Başkonuş Mesire Yeri’nden (Kahramanmaraş) Sağlanan Ekosistem Hizmetlerine Yönelik Algının İncelenmesi

Yıl 2021, , 219 - 230, 31.12.2021

Hakan Doygun , Dilay Zülkadiroğlu , Ilgaz Ekşi

https://doi.org/10.36846/CJAFS.2021.50

Öz

Bu çalışma ile, Başkonuş mesire yerinden (Kahramanmaraş) sağlanan ekosistem hizmetlerine yönelik algının Q metodoloji yardımıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Katılımcılar tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda birisi koruma ve diğeri doğallık odaklı olmak üzere iki bakış açısı ortaya çıkmıştır. Katılımcıların çoğunluğu mesire yerinin yaşam konforu üzerindeki olumlu etkilerine değinmişler, ancak bazen yoğunlaşabilen rekreasyonel faaliyetlerin sükûnet ortamını ve doğal çevreyi olumsuz etkilediğini de belirtmişlerdir. Bu doğrultuda; mesire yeri ziyaretçi taşıma kapasitesinin hesaplanması, rekreasyonel kullanımların sınırlandırılması ve alanın doğal şekli ile kalabilmesi için yapısal düzenlemelerden olabildiğince kaçınılması önerilmektedir. Çalışma ile elde edilen sonuçların mesire yerinde gerçekleştirilecek uygulamalara, Q metodoloji ve ekosistem hizmetleri konulu literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Başkonuş mesire yeri, Q metodoloji, Ekosistem hizmetleri, Kahramanmaraş

Kaynakça

• Alexander, K. S., Parry, L., Thammavong, P., Sacklokham, S., Pasouvang, S., Gonnell, J. G., Jovanovic, T., Moglia, M., Larson, S., Case, P. (2018). Rice farming systems in Southern Lao PDR: Interpreting farmers’ agricultural production decisions using Q methodology. Agricultural Systems, 160, 1-10.
• Amin, Z. (2000). Q Methodology – A journey into the subjectivity of human mind. Singapore Medic J, 41(8):410-414.
• Anonim (2011). Başkonuş Orman İşletme Şefliği Fonksiyonel Orman Amenajman Planı (2012-2021) IV. Yenileme, Kahramanmaraş. https://www.ogm.gov.tr/tr/ekutuphane/kitaplik/egitim-dokumanlari/egitim-dokumanlari-oip Erişim 02 Nisan 2021.
• Başkonuş Yaylası [@baskonusyaylasi] Instagram. (Erişim: 23 Nisan 2021)
• Breure, A. M., De Deyn, G. B., Dominati, E., Eglin, T., Hedlund, K., Van Orshoven, J., Posthuma, L. (2012). Ecosystem services: a useful concept for soil policy making!, Current Opinion in Environmental Sustainability, 4:578–585.
• Brown, S. R. (1980). Political subjectivity: Applications of Q methodology in political science. New Haven, CT: Yale University Press.
• Brown, S. R. (1993). A primer on Q methodology. Operant Subjectivity 16(3/4):91-138.
• Buchel, S., Frantzeskaki, N. (2015). Citizens’ voice: A case study about perceived ecosystem services by urban park users in Rotterdam, the Netherlands. Ecosystem Services, 12, 169-177.
• Cuppen, E., Breukers, S., Hisschemöller, M., Bergsma, E. (2010). Q methodology to select participants for a stakeholder dialogue on energy options from biomass in the Netherlands. Ecological Economics, 69, 579–591.
• Çiftçioğlu, G. C., Aydın, A. (2018). Urban ecosystem services delivered by green open spaces: an example from Nicosia City in North Cyprus. Environmental Monitoring and Assessment, 190: 613.
• Çiftçioğlu, G. C. (2020). Using a combination of Q‑methodology and survey‑based approach for assessing forest ecosystem services of Five Finger Mountains in Northern Cyprus. Sustainability Science, 15, 1789–1805.
• De Groot, R., Fisher, B., Christie, M., Aronson, J., Braat, L., Gowdy, J., Haines-Young, R., Maltyby, E., Neuville, A., Polasky, S., Portela, R., Ring, I. (2010a). Integrating the ecological and economic dimensions in biodiversity and ecosystem service valuation, Chapter 1. In The Economics of Ecosystems and Biodiversity: Ecological and Economic Foundations, Ed. G.K. Kadekodi, Earthscan, London and Washington.
• De Groot, R. S., Alkemade, R., Braat, L., Hein, L., Willemen, L. (2010b). Challenges in integrating the concept of ecosystem services and values in landscape planning, management and decision making. Ecological Complexity, 7:260–272.
• Demir, F., Kul, M. (2011). Modern Bir Araştırma Yöntemi Q Metodu. Adalet Yayınevi, Ankara.
• Gauger, S. E., Wyckoff, J. B. (1973). Aesthetic Preference for Water Resource Projects: An Application of Q Methodology. Journal of the American Water Resources Association, 9(3): 522-528.
• Hermans, F., Kok, K., Beers, P. J., Veldkamp, T. (2011). Assessing Sustainability Perspectives in Rural Innovation Projects Using Q-Methodology. Sociologia Ruralis, 52:1, 70-90.
• Jobstvogt, N., Townsend, M., Witte, U., Hanley, N. (2014). How can we identify and communicate the ecological value of deep-sea ecosystem services? PloSONE 9(7):e100646.
• Karakoç, A., Karabulut, M. (2017) Başkonuş Yaylası. Kahramanmaraş Ansiklopedisi, 2. Cilt, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayınları No: 146, s. 57-59.
• Karasu, M., Peker, M. (2019). Q Yöntemi: Tarihi, Kuramı ve Uygulaması. Türk Psikoloji Yazıları, 22(43):28-39.
• Kerr, G. N., Swaffield, S. R. (2012). Identifying cultural service values of a small river in the agricultural landscape of Canterbury, New Zealand, using combined methods. Society and Natural Resources, 25, 1330–1339.
• Koçyiğit, M., Kayıran, S. D. (2018) “Small Protected Areas” for Conservation Priorities in South Anatolia (Başkonuş Mountain-Kahramanmaraş). Eur J Biol 77(2):89-96.
• Maniatakou, S., Berg, H., Maneas, G., Daw, T. M. (2020). Unravelling Diverse Values of Ecosystem Services: A Socio-Cultural Valuation Using Q Methodology in Messenia, Greece. Sustainability, 12, 10320.
• Martin-Lopez, B., Iniesta-Arandia, I., Garcia-Llorente, M., Palomo, I., Casado-Arzuaga, I., Garcia Del Amo, D., Gomez-Baggethun, E., Oteros-Rozas, E., Palacios-Agundez, I., Willaarts, B., Gonzalez, J. A., Santos-Martin, F., Onaindia, M., Lopez-Santiago, C., Montes, C. (2012). Uncovering Ecosystem service bundles through social preferences. PLoS ONE 7(6):e38970.
• MEA (Millenium Ecosystem Assessment) (2005a). Ecosystems and Human Well-Being: Policy Responses, Vol 3. Eds. Chopra, K., Leemans, R., Kumar, P., Simons, H. Island Press, 607 p.
• MEA (Millenium Ecosystem Assesment) (2005b). Ecosystem and Human Well-Being: Synthesis. Island Press, Washington, DC.
• Niemala, J., Saarela, S. R., Söderman, T., Kopperoinen, L. Yli-Pelkonen, V., Vare S., Kotze, D. J. (2010). Using the ecosystem services approach for better planning and conservation of urban green spaces: a Finland case study. Biodiversity Conservation, 19:3225–3243.
• Pike, K., Wright, P., Wink, B., Fletcher, S. (2015). The assessment of cultural ecosystem services in the marine environment using Q methodology. Journal of Coastal Conservation, 19, 667–675.
• Sala, R., Oltra, C., Gonçalves, L. (2015). Attitudes towards urban air pollution: a Q methodology study / Actitudes frente a la contaminación atmosférica urbana: un estudio basado en el método Q. Psyecology, 6(3), 359-385.
• Sandal, E. K. (2017) Andırın. Kahramanmaraş Ansiklopedisi, 1. Cilt, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayınları No: 145, s. 293.
• Santos-Martin, F., Kelemen, E., Garcia Llorente, M., Jacobs, S., Oteros-Rozas, E., Barton, D. N., Palomo, I., Hevia, V., Martín-López, B. (2017). Socio-cultural valuation approaches, In: B. Burkhard, J. Maes (Eds.), Mapping ecosystem services p. 104–114.
• Schmolck, P. (2014). PQ Method Sosftware, http://schmolck.org/qmethod/ Erişim 17 Mayıs 2020.
• Scholte, S. S. K., van Teeffelen, A. J. A., Verburg, P. H. (2015). Integrating socio-cultural perspectives into ecosystem service valuation: A review of concepts and methods. Ecological Economics, 114, 67–78.
• Stainton Rogers, R., (1995). Q methodology. In: J.A. Smith, R. Harre, L. Van Langenhove, (Eds.), Rethinking methods in psychology. Sage, London.
• Steelman, T. A., Maguire, L. A. (1999). Understanding participant perspectives: Q-Methodology in national forest management. Journal of Policy Analysis and Management, 18(3), 361-388.
• Stephenson, W. (1935). Technique of Factor Analysis. Nature 136:297.
• TEEB Foundations (2010). The Economics of Ecosystems and Biodiversity: Ecological and Economic Foundations. Kumar P (ed), Earthscan, London.
• Watts, S., Stenner, P. (2005). Doing Q methodology: theory, method and interpretation. Qualitat Res Psychol, 2(1): 67-91.
• Webler, T., Danielson, S., Tuler, S. (2009). Using Q method to reveal social perspectives in environmental research. Greenfield MA: Social and Environmental Research Institute. https://www.serius.org/pubs/Qprimer.pdf Erişim 30 Nisan 2020.
• Varol, Ö. (2003) Flora of Başkonuş Mountain (Kahramanmaraş). Turk J Bot 27:117-139.
• Yıldırım, İ. (2017). Eğitimin oyunlaştırılmasına ilişkin öğrenci algıları: Bir Q metodu analizi. Eğitim ve Bilim, 42(191):235-246.
• Zivojinovic, I., Wolfslehner, B. (2015). Perceptions of urban forestry stakeholders about climate change adaptation – A Q-method application in Serbia. Urban Forestry and Urban Greening, 14, 1079–1087.