Sığır Yetiştiriciliğinde Stressiz ve Güvenli Sığır Yönlendirme

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 2, 161 - 170, 31.12.2019

Serap Goncu

Öz

Hayvan davranışlarına ait
bilgiler hayvanlarla çalışmayı kolaylaştıran, stre­si azaltan, hem hayvan hem
de hayvanla çalışan kişilerin güvenliğini sağlayan temel noktaları
içermektedir. Bir hayvanın "Güvenlik Bölgesi", bir hayvanı çevreleyen
alan olup insan dahil olmak üzere potansiyel bir avcı ya da tehditle kuşatıldığında
kaçmasına neden olan mesafedir. Hayvancılık işletmelerinde hayvanların bir
yerden bir yere götürülmesi gerekiyorsa, öncelikle hayvana ait "Bireysel
Güvenlik Bölgesi" (BGB), “denge noktası” ve “kör nokta” terimlerinin
anlaşılması gerekir. İşletmenin karlılığı ve sürdürülebilirliği özellikleri, teknolojik
alt yapısı, çalışan ve hayvan açısından ergonomik yapı, personelin beceri
düzeyi, iş tanımı ve işlerin organizasyonu, uygulamalar ile doğrudan bağlantılıdır.
Bir işletmede hayvanlara bakım ve uygulamalar sırasında hayvana yaklaşım şekli
kayma, düşme, elektrikli uyarıcı kullanımı, sesliliğin artması gibi belirtilerle
değerlendirilebilir. Hayvanla temas kaynaklı yaralanmalar değişen düzeylerde
kayıplara neden olmaktadır. Yaralanma sonrası, tedavi masrafları ve iyileşme
süreci de etkiyi artırmaktadır. Yapılan çalışmalarda çalışanların tekme, boynuz
veya baş gibi darbe alma oranı %67 ile %87 arasındadır. Bu konular dikkate
alındığında, hayvansal üretimde stressiz ve güvenli sürü yönetimi için gerekli
olan temel bazı bilgilerin derlenmesi faydalı görülmüştür.  

Anahtar Kelimeler

Stressiz, güvenli, sürü yönetimi

Kaynakça

• Anonim, 2019. Working the Flight Zone. https://www.hi-hog.com/resources/livestock-handling-tips/working-the-flight-zone/
• Breuer K, Hemsworth PH, Barnett JL, Matthews LR, Coleman GJ., 2000. Behavioural response to humans and the productivity of commercial dairy cows. ApplAnimBehav Sci. 2000 Mar 1;66(4):273-288.
• Brison, R.J. & Pickett, C.W. (1992). Nonfatal injuries in 117 eastern Ontario beef and dairy farms: A one-year study. Am J Ind Med, Vol. 21, pp. 623-636
• Busch Jr HM, Cogbill TH, Landercasper J, 1986. Blunt bovine and equine trauma. J Trauma 1986;26(June (6)):559–60.
• Conrad L. 1994. The maul of the wild: animal attacks can produce significant trauma. Emerg Med Serv 1994;23(March (3)):71-2. 76.
• Elkington, J.M. (1990), ‘‘A case-control study of farmwork-related injuries in Olmstead County, Minnesota’’ [Dissertation], The University of Minnesota, Minneapolis
• Gahan RJ & Johnston BD 1988. Handling Cattle from Farm to Abattoir. Bulletin, NSW Agriculture, Orange Department of Agriculture New South Wales, 1988
• Göncü, S., Koluman, N., 2019. Çifliklerde hayvanla temas kaynaklı yaralanmalar ve önleme yolları. 1. Uluslararası Erciyes Tarım, Hayvancılık ve Gıda Bilimleri Konferansı'nı (AgAnFoS-2019). 24-27 Nisan 2019.
• Göncü,S., Türkoğlu, G., Önder, D., Koluman,N.,2017. Risk Factors for Animal Related Injury Among Livestock Farmers. International Conference on Agriculture, Forest, Food Sciences and Technologies (ICAFOF 2017). Cappadocia, Nevsehir, Turkey, May 15 - 17, 2017 sf.111.
• Grandin, T. 1989. Behavioral Principles of Livestock Handling. Professional Animal Scientist, December, pp. 1-11. Kilgour R., and D.C. Dalton. 1984. Livestock Behaviour, A Practical Guide. Collins Technical Books, Glasgow, United Kingdom.
• Grandin, T. 1993. Livestock Handling and Transport. 2nd Edition (Ed. T. Grandin), CAB International, Wallingford Oxon, United Kingdom.
• Grandin, T. 1998. Objective scoring of animal handling and stunning practices at slaughter plants. https://www.grandin.com/references/scoring.ab.html
• Hediger, Heini (1955). Studies of the psychology and behaviour of captive animals in zoos and circuses. London: Butterworths Scientific Publications. ASIN B0007IXEUS. (German edition: Zirich, Buechergilde Gutenberg, 1954)
• Hemsworth P.H., Coleman G.J., Barnett J.L., Borg S., 2000. Relationships between human-animal interactions and productivity of commercial dairy cows. J Anim Sci. 2000 Nov;78(11):2821-31.
• Hubert, D.J., Huhnke, R.L. & Harp, S.L. (2003). Cattle handling safety in working facilities. Available from: http://pods.dasnr.okstate.edu/docushare/dsweb/Get/ Document- 4821/BAE-1738web.pdf
• Huhnke R.L., Harp S., Corral and Working Facilities for Beef Cattle. http://pods.dasnr.okstate.edu/docushare/dsweb/Get/Document-1998/F-1219web.pdf
• Langley, R.L. & Hunter, J.L. (2001). Occupational fatalities due to animal-related events. Wilderness Environ Med, Vol. 12, pp. 168-174
• Lindahl, C., Pinzke, S., Herlin, A., Keeling L.J., 2016. Human-animal interactions and safety during dairy cattle handling—Comparing moving cows to milking and hoof trimming. Journal of Dairy Science, Volume 99, Issue 3, March 2016, Pages 2131–2141
• Lindsay S, Selvaraj S, Macdonald JW, 2004. Injuries to Scottish farmers while tagging and clipping cattle: a cross-sectional survey. Occup Med (Lond) 2004;54(March (2)):86–91.
• Murphy, C. G., McGuire, C.M., O’Malley, N., Harrington, P., 2016. Cow-related trauma: A 10-year review of injuries admitted to a single institution. Injury, Int. J. Care Injured 41 (2010) 548–550
• Nogalski, A., Jankiewicz, L., Cwik, G., Karski, J. &Matuszewski, L. (2007). Animal related injuries treated at the Department of Trauma and Emergency Medicine, Medical University of Lublin. Ann Agric Environ Med, Vol. 14, pp. 57-61
• Nordstrom, D.L., Layde, P.M., Olson, K.A., Stueland, D.T., Brand, L. &Follen, M.A. (1995). Incidence of farm-work-related acute injury in a defined population. Am J Ind Med, Vol. 28, pp. 551-554
• Ornehult L, Eriksson A, Bjo¨rnstig U. 1989. Fatalities caused by nonvenomous animals: a ten-year summary from Sweden. Accid Anal Prev 1989;21(August (4)):377–81.
• Pickett W, Brison RJ, Niezgoda H, Chipman ML., Nonfatal farm injuries in Ontario: a population-based survey.Accid Anal Prev. 1995 Aug;27(4):425-33.
• Pratt, D.S., Marvel, L., Darrow, D., Stallones, L., May, J. & Jenkin, P. (1992). The dangers of dairy farming: The experience of 600 workers followed for two years. Am J Ind Med, Vol. 21, pp. 637-650
• Smith, K.L. 2002. Cattle Handling and Working Facilities. https://agnr.osu.edu/sites/agnr/files/imce/pdfs/Beef/CattleFacilities.pdf
• Sprince NL, Park H, Zwerling C, 2003. Risk factors for animal-related injury among Iowa large-livestock farmers: a case–control study nested in the Agricultural Health Study. J Rural Health 2003;19(Spring (2)):165–73.
• Wiggins, P., Schenker, M.B., Green, R. & Samuels, S. (1989). Prevalence of hazardous exposures in veterinary practice. Am J Ind Med, Vol. 16, pp. 55-66
• Zhou, C. &Roseman, J.M. (1994). Agricultural injuries among a population- based sample of farm operators in Alabama. Am J Ind Med, Vol. 25, pp. 385-402