Çukurova Koşullarında Mısır Bitkisinde Bitkide Azot ve Verim İlişkileri

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 2, 119 - 125, 31.12.2019

Gülden Koca , Hayriye İbrikçi

Öz

Bu
çalışma Çukurova Bölgesinde 2007-2009 yılları arasında bölgenin önemli tarımsal
ürünlerinin başında gelen 1. ürün mısır bitkisine çiftçi düzeyinde uygulanan
azotlu gübrelerin bitki tarafından alınma düzeyi ve azot gübresinin verime olan
etkisi değerlendirilmiştir. Bu kapsamda çiftçi koşullarında farklı noktalardan
alınan toprak ve bitki örnekleri incelenmiş, laboratuvar sonuçları elde edilen
verilerin istatistiksel analizleri yapılmıştır. Sözkonusu yıllarda bitkide azot
konsantrasyonu % 0.7-1.1 arasında değişmekte iken, tanede ise % 1.3-1.5
arasında değişiklik göstermiştir. Bitki tarafından kaldırılan toplam azot
değerleri ise 227-307 kg N ha^-1; tane tarafından kaldırılan toplam
azot ise 156-202 kg N ha^-1 arasında değişkenlik göstermektedir. Aynı
yıllardaki verim değerlerine bakıldığında ise, tane verimi 13 739-13 994 kg ha^-1;
sap verimi 10 450-  12 015 kg ha^-1
olarak belirlenmiştir. Veriler arası istatistiklerde sap, dane ve bitki
tarafından kaldırılan azot ayrı ayrı değerlendirilmiş ve sap ve dane verimi ile
istatistiksel anlamda aralarındaki korelasyona bakılmıştır. İstatistiksel
anlamda her 3 yılda da sap, dane ve bitki tarafından kaldırılan azot ile sap
verimi ve dane verimi arasında olumlu bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mısır, azot konsantrasyonu, sap, dane, Çukurova

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Birimi

Proje Numarası

ZF2010-YL75

Teşekkür

Çalışmalarım esnasında maddi destek veren Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi'ne teşekkürlerimi sunarım.

Plant Nitrogen and Yield Relationships in Corn Grown in Cukurova Region

Öz

This research was conducted to evaluate the influence
of nitrogen fertilizers applied by the farmers on plant nitrogen and yield of
first crop corn grown as a major crop in Cukurova region between 2007-2009.
Soil and plant samples were collected from different farmers’ field, analyzed,
and the results were statistically evaluated. Nitrogen concentrations in shoots
and grain were measured as 0.7-1.1 % and 1.3-1.5 %, respectively. Nitrogen
uptakes by shoots and grain were determined as 227 - 307 and 156 - 202 kg N ha^-1
, respectively; whereas 13 739–13 994 and 10 450–12 015 kg ha^-1
grain and shoots dry matter were obtained, respectively. Statistical analysis
between yield and nitrogen uptakes for grain yield and shoots were done; there
were positive relationships between the uptake and grain yield values.

Anahtar Kelimeler

Corn, N concentratation, shoots, grain, Cukurova

Proje Numarası

ZF2010-YL75

Kaynakça

• Anonim, 2019. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=ADANA
• Bremner, J. M. (1965). Method of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Methods. American Society of Agronomy, Soil Science Society of America, 1149-1178.
• Büyük, G. (2006). Çukurova koşullarında mısır çeşitlerine değişik dönemlerde uygulanan farklı azot dozlarının azot kullanım etkinliğine, tane verimine ve kaliteye etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Cerrato, M. E. (1990). Relationships Between Grain Nitrogen Concentrations and The Nitrogen Status of Corn. Agronomy Journal, 82(4): 744-749.
• Çetin, M., Kırda, C., İbrikçi, H., Topçu, S., Karaca, Ö.F., Karnez, E., Efe, H., Sesveren, S., Öztekin, M. E., Dingil, M., Kaman, H. (2008). Sulu Tarım Alanlarında Su, Tuz ve Nitrat Bütçesinin CBS Ortamında Saptanması: Aşağı Seyhan Ovası Örneği. 5. Dünya Su Forumu Bölgesel Hazırlık Süreci. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, DSİ Yurtiçi Bölgesel Su Toplantıları, Sulama – Drenaj Konferansı Bildiri Kitabı. 173-183.
• Çokkızgın, A. (2002). Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Azot Dozları ile Sıra Üzeri Ekim Mesafelerinin II. Ürün Mısır Bitkisinde Verim, Verim Unsurları ve Fizyolojik Özelliklere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• İbrikçi, H., Ülger, A. C., Şen, H. M., Büyük, G., Güzel, N., Çakır, B., Özgentürk, G. (2001). Çukurova Bölgesinde İkinci Ürün Mısır Yetiştiriciliğinde Azotlu Gübre Kullanımının Optimizasyonu. TÜBİTAK TARP-1951 Kesin Sonuç Raporu, Adana.
• İrget, M. E., Tepecik, M., Çakıcı, H., Anaç, D., Atalay, İ. Z., Çolakoğlu, H. (2010). Farklı Taban Gübrelerinin Dane Mısır Üretiminde Verim ve Besin Maddesi Alımına Etkisi. 5. Bitki Besleme ve Gübre Kongresi Bildirileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, İzmir, 6-11.
• Kaplan, M., Aktas, M. (1993). Amonyum Nitrat ve Üre Gübrelerinin Hibrid Mısırda Etkinliklerinin Karşılaştırılması ve Bu Bitkinin Azotlu Gübre İsteğinin Belirlenmesi. Journal of Agriculture and Forestry, 17: 649-657.
• Kara, B. (2006). Çukurova Koşullarında Değişik Bitki Sıklıkları ve Farklı Azot Dozlarında Mısırın Verim ve Verim Özellikleri ile Azot Alım ve Kullanım Etkinliğinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Karnez, E. (2010). Aşağı Seyhan Ovasında Buğday ve Mısır Üretim Alanlarında Azot Bütçesine İlişkin Girdi ve Çıktıların İrdelenmesi. Doktora Tezi ,Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Mengel, K., Kırkby, E. A., Kosegarten, H., Appel, T. (2001). Principles of Plant Nutritions. 5th edition. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht. The Netherlands, 849s.
• Özbek, H., Kaya, Z., Gök, M., Kaptan, H. (1993). Toprak Bilimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No:73 Ders Kitapları Yayın No: 16, Adana, 816s.
• Podolak, M. (1980). Effect of Nitrogen Fertilizer Rates on Some Factors of Quality of Silage, Maize in The Production Region. Journal of Vedecké Práce Výskumného Ústavu Kukurice, Trnava, 9: 107-118.
• Premachandra, G. S., Saneoka, H., Mathsuura, H., Ogata, S. (1990). Cell Membrane Stability and Leaf Water Relations as Affected by Nitrogen Aplication in Maize. Soil Science and Plant Nutrition, 36(4): 653-659.
• Sade, B., Çalış, A. (1993). Erdemli Ekolojik Şartlarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Cin Mısır Popülasyonlarının (Zea Mays L. Everta ) Verim ve Verim Unsurları Üzerine Farklı Bitki Sıklıklarının Etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(5): 34-45.
• Saruhan, V., Şireli, D. (2005). Mısır (Zea Mays L.) Bitkisinde Farklı Azot Dozları ve Bitki Sıklığının Koçan, Sap ve Yaprak Verimlerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Şanlıurfa, 9(2): 45-53.
• Sencar, Ö. (1988). Mısır Yetiştiriciliğinde Ekim Sıklığı ve Azotun Etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tokat Ziraat Fakültesi Yayınları. 6. Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler, Yayın No:3, Tokat
• Tüfekçi, A., Karaaltın, S. (2001). Kahramanmaraş Koşullarında I. Ürün Olarak Yetiştirilen Mısır (Zea mays L.) Bitkisinde Farklı Azot Dozlarının II. Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ, 291-295.
• Ülger, A. C., Tansı, V., Sağlamtimur, T., Kızılşimşek, M., Çakır, B., Yücel, C., Baytekin, H., Öktem, A. (1996). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde İkinci Ürün Mısırda Bitki Sıklığı ve Azot Gübrelemesinin Tane ve Hasıl Verimi ve Bazı Tarımsal Karakterlerine Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, GAP Tarımsal İnceleme ve Geliştirme Proje Paketi Kesin Sonuç Raporu, Proje No: 12/1. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 153, GAP Yayınları No: 94.
• Walsh, L. M., Beaton, J. D. (1973). Soil Testing and Plant Analysis. Soil Science Society of America. Inc. Madison, Wisconsin, USA, 512s.
• Warren, H. L., Huber, D. M., Tsai, C. Y., Nelson, D. W. (1980). Effect of Nitrapyrin and N Fertilizer on Yield and Mineral Composition of Corn. Agronomy Journal, 72: 729-732.