competencias docentes para la escuela rural en la formación inicial, Análisis de resultados de un estudio multicaso [Teaching competences for the rural school in the initial training. Analysis of results of a multiple study]. Education, Sport, Health and Physical Activity, 2(2), 177-191.
• Cornish, L. (2006). What is multi-grade teaching? In L. Cornish (Ed.), Reaching EFA through multi-grade teaching (9-26). Armidale, Australia: Kardoorair Press.
• Çakıcı, D. ve Altunay, U. (2006). Ön örgütleyiciler ve öğretimde kullanımları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 11-20.
• Çoban, E. (2020). 2017 Türkçe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Elo, S., and Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of advanced nursing, 62(1), 107-115.
• Erdem, A. R. (2015). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim (7.bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdoğan, T., ve Gök, B. (2009). Türkçenin ana dili olarak öğretiminde karşilaşilan sorunlar ve bu sorunlarin giderilmesine yönelik öneriler: Ankara örneği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 1-16.
• Erkoca, M. C. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğrenci ilgisi – bir çalışma. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(1), 148-163.
• Güneş, F. (2011). İlköğretimde sesli okumanın önemi ve yararları. Milli Eğitim Dergisi, 41(191), 7-23.
• Hezen, E. (2009). İlköğretim 1-5. Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu’nun öğelerinin öğretim programında yer alan temel becerileri geliştirmeye uygunluğu. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Hyry-Beihammer, E. K., and Hascher, T. (2015). Multigrade teaching in primary education as a promising pedagogy for teacher education in Austria and Finland. Advances in Research on Teaching, 22C (Part C), 89–113. Retrieved from https://doi.org/10.1108/S1479-368720150000022005.
• İl, İ. (2018). Aktif öğrenme yönteminin 5.sınıf öğrencilerinin sözlü iletişim becerilerine (konuşma-dinleme) etkisi ve öğrencilerin aktif öğrenme uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Kalem, S. (2002). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğretimi planlama ve değerlendirme dersi öğrencilerinin aktif öğrenme yaklaşımıyla düzenlenen eğitim durumu ile ilgili görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Karakuş, F. (2019). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim dersine yönelik öğretim programı geliştirme çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karaçoban, F., ve Karakuş, M. (2022). Evaluation of the curriculum of the teaching in the multigrade classrooms course: Participatory evaluation approach. Pegem Journal of Education and Instruction, 12(1), 84-99.
• Kavuk, E., ve Demirtaş, H. (2021). COVID-19 pandemisi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitimde yaşadığı zorluklar. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 55-73.
• Kaya, D. (2008). Öğrencilerin okuduğunu anlamalarının çözümleme yöntemi ve ses temelli cümle yöntemine göre karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Kılıç, D. (2010). Yenilenen ilköğretim programlarında planlama ve öğretmenlerin hazır planlarla ilgili görüşlerinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 1-19.
• Kılınç, K. (2015). Aktif öğrenme tekniklerinin 4. Sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kırmızı, F. S., ve Akkaya, N. (2009). Türkçe öğretimi programında yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 42-54.
• Koç, C. (2007). Aktif öğrenmenin okuduğunu anlama, eleştirel düşünme ve sınıf içi etkileşim üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Little, A. W., (1995). Multi-grade teaching: A review of research and practice. London: Department for International Development. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED459042.pdf.
• Little, A. W., (2005). Learning and teaching in multigrade settings. Paper prepared for UNESCO 2005 EFA Monitoring Report.
• Menteşe, H. (2013). Türkçe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Aydın ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Miles, M, B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2005). Milli eğitim istatistikleri 2004-2005. Ankara: Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar). http://web.deu.edu.tr/ilyas/ftp/turkce2009.pdf. Erişim tarihi: 18.08.2021.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf. Erişim tarihi: 12.10.2021.
• Mulryan-Kyne, C. (2007). The preparation of teachers for multigrade teaching. Teaching and Teacher Education, 23(4), 501-514.
• Onan, B. (2012). Türkçenin ana dili olarak öğretiminde bilgi işleme süreci. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 96-113.
• Oryaşın, U. (2020). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin bütüncül bir anlayışla incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Pekkaya, M. H. (2007). Öğrenci merkezli Türkçe öğretiminde çocuk şiirleri (yeniden yapılandırılan Türkçe öğretimi programı uygulamalarına yönelik eleştiriler ve öneriler). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Saban, A. (2014). Öğrenme öğretme süreci (7.bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Sallabaş, M. E. (2011). Aktif öğrenme yönteminin ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin konuşma becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, C., Şahin, Ç., Taşlı, H., Çınar, İ., Biber, K., Ünver N. ve diğerleri (2015). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim (4. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• UNESCO, (1989). Multigrade teaching in single teacher primary schools. Bangkok: Principal Regional Office for Asia and the Pacific.
• Ünal, A. (2004). İlköğretim 6.sınıf matematik dersi nokta, doğru, düzlem, doğru parçası, uzay ve ışın konusunun aktif öğrenme ile öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Vatansever, H. (2008). Çözümleme (cümle) yöntemi ve ses temelli cümle yöntemine göre okuma yazma öğrenmiş çocukların okuduğunu anlamadaki başarı durumlarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Öztürk, E.(2002). Sınıf öğretmenlerinin günlük planlarla ilgili algıları: öncelikler, sorunlar ve öneriler. İlköğretim-Online, 1(1), 17-27.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yavuz, B. ve Toprakçı, E. (2021). Covid-19 pandemisi sebebiyle okulların uzaktan öğretim yapması ve ilgili internet forumlarıyla paylaşılan görüşler. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 120-139.
• Yıldız, N. (2015). Aktif öğrenme yönteminin altıncı sınıf öğrencilerinin yazma becerilerine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(5), 59-73.
• Yüzgeç, K. (2020). Grafik düzenleyicilerin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak.