İçme Sütü Tüketiminde Marka Seçiciliğinde Etkili Faktörlerin Analizi: İzmir İli Örneği

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 1, 43 - 56, 30.06.2020

Elif Kahraman , Prof. Dr. Harun Raşit Uysal

Öz

Bu araştırmada, önemli bir besin kaynağı olan sütün tüketiminde markanın önemi incelenmiştir. Bu bağlamda İzmir ilinin değişik ilçelerinde yaşayan farklı demografik özelliklere sahip 407 kişiye anket uygulanmıştır. Anket verileri betimleyici istatistik ve Ki-kare testi kullanılarak analiz edilmiş olup, tüketicilerin %70.5’inin marka tercihlerinin olduğu tespit edilmiştir. Bu tercihte; "güvenilirlik (sağlık-kalite)," "tat ve lezzet" ile "tüketiciye verilen önem" unsurlarının sıklıkla dikkate alındığı saptanmıştır. Ayrıca, markanın; ürünün kalitesi, garanti olgusu ve firmanın saygınlığı olarak algılandığı, kalitenin düşmesi ve firmanın ayıplı ürün üretenler arasında sayılması içme sütünde marka değiştirmede en etkili nedenler olarak belirlenmiştir. Tüketicilerin büyük çoğunluğu tercih ettikleri markadan beklentilerini yeterli bulmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Süt, Marka tercihi, marka değiştirme

Kaynakça

• Kaynaklar
• Abu, N. H., Deros, B. M., Abd Wahab, D. ve Ab Rahman, M. N. (2011) Practice of CSFs for the pre-development process in new product innovation processes at SMEs: questionnaire development, Advanced Materials Research, 314: 2318-2323.
• Akbay, C. ve Tiryaki, G.Y. (2007) Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Kahramanmaraş örneği, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1): 89-96.
• Akpınar, M.G. ve Yurdakul, O. (2008) Gıda ürünlerinde marka tercihini etkileyen faktörler, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 21(1):1-6.
• Aldridge, A. ve Levine, K. (2001) Surveying the Social World: Principles and Practice in Survey Research. Buckingham, Philadelphia: Open University Press.
• Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (2019) Sütün tarihi, http://www.asuder.org.tr/sut-ve-sut-urunleri/sut/sutun-tarihi/, Erişim tarihi 02 Ekim 2019.
• Azizağaoğlu, A. ve Altunışık R. (2012) Postmodernizm, sembolik tüketim ve marka, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4(2): 33-50.
• Babbie, E. ve Mouton, J. (2009) The Practice of Social Research. Oxford University Press: Cape Town.
• Bocock, R. (1997) Tüketim, (Çev. İ. Kutluk), Dost Kitabevi, Ankara.
• Bus, A.E.M. ve Worsley, A. (2003) Consumers’ health perceptions of three types of milk: A survey in Australia, Appeite, 40(2): 93-100.
• Collins, M. (1986) Sampling (Editör: Worcester, R.M. ve Downhom, J., 1986), Consumer Market Research Handbook, Elsevier Science Publishing Company Inc.
• Çakır, M., Çakır, F. ve Usta, G. (2010) Üniversite öğrencilerinin tüketim tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2): 87-94.
• Çetinkaya, A. (2010) Kafkas üniversitesi öğrencilerinin içme sütü ve süt ürünlerini tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 5(2): 73-84.
• Çınar, R. ve Çubukçu, İ. (2009) Tüketim toplumunun şekillenmesi ve tüketici davranışları-Karşılaştırmalı bir uygulama-, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1): 277-300.
• Demircan, V., Örmeci, M.Ç. ve Kızılyar, G. (2011) Isparta ilinde ailelerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2): 39-47.
• Demirel Ülker, E., ve Yıldız, E. (2015) Marka özgünlüğünün marka tercihi, müşteri tatmini ve marka sadakati üzerindeki etkileri: bilgisayar markaları üzerine bir araştırma, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(44): 83-100.
• Dilber, F. ve Dilber, A. (2013) Üniversite öğrencilerinin gıda ürünleri tüketiminde medyanın etkisi: Karamanoğlu Mehmet Bey üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma, e-Gifder, 2(1):64-82.
• Durmaz, Y., Bahar Oruç, R. ve Kurtlar, M. (2011) Kişisel faktörlerin tüketici satın alma davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1): 113-132.
• Erdal, G. ve Tokgöz, K. (2011) Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim tercihlerini etkileyen faktörler: Erzincan ili örneği, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20): 111-115s.
• Erdem, Ş. (2004) Marka Değerini Oluşturan Faktörlerin Müşteri Odaklı Ölçümlenmesi ve Süt Ürünleri Sektörüne Yönelik Bir Araştırma, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gavcar, E. ve Didin, S. (2007) Tüketicilerin “perakendeci markalı” ürünleri satın alma kararlarını etkileyen faktörler: Muğla il merkezinde bir araştırma, Z.K.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6): 21-32.
• Gurr, M.L. (1992) Milk products: Contribution to nutrition and health, International Journal of Dairy Technology, 45(3): 61-67.
• Gündüz, O., Kılıç, O., Emir, M. ve Aydın, G. (2013) Süt ve süt ürünleri tüketiminde tüketici tercihlerini etkileyen faktörler: Samsun ili örneği, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 8(1): 36-43.
• Güneş E, Albayrak M, Gülçubuk B. (2002) Türkiye’de Gıda Sanayi, Tekirdağ İş Sendikası Eğitim Yayını, İzmir.
• Harvey, D. (2006) Postmodernliğin durumu, (Çev. S. Savran), Metis yayınları, 4.baskı, İstanbul.
• Kahraman, E. M. (2016) İçme Sütü Tüketim Alışkanlıkları ve Marka Seçiciliğinde Etkili Faktörlerin Analizi: İzmir İli Örneği, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Süt Teknolojisi Ana Bilim Dalı.
• Kalton, G. (2009) Methods for oversampling rare subpopulations in social surveys, Survey Methodology, 35(2):125-141.
• Karadavut, A. (2016) Türkçede Yeni Bir Neoloji Örneği: Fiilleşen Markalar. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(39), 245-252.
• Karagözlü, N., Karagözlü, C., Karaca, S. ve Selda, E. (2005) Üniversite öğrencilerinde süt ve ürünleri tüketim alışkanlıkları ve beslenme bilinçleri üzerine bir araştırma. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(2), 101-108.
• Karakaya, E. ve Akbay, C. (2014) İstanbul ili kentsel alanda tüketicilerin açık ve paket süt tüketim alışkanlıkları, Tarım Ekonomisi Dergisi, 20(1): 17-27.
• Keller, L. K. (2013) Marka karnesi, 113-138, Pazarlamayı Yeniden Keşfetmek (Çeviren: İ. Gülfidan), Harward Business Review, MESS Yayın No: 656, İstanbul.
• Keskin, S. ve Baş, M. (2016) Sosyal medyanın tüketici davranışları üzerine etkisinin belirlenmesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3): 51-69.
• Kotler, P. (2000) Pazarlama Yönetimi, (Çev. N. Muallimoğlu), Beta Basın Yayım, İstanbul.
• Kotler, P. (2003) Marketing Management, International Edition, Prentice Hall, U.S.A.
• Lee, C.K. ve Beatty S.E. (2002) Family structure and ınfluence in family decision making, Journal of Consumer Marketing, 19(1):24-41.
• Marangoz, M. (2006) Tüketicilerin marka fonksiyonu algılamaları ile satın alma sonrası davranışları arasındaki ilişki, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 21 (2): 107-108.
• Massey, L.K. (2001) Dairy food consumption, blood pressure and stroke, Journal of Nutrition, 131(7): 1875-1878.
• Metin, M. (2012) Süt Teknolojisi Sütün Bileşimi ve İşlenmesi, Ege Üniversitesi Rektörlük Yayınları, İzmir.
• Neal, W.D. (1999) Satisfaction is nice but value drives loyalty, Marketing Research, 2(Spring): 21-23.
• Niamsiri, N. ve Batt, C.T. (2009) Dairy products, Encyclopedia of Microbiology, (Third Edition), Schaechter, M. (Ed.), Academic Press Oxford, 34-44.
• Onurlubaş, E. ve Çakırlar, H. (2016) Tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,7(1):217-242.
• Ötleş, S. ve Özyurt, V.H. (2016) Endüstri 4.0: gıda sektörü perspektifi, Dünya Gıda Dergisi, (2016/5): 89-96.
• Roy, T.K. ve Acharya, R. (2016) Statistical Survey Design and Evaluating Impact, Cambridge University Press.
• Sashikala, P. (2007) Emotional intelligence and effectiveness of advertising, Journal of Consumer Behaviour, 2(4):48-58.
• Sekaran, U. (2002) Research methods for business: A skill building approach (4th ed.). New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Şahinöz, S. ve Özdemir, M. (2017) Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 106-112.
• Şeker, İ., Şeker, P., Şahin, M., Özen, V.S., Akdeniz, A., Erkmen, O., Kışlalıoğlu, İ., Sargın, G. ve Doğu, G.B. (2012) Elazığ ili merkez ilçede tüketicilerin süt tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi, F.Ü. Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 26(3): 131-143.
• Şimşek, O., Çetin, C. ve Bilgin, B. (2005) İstanbul ilinde içme sütü tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(1): 23-35.
• Terin, M., Bilgiç, A., Güler, İ.O. ve Yavuz, F. (2015) Türkiye’de Süt Ürünleri Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı, Tarım Bilimleri Dergisi, 21: 500-515.
• Topçu, Y. (2006) Süt Ürünlerinde Marka Rekabeti Ve Tüketici Davranışları: Erzurum İli Örneği, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı.
• TÜİK (2019) Hayvansal üretim istatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1002 (Erişim tarihi: 02 Ekim 2019)
• Ulusal Süt Konseyi (2014) Dünya ve Türkiye’de süt sektör istatistikleri 2013, Ulusal Süt Konseyi, Ankara.
• Ulusal Süt Konseyi (2019) 2018 Süt raporu: Dünya ve Türkiye’de süt sektör istatistikleri, https://ulusalsutkonseyi.org.tr/wp-content/uploads/Sut_Raporu_2018_Web_Kapakli.pdf, Erişim tarihi: 02 Mart 2020.
• Uysal, H. (2012) Ambalajlı sütler hakkında basında yer alan iddialar, Süt Dünyası Dergisi, 7(37): 42-43.
• Uzunöz, M. ve Gülşen, M. (2007) Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 2 (3): 15-21.
• Valentino, N. A. (1999) Crime news and the priming of racial attitudes during evaluations of the president, Public Opinion Quarterly, 293-320.
• Yarayan, A. (2015) Almanya’da Türkçe markalara ilişkin yargı kararları, 309-330, Türk-Alman Hukukunda Güncel Gelişmeler ve Şirketler Topluluğu Hukuku Uluslararası Sempozyumu, Şenocak, K (Der.), İstanbul.
• Yılmaz, E., Yılmaz, İ. ve Uran, H. (2007) Gıda maddeleri tüketiminde medyanın rolü: Tekirdağ ili örneği, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 2(3): 9-14.