TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİ PROGRAMINDA YER ALAN KAZANIMLARIN TOPLUMDİLBİLİMSEL YETKİNLİK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 1164 - 1186, 30.12.2022

Yunus Emre Çekici

https://doi.org/10.32321/cutad.1136322

Cited By: 1

Öz

Yabancı dil öğretiminin amaçlarından biri de öğrenicilerin toplumdilbilimsel yetkinliğini geliştirmektir. Toplumdilbilimsel yetkinliğe ulaşmak, başka bir deyişle dil kullanımının sosyal boyutuyla başa çıkabilmek için nezaket yapılarını, bağlama göre farklılaşan üslubu, ağız/söyleyiş farklılıklarını, açık/örtük kültürel gönderimleri anlamak ve yeri geldiğinde kullanmak gerekir. Bu bağlamda son yıllarda önemli bir ivme kazanan Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde toplumdilbilimsel yetkinliğin ne ölçüde göz önünde bulundurulduğu incelemeye değer bir konudur. Bu çalışmanın amacı, 2020 yılında yayımlanan “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı”nda yer alan kazanımları, toplumdilbilimsel yetkinlik bağlamında incelemektir. Program’da yer alan kazanımlar; toplumdilbilimsel yetkinliğin alt boyutları olan “nezaket yapılarını anlama ve kullanma”, “duruma uygun üslubu belirleme”, “açık/örtük kültürel göndermeleri anlama ve kullanma” ve “ağız/söyleyiş farklılıklarıyla başa çıkma” kapsamında incelenmiştir. Nitel durum modelindeki bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Veriler, betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, Program’da “nezaket yapılarını anlama ve kullanma” kapsamında 38, “duruma uygun üslubu belirleme” kapsamında 33, “açık/örtük kültürel göndermeleri anlama ve kullanma” kapsamında 29, “ağız/söyleyiş farklılıklarıyla başa çıkma” kapsamında 3 kazanımın yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde program geliştirme çalışmalarına yeni bakış açıları sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumdilbilimsel Yetkinlik, İletişimsel Yetkinlik, Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi, Program Geliştirme

INVESTIGATION OF THE ACQUISITIONS IN THE CURRICULUM OF TEACHING TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE IN THE CONTEXT OF SOCIOLINGUISTIC COMPETENCE

Öz

One of the aims of foreign language teaching is to develop the sociolinguistic competence of learners. In order to achieve sociolinguistic competence, in other words, to cope with the social dimension of language use, it is necessary to understand the politeness structures, the style that differs according to the context, the dialect/speaking differences, the explicit/implicit cultural references and use them when appropriate. In this context, the extent to which sociolinguistic competence is taken into consideration in teaching Turkish as a foreign language, which has gained momentum in recent years, is a subject worth examining. The aim of this study is to examine the achievements in the "Teaching Turkish as a Foreign Language Program" published in 2020 in the context of sociolinguistic competence. The acquisitions in the program were examined within the scope of "understanding and using politeness structures", "determining the appropriate style for the situation", "understanding and using explicit/implicit cultural references" and "coping with dialect/speech differences", which are sub-dimensions of sociolinguistic competence. In this study in the qualitative case model, the document analysis method was used. The data were analyzed by descriptive analysis technique. As a result of the research, it has been determined that there are 38 achievements in the scope of "understanding and using courtesy structures", 33 in "determining the appropriate style for the situation", 29 in "understanding and using explicit/implicit cultural references", and 3 in "coping with dialect/speaking differences" in the Program. It is expected that the study will present new perspectives on curriculum development studies in teaching Turkish as a foreign language.

Anahtar Kelimeler

Sociolinguistic Competence, Communicative Language Competence, Teaching Turkish as a Foreign Language, Curriculum Development

Kaynakça

• Aktaş, T. (2004). Yabancı dil öğretiminde iletişimsel yeti. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 45-57.
• Aydın, E. ve Tunagür, M. (2021). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı’nın 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (32), 349-374.
• Bachman, L. (1995). Fundamental considerations in language testing. New York: Oxford University Press.
• Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2020). “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı” üzerine. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 10 (2), 173-198.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 5 (2), 368-388.
• Blondell, J., Higgens, J. and Middlemiss, N. (1982). Function in English. Oxford: Oxford University.
• Canale, M. (1983). From Communicative competence to communicative language pedagogy. J. C. Richards ve R. W. Schmidt (Ed.), Language and Communication içinde, (s. 2-27). London: Longman.
• Crystal, D. (1987). The Cambridge encyclopedia of language. Cambridge: Cambridge University Press.
• Çekici, Y. E. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi açısından dil işlevleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Deniz, K., Öztürk, İ. Y. ve Çekici, Y. E. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde aracılık. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 347-357.
• Dik, S. C. (1997). Theory of functional grammar. Dordrecht: Foris Pubns USA.
• Durham, M. (2014). The acquisition of sociolinguistic competence in a lingua Franca context. Bristol: Multilingual Matters.
• Dündar, S. A. ve Polat, A. (2021). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programının 21. yüzyıl becerileri kapsamında incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 66-77.
• Emre, K. (2020). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Ekin, B. (2021). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programındaki B1 seviyesi kazanımların 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 1-19.
• Erdil, M. ve Açık, F. (2021). Türkiye Maarif Vakfı Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı ile Türkçe öğretim setlerinde dil bilgisi içeriklerinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 9 (4), 129-161.
• Green, A. (2012). Language functions revisited theoretical and empirical bases for language construct definition across the ability range. Cambridge: Cambridge University.
• Günay, C. Ö. (2022). Hayat boyu Türkçe 1-2-3 seviye ders kitapları okuma etkinliklerinin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı A1 düzeyi okuma kazanımlarına uygunluğu ve Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen çocuklara yönelik okuma etkinlik örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Holmes, J. (2013). An introduction sociolinguistics. New York: Routledge.
• Hymes, D. (1972). On communicative competence. In J. B. Pride and J. Holmes (Ed.), Sociolinguistics (pp. 269-293). Harmondsworth: Penguin.
• İşisağ, K. (2008). Avrupa Dilleri Ortak Başvuru Metni’nin dilbilimsel açıdan incelenmesi. Journal of Language and Linguistic Studies, 4 (1), 105-122.
• Karabulut, A. (2021). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı kazanımlarının Webb’in bilgi derinliği seviyelerine göre analizi. Journal of History School, 55, 4577-4602.
• Keser, S. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisinin geliştirilmesinde karşılaşılan güçlükler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
• Littlewood, W. (2002). Communicative language teaching: An introduction. Cambridge: Cambridge University.
• Martinez, J. L. ve Vera, P. V. D. (2019). Sociolinguistic competence of foreign national college students. Asian EFL Journal, 21, 291-336.
• MEB (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi öğrenim, öğretim ve değerlendirme. TELC: Frankfurt.
• MEB (2021). Diller için Avrupa ortak başvuru metni: öğrenme, öğretme, değerlendirme. MEB: Ankara.
• Nurlu, M., Konyar, M., Tuna, L. ve Görgüç, Ç. (2021). Millî Eğitim Bakanlığı Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı eleştirisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 10 (29), 485-521.
• Richards, J. C. (2006). Communicative Language Teaching Today. Cambridge: Cambridge University Press.
• Savignon, S. J. (1972). Communicative competence: An experiment in foreign language teaching. Philadelphia: Center for Curriculum Development.
• Savignon, S. J. (2002). Interpreting communicative language teaching. London: Yale University.
• Şahbaz, N. K. ve Çevik, B. (2018). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde not alarak dinleme etkinliğinin yazma becerisine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 201-218.
• Train, R. W. (2002). Foreign Language Standards, Standard Language and the Culture of Standardization: Some Implications for Foreign Language and Heritage Language Education. Language Consortium Conference on Language Learning and Teaching, s. 1-20. 05.09.2022 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED471316.pdf adresinden erişilmiştir.
• Türken, G. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde toplumdilbilimsel yeti. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
• Türkiye Maarif Vakfı (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. İstanbul: Matsis Matbaa.
• Ulusoy, F. (2022). Maarif Vakfı tarafından hazırlanan Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programının yeni okuryazarlıklar bağlamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Uslu, Z. (2005). Edimbilim ve yabancı dil öğretimine etkileri. Dil Dergisi, 127, 34-43.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.